Luke 1

quoniam quidem multi conati sunt ordinare narrationem quae in nobis conpletae sunt rerum
HABIENDO muchos tentado á poner en orden la historia de las cosas que entre nosotros han sido ciertísimas,
sicut tradiderunt nobis qui ab initio ipsi viderunt et ministri fuerunt sermonis
Como nos lo enseñaron los que desde el principio lo vieron por sus ojos, y fueron ministros de la palabra;
visum est et mihi adsecuto a principio omnibus diligenter ex ordine tibi scribere optime Theophile
Me ha parecido también á mí, después de haber entendido todas las cosas desde el principio con diligencia, escribírtelas por orden, oh muy buen Teófilo,
ut cognoscas eorum verborum de quibus eruditus es veritatem
Para que conozcas la verdad de las cosas en las cuales has sido enseñado.
fuit in diebus Herodis regis Iudaeae sacerdos quidam nomine Zaccharias de vice Abia et uxor illi de filiabus Aaron et nomen eius Elisabeth
HUBO en los días de Herodes, rey de Judea, un sacerdote llamado Zachârías, de la suerte de Abías; y su mujer, de las hijas de Aarón, llamada Elisabeth.
erant autem iusti ambo ante Deum incedentes in omnibus mandatis et iustificationibus Domini sine querella
Y eran ambos justos delante de Dios, andando sin reprensión en todos los mandamientos y estatutos del Señor.
et non erat illis filius eo quod esset Elisabeth sterilis et ambo processissent in diebus suis
Y no tenían hijo, porque Elisabeth era estéril, y ambos eran avanzados en días.
factum est autem cum sacerdotio fungeretur in ordine vicis suae ante Deum
Y aconteció que ejerciendo Zachârías el sacerdocio delante de Dios por el orden de su vez,
secundum consuetudinem sacerdotii sorte exiit ut incensum poneret ingressus in templum Domini
Conforme á la costumbre del sacerdocio, salió en suerte á poner el incienso, entrando en el templo del Señor.
et omnis multitudo erat populi orans foris hora incensi
Y toda la multitud del pueblo estaba fuera orando á la hora del incienso.
apparuit autem illi angelus Domini stans a dextris altaris incensi
Y se le apareció el ángel del Señor puesto en pie á la derecha del altar del incienso.
et Zaccharias turbatus est videns et timor inruit super eum
Y se turbó Zachârías viéndole, y cayó temor sobre él.
ait autem ad illum angelus ne timeas Zaccharia quoniam exaudita est deprecatio tua et uxor tua Elisabeth pariet tibi filium et vocabis nomen eius Iohannem
Mas el ángel le dijo: Zachârías, no temas; porque tu oración ha sido oída, y tu mujer Elisabeth te parirá un hijo, y llamarás su nombre Juan.
et erit gaudium tibi et exultatio et multi in nativitate eius gaudebunt
Y tendrás gozo y alegría, y muchos se gozarán de su nacimiento.
erit enim magnus coram Domino et vinum et sicera non bibet et Spiritu Sancto replebitur adhuc ex utero matris suae
Porque será grande delante de Dios, y no beberá vino ni sidra; y será lleno del Espíritu Santo, aun desde el seno de su madre.
et multos filiorum Israhel convertet ad Dominum Deum ipsorum
Y á muchos de los hijos de Israel convertirá al Señor Dios de ellos.
et ipse praecedet ante illum in spiritu et virtute Heliae ut convertat corda patrum in filios et incredibiles ad prudentiam iustorum parare Domino plebem perfectam
Porque él irá delante de él con el espíritu y virtud de Elías, para convertir los corazones de los padres á los hijos, y los rebeldes á la prudencia de los justos, para aparejar al Señor un pueblo apercibido.
et dixit Zaccharias ad angelum unde hoc sciam ego enim sum senex et uxor mea processit in diebus suis
Y dijo Zachârías al ángel: ¿En qué conoceré esto? porque yo soy viejo, y mi mujer avanzada en días.
