Luke 1

quoniam quidem multi conati sunt ordinare narrationem quae in nobis conpletae sunt rerum

تقدیم به عالیجناب تئوفیلوس: تا به حال نویسندگان بسیاری به نوشتن شرح وقایعی كه در بین ما رخ داده است، اقدام کرده‌اند

sicut tradiderunt nobis qui ab initio ipsi viderunt et ministri fuerunt sermonis

و آنچه را كه به وسیلهٔ شاهدان عینی اوّلیه و اعلام کنندگان آن پیام به ما رسیده است به قلم آورده‌اند.

visum est et mihi adsecuto a principio omnibus diligenter ex ordine tibi scribere optime Theophile

من نیز به نوبهٔ خود، به عنوان کسی‌که جریان كامل این وقایع را جزء به جزء مطالعه و بررسی كرده است، صلاح دیدم كه این پیشامدها را به ترتیب تاریخ وقوع برای تو بنویسم

ut cognoscas eorum verborum de quibus eruditus es veritatem

تا به حقیقت همهٔ مطالبی كه از آن اطّلاع یافته‌ای، پی ببری.

fuit in diebus Herodis regis Iudaeae sacerdos quidam nomine Zaccharias de vice Abia et uxor illi de filiabus Aaron et nomen eius Elisabeth

در زمان سلطنت هیرودیس، پادشاه یهودیه، كاهنی به نام زكریا از افراد گروه ابیا، زندگی می‌کرد. همسر او نیز از خاندان هارون بود و الیزابت نام داشت.

erant autem iusti ambo ante Deum incedentes in omnibus mandatis et iustificationibus Domini sine querella

این دو نفر در نظر خدا درستكار بودند و بدون کوتاهی، كلّیهٔ احكام و دستورات خداوند را رعایت می‌کردند.

et non erat illis filius eo quod esset Elisabeth sterilis et ambo processissent in diebus suis

امّا فرزندی نداشتند زیرا الیزابت نازا بود و هر دو سالخورده بودند.

factum est autem cum sacerdotio fungeretur in ordine vicis suae ante Deum

چون نوبت خدمت روزانه در معبد بزرگ به گروه زكریا رسید، او به عنوان كاهن مشغول انجام وظایف خود شد.

secundum consuetudinem sacerdotii sorte exiit ut incensum poneret ingressus in templum Domini

‌طبق رسوم كاهنان قرعه به نام او درآمد كه به داخل جایگاه مقدّس در معبد بزرگ وارد شود و بُخور بسوزاند.

et omnis multitudo erat populi orans foris hora incensi

در وقت سوزاندن بُخور، تمام جماعت در بیرون ایستاده و دست به دعا برداشته بودند.

apparuit autem illi angelus Domini stans a dextris altaris incensi

در آنجا فرشتهٔ خداوند به او ظاهر شد و در سمت راست آتشدان بُخور ایستاد.

et Zaccharias turbatus est videns et timor inruit super eum

زكریا از دیدن این منظره تكانی خورد و ترسید.

ait autem ad illum angelus ne timeas Zaccharia quoniam exaudita est deprecatio tua et uxor tua Elisabeth pariet tibi filium et vocabis nomen eius Iohannem

امّا فرشته به او گفت: «ای زكریا نترس. دعاهای تو مستجاب شده و همسرت الیزابت برای تو پسری خواهد زایید و او را یحیی خواهی نامید.

et erit gaudium tibi et exultatio et multi in nativitate eius gaudebunt

شادی و سرور نصیب تو خواهد بود و بسیاری از تولّد او شادمان خواهند شد.

erit enim magnus coram Domino et vinum et sicera non bibet et Spiritu Sancto replebitur adhuc ex utero matris suae

زیرا او در نظر خداوند بزرگ خواهد بود و هرگز به شراب و باده لب نخواهد زد. از همان ابتدای تولّد از روح‌القدس پُر خواهد بود

et multos filiorum Israhel convertet ad Dominum Deum ipsorum

و بسیاری از بنی‌اسرائیل را به سوی خداوند، خدای آنان باز خواهد گردانید.

et ipse praecedet ante illum in spiritu et virtute Heliae ut convertat corda patrum in filios et incredibiles ad prudentiam iustorum parare Domino plebem perfectam

با روح و قدرت الیاس مانند پیشاهنگی در حضور خداوند قدم خواهد زد تا پدران و فرزندان را آشتی دهد و سركشان را به راه نیكان آورد و مردمانی مستعد برای خداوند آماده سازد.»

