Luke 1

quoniam quidem multi conati sunt ordinare narrationem quae in nobis conpletae sunt rerum

Na, i te mea he tokomaha kua anga ki te whakakaupapa i te korero o nga mea kua whakatutukitia nei i waenganui i a tatou,

sicut tradiderunt nobis qui ab initio ipsi viderunt et ministri fuerunt sermonis

He mea whakarite ki nga mea i homai ki a tatou e te hunga i kite a kanohi, i mahi hoki i te kupu,

visum est et mihi adsecuto a principio omnibus diligenter ex ordine tibi scribere optime Theophile

Koia ahau i mahara ai, i te mea kua ata whakatakina iho e ahau nga mea katoa i te timatanga mai, kia tuhituhi whakatepe atu ki a koe, e Tiopira, e te tangata pai rawa,

ut cognoscas eorum verborum de quibus eruditus es veritatem

Kia matau ai koe ki te tuturutanga o nga mea i whakaakona ai koe.

fuit in diebus Herodis regis Iudaeae sacerdos quidam nomine Zaccharias de vice Abia et uxor illi de filiabus Aaron et nomen eius Elisabeth

No mua, no nga ra o Herora kingi o Huria, tera tohunga, ko Hakaraia te ingoa, no te wiki o Apiata: ko tana wahine hoki no nga tamahine a Arona, ko Erihapeti tona ingoa.

erant autem iusti ambo ante Deum incedentes in omnibus mandatis et iustificationibus Domini sine querella

He hunga tika hoki raua i te aroaro o te Atua, kahore he he o ta raua haere i runga i nga kupu ako katoa, i nga tikanga a te Ariki.

et non erat illis filius eo quod esset Elisabeth sterilis et ambo processissent in diebus suis

Na kahore a raua tamariki, he pakoko hoki a Erihapeti, a i taua wa kua maha haere rawa nga ra o tetahi, o tetahi.

factum est autem cum sacerdotio fungeretur in ordine vicis suae ante Deum

Na tupono tonu, i a ia e mahi ana i a te tohunga mahi i te aroaro o te Atua i te takanga o tana wiki,

secundum consuetudinem sacerdotii sorte exiit ut incensum poneret ingressus in templum Domini

E whakarite ana i nga ritenga o nga tohunga, ka taka mana te haere ki roto ki te whare tapu o te Ariki, tahu ai te whakakakara.

et omnis multitudo erat populi orans foris hora incensi

Na i waho te nuinga katoa o te iwi e inoi ana i te haora whakakakara.

apparuit autem illi angelus Domini stans a dextris altaris incensi

A ka puta mai ki a ia tetahi anahera a te Ariki e tu ana i te taha matau o te aata whakakakara.

et Zaccharias turbatus est videns et timor inruit super eum

Na ka ohorere a Hakaraia i tona kitenga i a ia, a tau ana te wehi ki a ia.

ait autem ad illum angelus ne timeas Zaccharia quoniam exaudita est deprecatio tua et uxor tua Elisabeth pariet tibi filium et vocabis nomen eius Iohannem

Otira ka mea te anahera ki a ia, kaua e wehi, e Hakaraia: kua rangona hoki tau inoi, a ka whanau i tau wahine, i a Erihapeti, he tama mau, a ka huaina e koe tona ingoa ko Hoani.

et erit gaudium tibi et exultatio et multi in nativitate eius gaudebunt

A ka whiwhi koe i te hari me te harakoa; a he tokomaha hoki e hari i tona whanautanga.

erit enim magnus coram Domino et vinum et sicera non bibet et Spiritu Sancto replebitur adhuc ex utero matris suae

E nui hoki ia i te aroaro o te Atua: e kore ia e inu i te waina, i te wai whakahaurangi ranei: a ka ki ia i te Wairua Tapu, mai ano o te kopu o tona whaea.

et multos filiorum Israhel convertet ad Dominum Deum ipsorum

He tokomaha ano hoki o nga tama a Iharaira ka whakatahuritia e ia ki te Ariki, ki to ratou Atua.

et ipse praecedet ante illum in spiritu et virtute Heliae ut convertat corda patrum in filios et incredibiles ad prudentiam iustorum parare Domino plebem perfectam

Ka haere ano ia i tona aroaro i runga i te wairua, i te mana, o Iraia, hei whakatahuri i nga ngakau o nga matua ki nga tamariki, i te hunga whakatuturi ki nga whakaaro o te hunga tika; hei whakarite mo te Ariki i tetahi iwi i ata taka mona.

et dixit Zaccharias ad angelum unde hoc sciam ego enim sum senex et uxor mea processit in diebus suis

Na ko te meatanga a Hakaraia ki te anahera, Ma te aha ka matau ai ahau ki tenei mea? he koroheke nei hoki ahau, kua maha haere hoki nga ra o taku wahine.