et respondens angelus dixit ei ego sum Gabrihel qui adsto ante Deum et missus sum loqui ad te et haec tibi evangelizare
Y respondiendo el ángel le dijo: Yo soy Gabriel, que estoy delante de Dios; y soy enviado á hablarte, y á darte estas buenas nuevas.
et ecce eris tacens et non poteris loqui usque in diem quo haec fiant pro eo quod non credidisti verbis meis quae implebuntur in tempore suo
Y he aquí estarás mudo y no podrás hablar, hasta el día que esto sea hecho, por cuanto no creíste á mis palabras, las cuales se cumplirán á su tiempo.
et erat plebs expectans Zacchariam et mirabantur quod tardaret ipse in templo
Y el pueblo estaba esperando á Zachârías, y se maravillaban de que él se detuviese en el templo.
egressus autem non poterat loqui ad illos et cognoverunt quod visionem vidisset in templo et ipse erat innuens illis et permansit mutus
Y saliendo, no les podía hablar: y entendieron que había visto visión en el templo: y él les hablaba por señas, y quedó mudo.
et factum est ut impleti sunt dies officii eius abiit in domum suam
Y fué, que cumplidos los días de su oficio, se vino á su casa.
post hos autem dies concepit Elisabeth uxor eius et occultabat se mensibus quinque dicens
Y después de aquellos días concibió su mujer Elisabeth, y se encubrió por cinco meses, diciendo:
quia sic mihi fecit Dominus in diebus quibus respexit auferre obprobrium meum inter homines
Porque el Señor me ha hecho así en los días en que miró para quitar mi afrenta entre los hombres.
in mense autem sexto missus est angelus Gabrihel a Deo in civitatem Galilaeae cui nomen Nazareth
Y al sexto mes, el ángel Gabriel fué enviado de Dios á una ciudad de Galilea, llamada Nazaret,
ad virginem desponsatam viro cui nomen erat Ioseph de domo David et nomen virginis Maria
Á una virgen desposada con un varón que se llamaba José, de la casa de David: y el nombre de la virgen era María.
et ingressus angelus ad eam dixit have gratia plena Dominus tecum benedicta tu in mulieribus
Y entrando el ángel á donde estaba, dijo, ¡Salve, muy favorecida! el Señor es contigo: bendita tú entre las mujeres.
quae cum vidisset turbata est in sermone eius et cogitabat qualis esset ista salutatio
Mas ella, cuando le vió, se turbó de sus palabras, y pensaba qué salutación fuese ésta.
et ait angelus ei ne timeas Maria invenisti enim gratiam apud Deum
Entonces el ángel le dijo: María, no temas, porque has hallado gracia cerca de Dios.
ecce concipies in utero et paries filium et vocabis nomen eius Iesum
Y he aquí, concebirás en tu seno, y parirás un hijo, y llamarás su nombre JESÚS.
hic erit magnus et Filius Altissimi vocabitur et dabit illi Dominus Deus sedem David patris eius
Éste será grande, y será llamado Hijo del Altísimo: y le dará el Señor Dios el trono de David su padre:
et regnabit in domo Iacob in aeternum et regni eius non erit finis
Y reinará en la casa de Jacob por siempre; y de su reino no habrá fin.
dixit autem Maria ad angelum quomodo fiet istud quoniam virum non cognosco
Entonces María dijo al ángel: ¿Cómo será esto? porque no conozco varón.
et respondens angelus dixit ei Spiritus Sanctus superveniet in te et virtus Altissimi obumbrabit tibi ideoque et quod nascetur sanctum vocabitur Filius Dei
Y respondiendo el ángel le dijo: El Espíritu Santo vendrá sobre ti, y la virtud del Altísimo te hará sombra; por lo cual también lo Santo que nacerá, será llamado Hijo de Dios.