et dixit Zaccharias ad angelum unde hoc sciam ego enim sum senex et uxor mea processit in diebus suis

زكریا به فرشته گفت: «چطور می‌توانم این را باور كنم؟ من پیر هستم و زنم نیز سالخورده است.»

et respondens angelus dixit ei ego sum Gabrihel qui adsto ante Deum et missus sum loqui ad te et haec tibi evangelizare

فرشته به او پاسخ داد: «من جبرائیل هستم كه در حضور خدا می‌ایستم و فرستاده شده‌ام تا با تو صحبت كنم و این مژده را به تو برسانم.

et ecce eris tacens et non poteris loqui usque in diem quo haec fiant pro eo quod non credidisti verbis meis quae implebuntur in tempore suo

پس توجّه كن: تو تا هنگام وقوع این امور لال خواهی شد و نیروی تكلّم را از دست خواهی داد زیرا سخنان مرا كه در وقت مقرّر به حقیقت خواهد پیوست باور نكردی.»

et erat plebs expectans Zacchariam et mirabantur quod tardaret ipse in templo

جماعتی كه منتظر زكریا بودند از اینكه او آن‌همه در داخل جایگاه مقدّس در معبد بزرگ ماند، متعجّب گشتند.

egressus autem non poterat loqui ad illos et cognoverunt quod visionem vidisset in templo et ipse erat innuens illis et permansit mutus

وقتی بیرون آمد و یارای سخن گفتن نداشت، آنان فهمیدند كه در داخل جایگاه مقدّس در معبد بزرگ رؤیایی دیده است و چون نمی‌توانست حرف بزند ایما و اشاره می‌کرد.

et factum est ut impleti sunt dies officii eius abiit in domum suam

زكریا وقتی‌که دورهٔ خدمت كهانت خود را در معبد بزرگ به انجام رسانید به خانه بازگشت.

post hos autem dies concepit Elisabeth uxor eius et occultabat se mensibus quinque dicens

بعد از آن همسرش الیزابت حامله شد و مدّت پنج ماه در خلوت به سر برد و با خود می‌گفت:

quia sic mihi fecit Dominus in diebus quibus respexit auferre obprobrium meum inter homines

«این كار را خداوند برای من كرده است و با این لطف خود، رسوایی مرا پیش مردم از میان برداشته است.»

in mense autem sexto missus est angelus Gabrihel a Deo in civitatem Galilaeae cui nomen Nazareth

در ماه ششم، جبرائیل فرشته از جانب خدا به شهری به نام ناصره، كه در استان جلیل واقع است

ad virginem desponsatam viro cui nomen erat Ioseph de domo David et nomen virginis Maria

به نزد دختر باکره‌ای كه در عقد مردی به نام یوسف -‌از خاندان داوود- بود، فرستاده شد. نام این دختر مریم بود.

et ingressus angelus ad eam dixit have gratia plena Dominus tecum benedicta tu in mulieribus

فرشته وارد شد و به او گفت: «سلام، ای کسی‌که مورد لطف هستی، خداوند با توست.»

quae cum vidisset turbata est in sermone eius et cogitabat qualis esset ista salutatio

امّا مریم از آنچه فرشته گفت بسیار مضطرب شد و ندانست كه معنی این سلام چیست.

et ait angelus ei ne timeas Maria invenisti enim gratiam apud Deum

فرشته به او گفت: «ای مریم، نترس زیرا خداوند به تو لطف فرموده است.

ecce concipies in utero et paries filium et vocabis nomen eius Iesum

تو آبستن خواهی شد و پسری خواهی زایید و نام او را عیسی خواهی گذارد.

hic erit magnus et Filius Altissimi vocabitur et dabit illi Dominus Deus sedem David patris eius

او بزرگ خواهد بود و به پسر خدای متعال ملقّب خواهد شد. خداوند، خدا تخت پادشاهی جدّش داوود را به او عطا خواهد فرمود.

et regnabit in domo Iacob in aeternum et regni eius non erit finis

او تا به ابد برخاندان یعقوب فرمانروایی خواهد كرد و پادشاهی او هرگز پایانی نخواهد داشت.»

dixit autem Maria ad angelum quomodo fiet istud quoniam virum non cognosco

مریم به فرشته گفت: «این چگونه ممكن است؟ من باکره هستم.»

et respondens angelus dixit ei Spiritus Sanctus superveniet in te et virtus Altissimi obumbrabit tibi ideoque et quod nascetur sanctum vocabitur Filius Dei