et respondens angelus dixit ei ego sum Gabrihel qui adsto ante Deum et missus sum loqui ad te et haec tibi evangelizare

Na ka whakahoki te anahera, ka mea ki a ia, Ko Kapariera ahau, kei te aroaro o te Atua toku turanga; kua tonoa mai hoki ahau ki te korero ki a koe, ki te whakapuaki i tenei rongo pai ki a koe.

et ecce eris tacens et non poteris loqui usque in diem quo haec fiant pro eo quod non credidisti verbis meis quae implebuntur in tempore suo

Nana, ka noho puku koe, kahore hoki e puta te korero i a koe, kia tae mai ra ano te ra e meatia ai enei mea, mou kihai i whakapono ki aku kupu, ka mana nei i te wa e rite ai.

et erat plebs expectans Zacchariam et mirabantur quod tardaret ipse in templo

A tatari tonu te iwi ki a Hakaraia, me te miharo ano i a ia e whakaroa ana i roto i te whare tapu.

egressus autem non poterat loqui ad illos et cognoverunt quod visionem vidisset in templo et ipse erat innuens illis et permansit mutus

A, i tona putanga mai ki waho, kihai ia i ahei te korero ki a ratou: a ka mohio ratou kua kite ia i tetahi putanga atua ki a ia i roto i te whare tapu: hono tonu tana waitohu ki a ratou me te wahangu ano.

et factum est ut impleti sunt dies officii eius abiit in domum suam

A ka rite nga ra hei minitatanga mana, ka hoki ia ki tona whare.

post hos autem dies concepit Elisabeth uxor eius et occultabat se mensibus quinque dicens

Na muri iho i aua ra ka hapu tana wahine, a Erihapeti, a e rima nga marama i whakangaro ai i a ia, a i mea ia,

quia sic mihi fecit Dominus in diebus quibus respexit auferre obprobrium meum inter homines

Ko ta te Ariki tenei i mea ai ki ahau, i nga ra i titiro mai ai ia, ki te whakamutu i toku tawainga i roto i nga tangata.

in mense autem sexto missus est angelus Gabrihel a Deo in civitatem Galilaeae cui nomen Nazareth

Na i te ono o nga marama ka tonoa a Kapariera, te anahera, e te Atua ki tetahi pa o Kariri, ko Nahareta te ingoa,

ad virginem desponsatam viro cui nomen erat Ioseph de domo David et nomen virginis Maria

Ki tetahi wahine i taumautia ma tetahi tangata, ko Hohepa te ingoa, no te whare o Rawiri; ko te ingoa o te wahine ko Meri.

et ingressus angelus ad eam dixit have gratia plena Dominus tecum benedicta tu in mulieribus

Na, ko tona haerenga ki roto, ki a ia, ka mea, Tena koe, e te wahine kua manakohia nei; kei a koe te Ariki: ko koe te manaakitia i roto i nga wahine.

quae cum vidisset turbata est in sermone eius et cogitabat qualis esset ista salutatio

Otira he nui tona oho ki taua kupu, ka whakaaroaro ki te tikanga o tenei ohatanga.

et ait angelus ei ne timeas Maria invenisti enim gratiam apud Deum

Na ka mea te anahera ki a ia, Kei wehi koe, e Meri; kua paingia hoki koe e te Atua.

ecce concipies in utero et paries filium et vocabis nomen eius Iesum

Nana, tera koe e hapu, ka whanau he tama, a ka huaina e koe tona ingoa ko Ihu.

hic erit magnus et Filius Altissimi vocabitur et dabit illi Dominus Deus sedem David patris eius

Ka nui ia, ka kiia hoki ko te Tama a te Runga Rawa: a ka hoatu ki a ia e te Ariki, e te Atua, te torona o Rawiri, o tona papa.

et regnabit in domo Iacob in aeternum et regni eius non erit finis

Hei kingi hoki ia mo te whare o Hakopa ake ake; e kore ano e mutu tona rangatiratanga.

dixit autem Maria ad angelum quomodo fiet istud quoniam virum non cognosco

Na ka mea a Meri ki te anahera, E peheatia tenei, kahore nei hoki ahau e mohio ki te tane?

et respondens angelus dixit ei Spiritus Sanctus superveniet in te et virtus Altissimi obumbrabit tibi ideoque et quod nascetur sanctum vocabitur Filius Dei

Na ka whakahoki te anahera, ka mea ki a ia, Ka tae te Wairua Tapu ki runga ki a koe, ka taumarumaru iho te kaha o te Runga Rawa ki runga ki a koe: no reira hoki ka kiia te mea e whanau mai he tapu, ko te Tama a te Atua.