et ecce Elisabeth cognata tua et ipsa concepit filium in senecta sua et hic mensis est sextus illi quae vocatur sterilis
Y he aquí, Elisabeth tu parienta, también ella ha concebido hijo en su vejez; y éste es el sexto mes á ella que es llamada la estéril:
quia non erit inpossibile apud Deum omne verbum
Porque ninguna cosa es imposible para Dios.
dixit autem Maria ecce ancilla Domini fiat mihi secundum verbum tuum et discessit ab illa angelus
Entonces María dijo: He aquí la sierva del Señor; hágase á mí conforme á tu palabra. Y el ángel partió de ella.
exsurgens autem Maria in diebus illis abiit in montana cum festinatione in civitatem Iuda
En aquellos días levantándose María, fué á la montaña con priesa, á una ciudad de Judá;
et intravit in domum Zacchariae et salutavit Elisabeth
Y entró en casa de Zachârías, y saludó á Elisabeth.
et factum est ut audivit salutationem Mariae Elisabeth exultavit infans in utero eius et repleta est Spiritu Sancto Elisabeth
Y aconteció, que como oyó Elisabeth la salutación de María, la criatura saltó en su vientre; y Elisabeth fué llena del Espíritu Santo,
et exclamavit voce magna et dixit benedicta tu inter mulieres et benedictus fructus ventris tui
Y exclamó á gran voz, y dijo. Bendita tú entre las mujeres, y bendito el fruto de tu vientre.
et unde hoc mihi ut veniat mater Domini mei ad me
¿Y de dónde esto á mí, que la madre de mi Señor venga á mí?
ecce enim ut facta est vox salutationis tuae in auribus meis exultavit in gaudio infans in utero meo
Porque he aquí, como llegó la voz de tu salutación á mis oídos, la criatura saltó de alegría en mi vientre.
et beata quae credidit quoniam perficientur ea quae dicta sunt ei a Domino
Y bienaventurada la que creyó, porque se cumplirán las cosas que le fueron dichas de parte del Señor.
et ait Maria magnificat anima mea Dominum
Entonces María dijo: engrandece mi alma al Señor;
et exultavit spiritus meus in Deo salutari meo
Y mi espíritu se alegró en Dios mi Salvador,
quia respexit humilitatem ancillae suae ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes
Porque ha mirado á la bajeza de su criada; Porque he aquí, desde ahora me dirán bienaventurada todas las generaciones.
quia fecit mihi magna qui potens est et sanctum nomen eius
Porque me ha hecho grandes cosas el Poderoso; Y santo es su nombre.
et misericordia eius in progenies et progenies timentibus eum
Y su misericordia de generación á generación Á los que le temen.
fecit potentiam in brachio suo dispersit superbos mente cordis sui
Hizo valentía con su brazo: Esparció los soberbios del pensamiento de su corazón.
deposuit potentes de sede et exaltavit humiles
Quitó los poderosos de los tronos, Y levantó á los humildes.
esurientes implevit bonis et divites dimisit inanes
Á los hambrientos hinchió de bienes; Y á los ricos envió vacíos.
suscepit Israhel puerum suum memorari misericordiae
Recibió á Israel su siervo, Acordándose de la misericordia.
sicut locutus est ad patres nostros Abraham et semini eius in saecula
Como habló á nuestros padres Á Abraham y á su simiente para siempre.
mansit autem Maria cum illa quasi mensibus tribus et reversa est in domum suam
Y se quedó María con ella como tres meses: después se volvió á su casa.
