Luke 1

quoniam quidem multi conati sunt ordinare narrationem quae in nobis conpletae sunt rerum

Ponieważ wiele się ich podjęło sporządzić historyję o tych sprawach, o których my pewną wiadomość mamy;

sicut tradiderunt nobis qui ab initio ipsi viderunt et ministri fuerunt sermonis

Tak jako nam podali ci, którzy od początku sami widzieli, i sługami tego słowa byli;

visum est et mihi adsecuto a principio omnibus diligenter ex ordine tibi scribere optime Theophile

Zdało się też i mnie, którym tego wszystkiego z początku pilnie doszedł, tobie to porządnie wypisać, zacny Teofilu!

ut cognoscas eorum verborum de quibus eruditus es veritatem

Abyś poznał pewność tych rzeczy, których cię nauczono.

fuit in diebus Herodis regis Iudaeae sacerdos quidam nomine Zaccharias de vice Abia et uxor illi de filiabus Aaron et nomen eius Elisabeth

Był za dni Heroda, króla Judzkiego, kapłan niektóry, imieniem Zacharyjasz, z przemiany Abijaszowej, a żona jego była z córek Aaronowych, której imię było Elżbieta.

erant autem iusti ambo ante Deum incedentes in omnibus mandatis et iustificationibus Domini sine querella

A byli oboje sprawiedliwymi przed obliczem Bożem, chodząc we wszystkich przykazaniach i usprawiedliwieniach Pańskich bez nagany.

et non erat illis filius eo quod esset Elisabeth sterilis et ambo processissent in diebus suis

I nie mieli potomstwa, przeto iż Elżbieta była niepłodna, a byli oboje podeszłymi w latach swoich.

factum est autem cum sacerdotio fungeretur in ordine vicis suae ante Deum

Stało się tedy, gdy odprawiał urząd kapłański w porządku przemiany swojej przed Bogiem.

secundum consuetudinem sacerdotii sorte exiit ut incensum poneret ingressus in templum Domini

Że według zwyczaju urzędu kapłańskiego przypadł nań los, aby kadził, wszedłszy do kościoła Pańskiego.

et omnis multitudo erat populi orans foris hora incensi

A wszystko mnóstwo ludu było na dworze, modląc się w godzinę kadzenia.

apparuit autem illi angelus Domini stans a dextris altaris incensi

Tedy mu się pokazał Anioł Pański, stojący po prawej stronie ołtarza, na którym kadzono.

et Zaccharias turbatus est videns et timor inruit super eum

I zatrwożył się Zacharyjasz ujrzawszy go, a bojaźń przypadła nań.

ait autem ad illum angelus ne timeas Zaccharia quoniam exaudita est deprecatio tua et uxor tua Elisabeth pariet tibi filium et vocabis nomen eius Iohannem

I rzekł do niego Anioł: Nie bój się, Zacharyjaszu! boć jest wysłuchana modlitwa twoja, a Elżbieta, żona twoja, urodzi ci syna, i nazwiesz imię jego Jan,

et erit gaudium tibi et exultatio et multi in nativitate eius gaudebunt

Z którego będziesz miał radość i wesele, i wiele ich radować się będą z narodzenia jego.

erit enim magnus coram Domino et vinum et sicera non bibet et Spiritu Sancto replebitur adhuc ex utero matris suae

Albowiem będzie wielkim przed obliczem Pańskiem; wina i napoju mocnego nie będzie pił, a Duchem Świętym będzie napełniony zaraz z żywota matki swojej.

et multos filiorum Israhel convertet ad Dominum Deum ipsorum

A wielu z synów Izraelskich obróci ku Panu, Bogu ich.

et ipse praecedet ante illum in spiritu et virtute Heliae ut convertat corda patrum in filios et incredibiles ad prudentiam iustorum parare Domino plebem perfectam

Bo on pójdzie wprzód przed obliczem jego w duchu i w mocy Elijaszowej, aby obrócił serca ojców ku dzieciom, a odporne ku roztropności sprawiedliwych, aby sporządził Panu lud gotowy.

et dixit Zaccharias ad angelum unde hoc sciam ego enim sum senex et uxor mea processit in diebus suis

I rzekł Zacharyjasz do Anioła: Po czemże to poznam? bom ja jest stary, a żona moja podeszła w dniach swych.