et ecce Elisabeth cognata tua et ipsa concepit filium in senecta sua et hic mensis est sextus illi quae vocatur sterilis

Na, ko tou whanaunga, ko Erihapeti, kua hapu hoki ia i tona ruruhitanga, he tama; a koe te ono tenei o nga marama ki a ia, i kiia ra he pakoko.

quia non erit inpossibile apud Deum omne verbum

Kahore hoki he kupu i ahu mai i te Atua i kore e whai mana.

dixit autem Maria ecce ancilla Domini fiat mihi secundum verbum tuum et discessit ab illa angelus

Ano ra ko Meri, Ina, te pononga a te Ariki; kia peratia ahau me tau i korero ai. A mawehe atu ana te anahera i a ia.

exsurgens autem Maria in diebus illis abiit in montana cum festinatione in civitatem Iuda

Na ka whakatika a Meri i aua ra, a haere kaika ana ki te whenua pukepuke ki tetahi pa o Hura;

et intravit in domum Zacchariae et salutavit Elisabeth

A ka tomo ki te whare o Hakaraia, ka oha ki a Erihapeti.

et factum est ut audivit salutationem Mariae Elisabeth exultavit infans in utero eius et repleta est Spiritu Sancto Elisabeth

A, no te rongonga o Erihapeti i te oha a Meri, ka koiri te tamaiti i roto i tona kopu; na kua ki a Erihapeti i te Wairua Tapu:

et exclamavit voce magna et dixit benedicta tu inter mulieres et benedictus fructus ventris tui

A he nui tona reo ki te karanga, ka mea, Ka manaakitia koe i roto i nga wahine, ka manaakitia ano te hua o tou kopu.

et unde hoc mihi ut veniat mater Domini mei ad me

No hea hoki tenei ki ahau, kia haere mai te whaea o toku Ariki ki ahau?

ecce enim ut facta est vox salutationis tuae in auribus meis exultavit in gaudio infans in utero meo

Na, pa kau mai te reo o tau oha ki oku taringa, ka oho te tamaiti i toku kopu i te hari.

et beata quae credidit quoniam perficientur ea quae dicta sunt ei a Domino

Ka koa ano ia e whakapono ana: ka whakaritea hoki nga mea i korerotia ki a ia e te Ariki.

et ait Maria magnificat anima mea Dominum

A ka mea a Meri, Ka whakanui toku wairua i te Ariki,

et exultavit spiritus meus in Deo salutari meo

E hari ana toku wairua ki te Atua, ki toku Kaiwhakaora;

quia respexit humilitatem ancillae suae ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes

Mona i titiro ki te iti o tana pononga; ta te mea hoki katahi ahau ka kiia e nga whakatupuranga katoa e haere ake nei, he wahine hari.

quia fecit mihi magna qui potens est et sanctum nomen eius

He nui hoki nga mahi a te Mea Kaha ki ahau; he tapu hoki tona ingoa.

et misericordia eius in progenies et progenies timentibus eum

He mahi tohu tana ki te hunga e wehi ana ki a ia, ki tenei whakatupuranga, ki tenei whakatupuranga.

fecit potentiam in brachio suo dispersit superbos mente cordis sui

Kua whakaputaina he kaha e ia, ara e tona ringa; nana te hunga whakakake i marara ai, i te whakaaro o o ratou ngakau.

deposuit potentes de sede et exaltavit humiles

Kua whakataka e ia nga piriniha i o ratou torona, a whakateiteitia ake ana te hunga iti.

esurientes implevit bonis et divites dimisit inanes

Kua whakakiia e ia te hunga mate hiakai ki nga mea pai; kua tonoa kautia atu te hunga taonga.

suscepit Israhel puerum suum memorari misericordiae

Kua tautokona e ia a Iharaira, tana pononga, he whakamahara hoki ki tana mahi tohu;

sicut locutus est ad patres nostros Abraham et semini eius in saecula

Ki a Aperahama ratou ko tana whanau ake tonu atu, pera hoki me tana i korero ai ki o tatou matua.

mansit autem Maria cum illa quasi mensibus tribus et reversa est in domum suam

Na tata tonu ki te toru marama a Meri e noho ana ki a ia, a hoki ana ki tona whare.