فرشته به او پاسخ داد: «روح‌القدس بر تو خواهد آمد و قدرت خدای متعال بر تو سایه خواهد افكند و به این سبب آن نوزاد مقدّس، پسر خدا نامیده خواهد شد.

et ecce Elisabeth cognata tua et ipsa concepit filium in senecta sua et hic mensis est sextus illi quae vocatur sterilis

بدان كه خویشاوند تو الیزابت در سن پیری پسری در رحم دارد و آن کسی‌که نازا به حساب می‌آمد اكنون شش ماه از حاملگی او می‌گذرد.

quia non erit inpossibile apud Deum omne verbum

زیرا برای خدا هیچ چیز محال نیست.»

dixit autem Maria ecce ancilla Domini fiat mihi secundum verbum tuum et discessit ab illa angelus

مریم گفت: «باشد، من كنیز خداوند هستم، همان‌طور كه تو گفتی بشود.» و فرشته از پیش او رفت.

exsurgens autem Maria in diebus illis abiit in montana cum festinatione in civitatem Iuda

در آن روزها مریم عازم سفر شد و باشتاب به شهری واقع در كوهستان یهودیه رفت.

et intravit in domum Zacchariae et salutavit Elisabeth

او به خانهٔ زكریا وارد شد و به الیزابت سلام كرد.

et factum est ut audivit salutationem Mariae Elisabeth exultavit infans in utero eius et repleta est Spiritu Sancto Elisabeth

وقتی الیزابت سلام مریم را شنید، بچّه در رَحمش تكان خورد. الیزابت از روح‌القدس پُر شد

et exclamavit voce magna et dixit benedicta tu inter mulieres et benedictus fructus ventris tui

و با صدای بلند گفت: «تو در بین زنها متبارک هستی و مبارک است ثمرهٔ رحم تو.

et unde hoc mihi ut veniat mater Domini mei ad me

من كیستم كه مادر خداوندم به دیدنم بیاید؟

ecce enim ut facta est vox salutationis tuae in auribus meis exultavit in gaudio infans in utero meo

همین‌که سلام تو به گوش من رسید، بچّه از شادی در رحم من تكان خورد.

et beata quae credidit quoniam perficientur ea quae dicta sunt ei a Domino

خوشا به حال آن زنی كه باور می‌کند که وعدهٔ خداوند برای او به انجام خواهد رسید.»

et ait Maria magnificat anima mea Dominum

مریم گفت: «جان من خداوند را می‌‌ستاید

et exultavit spiritus meus in Deo salutari meo

و روح من در نجات‌دهندهٔ من، خدا، شادی می‌کند،

quia respexit humilitatem ancillae suae ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes

چون او به كنیز ناچیز خود نظر لطف داشته است. از این پس همهٔ نسلها مرا خوشبخت خواهند خواند،

quia fecit mihi magna qui potens est et sanctum nomen eius

زیرا آن قادر مطلق كارهای بزرگی برای من كرده است. نام او مقدّس است.

et misericordia eius in progenies et progenies timentibus eum

رحمت او پشت در پشت برای كسانی است كه از او می‌ترسند.

fecit potentiam in brachio suo dispersit superbos mente cordis sui

دست خداوند با قدرت كار كرده است، متكبّران را با خیالات دلشان تارومار كرده

deposuit potentes de sede et exaltavit humiles

و زورمندان را از تختهایشان به زیر افكنده و فروتنان را سربلند كرده است.

esurientes implevit bonis et divites dimisit inanes

گرسنگان را با چیزهای نیكو سیر نموده و ثروتمندان را تهی‌دست روانه كرده است.

suscepit Israhel puerum suum memorari misericordiae

به‌خاطر محبّت پایدار خود، از بندهٔ خود اسرائیل حمایت كرده است،

sicut locutus est ad patres nostros Abraham et semini eius in saecula

همان‌طور كه به اجداد ما یعنی به ابراهیم و به فرزندان او تا به ابد وعده داد.»

mansit autem Maria cum illa quasi mensibus tribus et reversa est in domum suam

مریم در حدود سه ماه پیش الیزابت ماند و بعد به منزل خود بازگشت.