et respondens angelus dixit ei ego sum Gabrihel qui adsto ante Deum et missus sum loqui ad te et haec tibi evangelizare

A odpowiadając Anioł, rzekł mu: Jam jest Gabryjel, który stoję przed obliczem Bożem, a posłanym jest, abym mówił do ciebie, a iżbym ci to wesołe poselstwo odniósł.

et ecce eris tacens et non poteris loqui usque in diem quo haec fiant pro eo quod non credidisti verbis meis quae implebuntur in tempore suo

A oto oniemiejesz, i nie będziesz mógł mówić aż do onego dnia, którego się to stanie, dlatego, żeś nie uwierzył słowom moim, które się wypełnią czasu swego.

et erat plebs expectans Zacchariam et mirabantur quod tardaret ipse in templo

A lud oczekiwał Zacharyjasza; i dziwowali się, że tak długo bawił w kościele.

egressus autem non poterat loqui ad illos et cognoverunt quod visionem vidisset in templo et ipse erat innuens illis et permansit mutus

A wyszedłszy nie mógł do nich mówić; i poznali, że widzenie widział w kościele; bo im przez znaki ukazywał, i został niemym.

et factum est ut impleti sunt dies officii eius abiit in domum suam

I stało się, gdy się wypełniły dni posługiwania jego, odszedł do domu swego.

post hos autem dies concepit Elisabeth uxor eius et occultabat se mensibus quinque dicens

A po onych dniach poczęła Elżbieta, żona jego, i kryła się przez pięć miesięcy, mówiąc:

quia sic mihi fecit Dominus in diebus quibus respexit auferre obprobrium meum inter homines

Iż mi tak Pan uczynił we dni, w które na mię wejrzał, aby odjął hańbę moję między ludźmi.

in mense autem sexto missus est angelus Gabrihel a Deo in civitatem Galilaeae cui nomen Nazareth

A w miesiącu szóstym posłany jest Anioł Gabryjel od Boga do miasta Galilejskiego, które zwano Nazaret,

ad virginem desponsatam viro cui nomen erat Ioseph de domo David et nomen virginis Maria

Do Panny poślubionej mężowi, któremu imię było Józef, z domu Dawidowego, a imię Panny Maryja.

et ingressus angelus ad eam dixit have gratia plena Dominus tecum benedicta tu in mulieribus

A wszedłszy Anioł do niej, rzekł: Bądź pozdrowiona, łaską udarowana, Pan jest z tobą; błogosławionaś ty między niewiastami.

quae cum vidisset turbata est in sermone eius et cogitabat qualis esset ista salutatio

Ale ona ujrzawszy go, zatrwożyła się na słowa jego, i myślała, jakie by to było pozdrowienie.

et ait angelus ei ne timeas Maria invenisti enim gratiam apud Deum

I rzekł jej Anioł: Nie bój się, Maryjo! albowiem znalazłaś łaskę u Boga.

ecce concipies in utero et paries filium et vocabis nomen eius Iesum

A oto poczniesz w żywocie i porodzisz syna, i nazwiesz imię jego Jezus.

hic erit magnus et Filius Altissimi vocabitur et dabit illi Dominus Deus sedem David patris eius

Ten będzie wielki, a Synem Najwyższego będzie nazwany, i da mu Pan Bóg stolicę Dawida, ojca jego;

et regnabit in domo Iacob in aeternum et regni eius non erit finis

I będzie królował nad domem Jakóbowym na wieki, a królestwu jego nie będzie końca.

dixit autem Maria ad angelum quomodo fiet istud quoniam virum non cognosco

Zatem Maryja rzekła do Anioła: Jakoż to będzie, gdyż ja męża nie znam?

et respondens angelus dixit ei Spiritus Sanctus superveniet in te et virtus Altissimi obumbrabit tibi ideoque et quod nascetur sanctum vocabitur Filius Dei

A odpowiadając Anioł, rzekł jej: Duch Święty zstąpi na cię, a moc Najwyższego zacieni cię; przetoż i to, co się z ciebie święte narodzi, nazwane będzie Synem Bożym.

et ecce Elisabeth cognata tua et ipsa concepit filium in senecta sua et hic mensis est sextus illi quae vocatur sterilis