Elisabeth autem impletum est tempus pariendi et peperit filium

A ka rite te taima o Erihapeti e whanau ai; na ka whanau he tama.

et audierunt vicini et cognati eius quia magnificavit Dominus misericordiam suam cum illa et congratulabantur ei

A ka rongo te hunga e noho tata ana, me ona whanaunga, kua whakanuia e te Ariki tona aroha ki a ia; na ka hari tahi me ia.

et factum est in die octavo venerunt circumcidere puerum et vocabant eum nomine patris eius Zacchariam

A i te waru o nga ra ka haere mai ratou ki te kokoti i te tamaiti; ka mea kia huaina e ratou ko Hakaraia, ko te ingoa o tona papa.

et respondens mater eius dixit nequaquam sed vocabitur Iohannes

Na ka whakahoki tona whaea, ka mea, Kahore; engari me hua ia ko Hoani.

et dixerunt ad illam quia nemo est in cognatione tua qui vocetur hoc nomine

Na ko ta ratou meatanga ki a ia, Ara, kahore tenei ingoa i huaina ki tetahi o ou whanaunga.

innuebant autem patri eius quem vellet vocari eum

Na ka ui ratou ki tona papa, he mea waitohu, ko wai tana e pai ai kia huaina ki a ia.

et postulans pugillarem scripsit dicens Iohannes est nomen eius et mirati sunt universi

Ka mea ia ki tetahi papa tuhituhi, a ka tuhituhi, ka mea, Ko Hoani hei ingoa mona. A miharo ana ratou katoa.

apertum est autem ilico os eius et lingua eius et loquebatur benedicens Deum

Na whai reo tonu iho tona mangai, ka matara tona arero, ka korero ia, ka whakapai ki te Atua.

et factus est timor super omnes vicinos eorum et super omnia montana Iudaeae divulgabantur omnia verba haec

A tau ana te wehi ki te hunga katoa e noho tata ana ki a ratou: ka korerotia enei mea katoa puta noa i te whenua pukepuke katoa o Huria.

et posuerunt omnes qui audierant in corde suo dicentes quid putas puer iste erit etenim manus Domini erat cum illo

Na ka rongoatia enei mea e te hunga katoa i rangona ai ki roto ki o ratou ngakau, ka mea, He tamaiti aha ianei tenei? i a ia hoki te ringa o te Ariki.

et Zaccharias pater eius impletus est Spiritu Sancto et prophetavit dicens

Na kua ki a Hakaraia, tona papa, i te Wairua tapu, ka poropiti, ka mea,

benedictus Deus Israhel quia visitavit et fecit redemptionem plebi suae

Kia whakapaingia te Ariki, te Atua o Iharaira; kua titiro mai hoki ia, kua hoko i tana iwi,

et erexit cornu salutis nobis in domo David pueri sui

Kua whakaarahia ake e ia he haona whakaora mo tatou, i roto i te whare o Rawiri, o tana pononga;

sicut locutus est per os sanctorum qui a saeculo sunt prophetarum eius

Ko tana hoki ia i korerotia e te mangai o ana poropiti tapu, no te timatanga mai ano o te ao:

salutem ex inimicis nostris et de manu omnium qui oderunt nos

Hei whakaora i a tatou i o tatou hoa whawhai, i te ringa ano o te hunga katoa e kino ana ki a tatou;

ad faciendam misericordiam cum patribus nostris et memorari testamenti sui sancti

Hei whakaputa i te mahi tohu ki o tatou tupuna, hei whakamahara ki tana kawenata tapu;

iusiurandum quod iuravit ad Abraham patrem nostrum

Ki te oati i oati ai ia ki a Aperahama, ki to tatou tupuna,

daturum se nobis ut sine timore de manu inimicorum nostrorum liberati serviamus illi

Kia tukua mai e ia ki a tatou he ora i te ringa o o tatou hoa whawhai, kia mahi wehikore tatou ki a ia,

in sanctitate et iustitia coram ipso omnibus diebus nostris

I runga i te tapu, i te tika, ki tona aroaro, i nga ra katoa e ora ai tatou.

et tu puer propheta Altissimi vocaberis praeibis enim ante faciem Domini parare vias eius

A ko koe, e tama, ka kiia ko te poropiti a te Runga Rawa: e haere hoki koe i te aroaro o te Ariki, hei whakapai i ona ara;

ad dandam scientiam salutis plebi eius in remissionem peccatorum eorum

Hei whakamatau i tana iwi ki te ora, i o ratou hara e murua ana;

per viscera misericordiae Dei nostri in quibus visitavit nos oriens ex alto

He mea hoki na te aroha, na te mahi tohu a to tatou Atua; na reira hoki i puta mai ai te puaotanga o runga ki a tatou,

inluminare his qui in tenebris et in umbra mortis sedent ad dirigendos pedes nostros in viam pacis

Hei whakamarama i te hunga e noho ana i te pouri, i te atarangi hoki o te mate, hei whakatika i o tatou waewae ki te huarahi o te rangimarie.

puer autem crescebat et confortabatur spiritu et erat in deserto usque in diem ostensionis suae ad Israhel

Na ka tupu taua tamaiti, a ka kaha haere tona wairua, a noho ana i nga koraha, taea noatia te ra e whakakitea ai ia ki a Iharaira.