Elisabeth autem impletum est tempus pariendi et peperit filium

وقت زایمان الیزابت فرا رسید و پسری به دنیا آورد.

et audierunt vicini et cognati eius quia magnificavit Dominus misericordiam suam cum illa et congratulabantur ei

وقتی همسایگان و خویشاوندان او باخبر شدند كه خداوند چه لطف بزرگی در حق او كرده است مانند او شاد و خوشحال گشتند.

et factum est in die octavo venerunt circumcidere puerum et vocabant eum nomine patris eius Zacchariam

پس از یک هفته آمدند تا نوزاد را ختنه نمایند و در نظر داشتند نام پدرش زكریا را بر او بگذارند.

et respondens mater eius dixit nequaquam sed vocabitur Iohannes

امّا مادرش گفت: «خیر، نام او باید یحیی باشد.»

et dixerunt ad illam quia nemo est in cognatione tua qui vocetur hoc nomine

آنها گفتند: «امّا در خاندان تو هیچ‌کس چنین نامی ندارد.»

innuebant autem patri eius quem vellet vocari eum

و با اشاره از پدرش پرسیدند كه تصمیم او دربارهٔ نام طفل چیست.

et postulans pugillarem scripsit dicens Iohannes est nomen eius et mirati sunt universi

او تخته‌ای خواست و در برابر تعجّب همگی نوشت: «نام او یحیی است.»

apertum est autem ilico os eius et lingua eius et loquebatur benedicens Deum

ناگهان زبانش باز شد و به ستایش خدا پرداخت.

et factus est timor super omnes vicinos eorum et super omnia montana Iudaeae divulgabantur omnia verba haec

تمام همسایگان ترسیدند و كلّیهٔ این اخبار در سرتاسر كوهستان یهودیه انتشار یافت.

et posuerunt omnes qui audierant in corde suo dicentes quid putas puer iste erit etenim manus Domini erat cum illo

همهٔ کسانی‌که این موضوع را می‌شنیدند دربارهٔ آن فكر می‌کردند و می‌گفتند: «این كودک چه خواهد شد؟ در واقع دست خداوند با اوست.»

et Zaccharias pater eius impletus est Spiritu Sancto et prophetavit dicens

پدر او زكریا، از روح‌القدس پُر شد و چنین نبوّت كرد:

benedictus Deus Israhel quia visitavit et fecit redemptionem plebi suae

«خداوند، خدای اسرائیل را سپاس باد. زیرا به یاری قوم خود آمده و آنان را رهایی داده است.

et erexit cornu salutis nobis in domo David pueri sui

از خاندان بندهٔ خود داوود، رهانندهٔ نیرومندی بر افراشته است.

sicut locutus est per os sanctorum qui a saeculo sunt prophetarum eius

او از قدیم از زبان انبیای مقدّس خود وعده داد

salutem ex inimicis nostris et de manu omnium qui oderunt nos

كه ما را از دست دشمنانمان رهایی بخشد و از دست همهٔ کسانی‌که از ما نفرت دارند، آزاد سازد

ad faciendam misericordiam cum patribus nostris et memorari testamenti sui sancti

و با نیاکان ما به رحمت رفتار نماید و پیمان مقدّس خود را به‌خاطر آورد.

iusiurandum quod iuravit ad Abraham patrem nostrum

برای پدر ما ابراهیم سوگند یاد كرد

daturum se nobis ut sine timore de manu inimicorum nostrorum liberati serviamus illi

كه ما را از دست دشمنان نجات دهد و عنایت فرماید كه او را بدون ترس

in sanctitate et iustitia coram ipso omnibus diebus nostris

با پاكی و نیكی تا زنده‌ایم، عبادت نماییم.

et tu puer propheta Altissimi vocaberis praeibis enim ante faciem Domini parare vias eius

و تو، ای فرزند، نبیِ خدای متعال نامیده خواهی شد، زیرا جلوی قدمهای خداوند خواهی رفت تا راه او را آماده سازی

ad dandam scientiam salutis plebi eius in remissionem peccatorum eorum

و به قوم او خبر دهی كه با آمرزش گناهانشان رستگار می‌شوند،

per viscera misericordiae Dei nostri in quibus visitavit nos oriens ex alto

زیرا از رحمت و دلسوزی خدای ماست كه خورشید صبحگاهی از آسمان بر ما طلوع خواهد كرد

inluminare his qui in tenebris et in umbra mortis sedent ad dirigendos pedes nostros in viam pacis

تا بر کسانی‌که در تاریكی و در سایهٔ مرگ به سر می‌برند بتابد و قدمهای ما را به راه صلح و سلامتی هدایت فرماید.»

puer autem crescebat et confortabatur spiritu et erat in deserto usque in diem ostensionis suae ad Israhel

و امّا طفل بزرگ می‌شد و در روح قوی می‌گشت و تا روزی كه علناً به قوم اسرائیل ظاهر شد در بیابان به سر می‌برد.