A oto Elżbieta, pokrewna twoja, i ona poczęła syna w starości swojej, a ten miesiąc jest szósty onej, którą nazywano niepłodną.

quia non erit inpossibile apud Deum omne verbum

Bo nie będzie niemożne u Boga żadne słowo.

dixit autem Maria ecce ancilla Domini fiat mihi secundum verbum tuum et discessit ab illa angelus

I rzekła Maryja: Oto służebnica Pańska; niechże mi się stanie według słowa twego. I odszedł od niej Anioł.

exsurgens autem Maria in diebus illis abiit in montana cum festinatione in civitatem Iuda

Tedy wstawszy Maryja w onych dniach, poszła w górną krainę z kwapieniem do miasta Judzkiego.

et intravit in domum Zacchariae et salutavit Elisabeth

A wszedłszy w dom Zacharyjaszowy, pozdrowiła Elżbietę.

et factum est ut audivit salutationem Mariae Elisabeth exultavit infans in utero eius et repleta est Spiritu Sancto Elisabeth

I stało się, skoro usłyszała Elżbieta pozdrowienie Maryi, skoczyło niemowlątko w żywocie jej, i napełniona jest Elżbieta Duchem Świętym.

et exclamavit voce magna et dixit benedicta tu inter mulieres et benedictus fructus ventris tui

I zawołała głosem wielkim, i rzekła: Błogosławionaś ty między niewiastami, i błogosławiony owoc żywota twego!

et unde hoc mihi ut veniat mater Domini mei ad me

A skądże mi to, iż przyszła matka Pana mego do mnie?

ecce enim ut facta est vox salutationis tuae in auribus meis exultavit in gaudio infans in utero meo

Albowiem jako doszedł głos pozdrowienia twego do uszów moich, podskoczyło od radości niemowlątko w żywocie moim.

et beata quae credidit quoniam perficientur ea quae dicta sunt ei a Domino

A błogosławiona, która uwierzyła: Gdyż się wykonają te rzeczy, które jej są opowiedziane od Pana.

et ait Maria magnificat anima mea Dominum

Tedy rzekła Maryja: Wielbi dusza moja Pana;

et exultavit spiritus meus in Deo salutari meo

I rozradował się duch mój w Bogu, zbawicielu moim,

quia respexit humilitatem ancillae suae ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes

Iż wejrzał na uniżenie służebnicy swojej; albowiem oto odtąd błogosławioną mię zwać będą wszystkie narody.

quia fecit mihi magna qui potens est et sanctum nomen eius

Bo mi uczynił wielkie rzeczy ten, który mocny jest, i święte imię jego;

et misericordia eius in progenies et progenies timentibus eum

I którego miłosierdzie zostaje od narodu do narodu nad tymi, co się go boją.

fecit potentiam in brachio suo dispersit superbos mente cordis sui

Dokazał mocy ramieniem swojem, i rozproszył pyszne w myślach serca ich.

deposuit potentes de sede et exaltavit humiles

Ściągnął mocarze z stolic ich, a wywyższył uniżone.

esurientes implevit bonis et divites dimisit inanes

Łaknące napełnił dobremi rzeczami, a bogacze rozpuścił próżne.

suscepit Israhel puerum suum memorari misericordiae

Przyjął Izraela, sługę swego, pamiętając na miłosierdzie swoje.

sicut locutus est ad patres nostros Abraham et semini eius in saecula

Jako mówił do ojców naszych, do Abrahama i nasienia jego na wieki.

mansit autem Maria cum illa quasi mensibus tribus et reversa est in domum suam

I została z nią Maryja jakoby trzy miesiące; potem się wróciła do domu swego.