Elisabeth autem impletum est tempus pariendi et peperit filium
Y á Elisabeth se le cumplió el tiempo de parir, y parió un hijo.
et audierunt vicini et cognati eius quia magnificavit Dominus misericordiam suam cum illa et congratulabantur ei
Y oyeron los vecinos y los parientes que Dios había hecho con ella grande misericordia, y se alegraron con ella.
et factum est in die octavo venerunt circumcidere puerum et vocabant eum nomine patris eius Zacchariam
Y aconteció, que al octavo día vinieron para circuncidar al niño; y le llamaban del nombre de su padre, Zachârías.
et respondens mater eius dixit nequaquam sed vocabitur Iohannes
Y respondiendo su madre, dijo: No; sino Juan será llamado.
et dixerunt ad illam quia nemo est in cognatione tua qui vocetur hoc nomine
Y le dijeron: ¿Por qué? nadie hay en tu parentela que se llame de este nombre.
innuebant autem patri eius quem vellet vocari eum
Y hablaron por señas á su padre, cómo le quería llamar.
et postulans pugillarem scripsit dicens Iohannes est nomen eius et mirati sunt universi
Y demandando la tablilla, escribió, diciendo: Juan es su nombre. Y todos se maravillaron.
apertum est autem ilico os eius et lingua eius et loquebatur benedicens Deum
Y luego fué abierta su boca y su lengua, y habló bendiciendo á Dios.
et factus est timor super omnes vicinos eorum et super omnia montana Iudaeae divulgabantur omnia verba haec
Y fué un temor sobre todos los vecinos de ellos; y en todas las montañas de Judea fueron divulgadas todas estas cosas.
et posuerunt omnes qui audierant in corde suo dicentes quid putas puer iste erit etenim manus Domini erat cum illo
Y todos los que las oían, las conservaban en su corazón, diciendo: ¿Quién será este niño? Y la mano del Señor estaba con él.
et Zaccharias pater eius impletus est Spiritu Sancto et prophetavit dicens
Y Zachârías su padre fué lleno de Espíritu Santo, y profetizó, diciendo:
benedictus Deus Israhel quia visitavit et fecit redemptionem plebi suae
Bendito el Señor Dios de Israel, Que ha visitado y hecho redención á su pueblo,
et erexit cornu salutis nobis in domo David pueri sui
Y nos alzó un cuerno de salvación En la casa de David su siervo,
sicut locutus est per os sanctorum qui a saeculo sunt prophetarum eius
Como habló por boca de sus santos profetas que fueron desde el principio:
salutem ex inimicis nostris et de manu omnium qui oderunt nos
Salvación de nuestros enemigos, y de mano de todos los que nos aborrecieron;
ad faciendam misericordiam cum patribus nostris et memorari testamenti sui sancti
Para hacer misericordia con nuestros padres, Y acordándose de su santo pacto;
iusiurandum quod iuravit ad Abraham patrem nostrum
Del juramento que juró á Abraham nuestro padre, Que nos había de dar,
daturum se nobis ut sine timore de manu inimicorum nostrorum liberati serviamus illi
Que sin temor librados de nuestros enemigos, Le serviríamos
in sanctitate et iustitia coram ipso omnibus diebus nostris
En santidad y en justicia delante de él, todos los días nuestros.
et tu puer propheta Altissimi vocaberis praeibis enim ante faciem Domini parare vias eius
Y tú, niño, profeta del Altísimo serás llamado; Porque irás ante la faz del Señor, para aparejar sus caminos;
ad dandam scientiam salutis plebi eius in remissionem peccatorum eorum
Dando conocimiento de salud á su pueblo, Para remisión de sus pecados,
per viscera misericordiae Dei nostri in quibus visitavit nos oriens ex alto
Por las entrañas de misericordia de nuestro Dios, Con que nos visitó de lo alto el Oriente,
inluminare his qui in tenebris et in umbra mortis sedent ad dirigendos pedes nostros in viam pacis
Para dar luz á los que habitan en tinieblas y en sombra de muerte; Para encaminar nuestros pies por camino de paz.
puer autem crescebat et confortabatur spiritu et erat in deserto usque in diem ostensionis suae ad Israhel
Y el niño crecía, y se fortalecía en espíritu: y estuvo en los desiertos hasta el día que se mostró á Israel.