Elisabeth autem impletum est tempus pariendi et peperit filium

A Elżbiecie wypełnił się czas, aby porodziła, i porodziła syna.

et audierunt vicini et cognati eius quia magnificavit Dominus misericordiam suam cum illa et congratulabantur ei

A usłyszawszy sąsiedzi i pokrewni jej, iż Pan z nią uczynił wielkie miłosierdzie swoje, radowali się pospołu z nią.

et factum est in die octavo venerunt circumcidere puerum et vocabant eum nomine patris eius Zacchariam

I stało się, że ósmego dnia przyszli, aby obrzezali dzieciątko; i nazwali je imieniem ojca jego, Zacharyjaszem.

et respondens mater eius dixit nequaquam sed vocabitur Iohannes

Ale odpowiadając matka jego rzekła: Nie tak; lecz nazwany będzie Janem.

et dixerunt ad illam quia nemo est in cognatione tua qui vocetur hoc nomine

I rzekli do niej: Żadnego nie masz w rodzinie twojej, co by go zwano tem imieniem.

innuebant autem patri eius quem vellet vocari eum

I skinęli na ojca jego, jako by go chciał nazwać.

et postulans pugillarem scripsit dicens Iohannes est nomen eius et mirati sunt universi

A on kazawszy sobie podać tabliczkę, napisał mówiąc: Jan jest imię jego. I dziwowali się wszyscy.

apertum est autem ilico os eius et lingua eius et loquebatur benedicens Deum

A zarazem otworzyły się usta jego, i język jego, i mówił, wielbiąc Boga.

et factus est timor super omnes vicinos eorum et super omnia montana Iudaeae divulgabantur omnia verba haec

I przyszedł strach na wszystkie sąsiady ich, i po wszystkiej górnej krainie Judzkiej rozgłoszone są wszystkie te słowa.

et posuerunt omnes qui audierant in corde suo dicentes quid putas puer iste erit etenim manus Domini erat cum illo

Tedy wszyscy, którzy o tem słyszeli, składali to do serca swego, mówiąc: Cóż to wżdy za dziecię będzie? I była z nim ręka Pańska.

et Zaccharias pater eius impletus est Spiritu Sancto et prophetavit dicens

A Zacharyjasz, ojciec jego, napełniony będąc Duchem Świętym, prorokował mówiąc:

benedictus Deus Israhel quia visitavit et fecit redemptionem plebi suae

Błogosławiony niech będzie Pan, Bóg Izraelski, iż nawiedził i sprawił odkupienie ludowi swojemu;

et erexit cornu salutis nobis in domo David pueri sui

I wystawił nam róg zbawienia w domu Dawida, sługi swego,

sicut locutus est per os sanctorum qui a saeculo sunt prophetarum eius

Tak jako mówił przez usta świętych proroków swoich, którzy byli od wieku:

salutem ex inimicis nostris et de manu omnium qui oderunt nos

Iż im miał dać wybawienie od nieprzyjaciół naszych i z ręki wszystkich, którzy nas nienawidzili;

ad faciendam misericordiam cum patribus nostris et memorari testamenti sui sancti

Aby uczynił miłosierdzie z ojcami naszymi, i wspomniał na przymierze swoje święte,

iusiurandum quod iuravit ad Abraham patrem nostrum

I na przysięgę, którą przysiągł Abrahamowi, ojcu naszemu, że nam to dać miał,

daturum se nobis ut sine timore de manu inimicorum nostrorum liberati serviamus illi

Iżbyśmy mu bez bojaźni, z ręki nieprzyjaciół naszych będąc wybawieni, służyli;

in sanctitate et iustitia coram ipso omnibus diebus nostris

W świętobliwości i w sprawiedliwości przed obliczem jego, po wszystkie dni żywota naszego.

et tu puer propheta Altissimi vocaberis praeibis enim ante faciem Domini parare vias eius

A ty dzieciątko! Prorokiem Najwyższego nazwane będziesz; bo pójdziesz wprzód przed obliczem Pańskiem, abyś gotował drogi jego,

ad dandam scientiam salutis plebi eius in remissionem peccatorum eorum

A iżbyś dał znajomość zbawienia ludowi jego przez odpuszczenie grzechów ich.

per viscera misericordiae Dei nostri in quibus visitavit nos oriens ex alto

Przez wnętrzności miłosierdzia Boga naszego, w których nawiedził nas Wschód z wysokości.

inluminare his qui in tenebris et in umbra mortis sedent ad dirigendos pedes nostros in viam pacis

Aby się ukazał siedzącym w ciemności i w cieniu śmierci ku wyprostowaniu nóg naszych na drogę pokoju.

puer autem crescebat et confortabatur spiritu et erat in deserto usque in diem ostensionis suae ad Israhel

A ono dzieciątko rosło, i umacniało się w duchu, i było na pustyniach aż do onego dnia, którego się okazało przed Izraelem.