Luke 1

quoniam quidem multi conati sunt ordinare narrationem quae in nobis conpletae sunt rerum

Nademaal velen ter hand genomen hebben, om in orde te stellen een verhaal van de dingen, die onder ons volkomen zekerheid hebben;

sicut tradiderunt nobis qui ab initio ipsi viderunt et ministri fuerunt sermonis

Gelijk ons overgeleverd hebben, die van den beginne zelven aanschouwers en dienaars des Woords geweest zijn;

visum est et mihi adsecuto a principio omnibus diligenter ex ordine tibi scribere optime Theophile

Zo heeft het ook mij goed gedacht, hebbende alles van voren aan naarstiglijk onderzocht, vervolgens aan u te schrijven, voortreffelijke Theofilus!

ut cognoscas eorum verborum de quibus eruditus es veritatem

Opdat gij moogt kennen de zekerheid der dingen, waarvan gij onderwezen zijt.

fuit in diebus Herodis regis Iudaeae sacerdos quidam nomine Zaccharias de vice Abia et uxor illi de filiabus Aaron et nomen eius Elisabeth

In de dagen van Herodes, den koning van Judea, was een zeker priester, met name Zacharias, van de dagorde van Abia; en zijn vrouw was uit de dochteren van Aäron, en haar naam Elizabet.

erant autem iusti ambo ante Deum incedentes in omnibus mandatis et iustificationibus Domini sine querella

En zij waren beiden rechtvaardig voor God, wandelende in al de geboden en rechten des Heeren, onberispelijk.

et non erat illis filius eo quod esset Elisabeth sterilis et ambo processissent in diebus suis

En zij hadden geen kind, omdat Elizabet onvruchtbaar was, en zij beiden verre op hun dagen gekomen waren.

factum est autem cum sacerdotio fungeretur in ordine vicis suae ante Deum

En het geschiedde, dat, als hij het priesterambt bediende voor God, in de beurt zijner dagorde.

secundum consuetudinem sacerdotii sorte exiit ut incensum poneret ingressus in templum Domini

Naar de gewoonte der priesterlijke bediening, hem te lote was gevallen, dat hij zoude ingaan in den tempel des Heeren om te reukofferen.

et omnis multitudo erat populi orans foris hora incensi

En al de menigte des volks was buiten, biddende, ten ure des reukoffers.

apparuit autem illi angelus Domini stans a dextris altaris incensi

En van hem werd gezien een engel des Heeren, staande ter rechter zijde van het altaar des reukoffers.

et Zaccharias turbatus est videns et timor inruit super eum

En Zacharias, hem ziende, werd ontroerd, en vreze is op hem gevallen.

ait autem ad illum angelus ne timeas Zaccharia quoniam exaudita est deprecatio tua et uxor tua Elisabeth pariet tibi filium et vocabis nomen eius Iohannem

Maar de engel zeide tot hem: Vrees niet, Zacharias! want uw gebed is verhoord, en uw vrouw Elizabet zal u een zoon baren, en gij zult zijn naam heten Johannes.

et erit gaudium tibi et exultatio et multi in nativitate eius gaudebunt

En u zal blijdschap en verheuging zijn, en velen zullen zich over zijn geboorte verblijden.

erit enim magnus coram Domino et vinum et sicera non bibet et Spiritu Sancto replebitur adhuc ex utero matris suae

Want hij zal groot zijn voor den Heere; noch wijn, noch sterken drank zal hij drinken, en hij zal met den Heiligen Geest vervuld worden, ook van zijner moeders lijf aan.

et multos filiorum Israhel convertet ad Dominum Deum ipsorum

En hij zal velen der kinderen Israëls bekeren tot den Heere, hun God.

et ipse praecedet ante illum in spiritu et virtute Heliae ut convertat corda patrum in filios et incredibiles ad prudentiam iustorum parare Domino plebem perfectam

En hij zal voor Hem heengaan, in den geest en de kracht van Elias, om te bekeren de harten der vaderen tot de kinderen, en de ongehoorzamen tot de voorzichtigheid der rechtvaardigen, om den Heere te bereiden een toegerust volk.

et dixit Zaccharias ad angelum unde hoc sciam ego enim sum senex et uxor mea processit in diebus suis

En Zacharias zeide tot den engel: Waarbij zal ik dat weten? Want ik ben oud, en mijn vrouw is verre op haar dagen gekomen.

et respondens angelus dixit ei ego sum Gabrihel qui adsto ante Deum et missus sum loqui ad te et haec tibi evangelizare

En de engel antwoordde en zeide tot hem: Ik ben Gabriël, die voor God sta, en ben uitgezonden, om tot u te spreken, en u deze dingen te verkondigen.

et ecce eris tacens et non poteris loqui usque in diem quo haec fiant pro eo quod non credidisti verbis meis quae implebuntur in tempore suo

En zie, gij zult zwijgen, en niet kunnen spreken, tot op den dag, dat deze dingen geschied zullen zijn; om dies wil, dat gij mijn woorden niet geloofd hebt, welke vervuld zullen worden op hun tijd.

et erat plebs expectans Zacchariam et mirabantur quod tardaret ipse in templo

En het volk was wachtende op Zacharias, en zij waren verwonderd, dat hij zo lang vertoefde in den tempel.

egressus autem non poterat loqui ad illos et cognoverunt quod visionem vidisset in templo et ipse erat innuens illis et permansit mutus

En als hij uitkwam, kon hij tot hen niet spreken; en zij bekenden, dat hij een gezicht in den tempel gezien had. En hij wenkte hun toe, en bleef stom.

et factum est ut impleti sunt dies officii eius abiit in domum suam

En het geschiedde, als de dagen zijner bediening vervuld waren, dat hij naar zijn huis ging.

post hos autem dies concepit Elisabeth uxor eius et occultabat se mensibus quinque dicens

En na die dagen werd Elizabet, zijn vrouw, bevrucht; en zij verborg zich vijf maanden, zeggende:

quia sic mihi fecit Dominus in diebus quibus respexit auferre obprobrium meum inter homines

Alzo heeft mij de Heere gedaan, in de dagen, in welke Hij mij aangezien heeft, om mijn versmaadheid onder de mensen weg te nemen.

in mense autem sexto missus est angelus Gabrihel a Deo in civitatem Galilaeae cui nomen Nazareth

En in de zesde maand werd de engel Gabriël van God gezonden naar een stad in Galilea, genaamd Nazareth;

ad virginem desponsatam viro cui nomen erat Ioseph de domo David et nomen virginis Maria

Tot een maagd, die ondertrouwd was met een man, wiens naam was Jozef, uit den huize Davids; en de naam der maagd was Maria.

et ingressus angelus ad eam dixit have gratia plena Dominus tecum benedicta tu in mulieribus

En de engel tot haar ingekomen zijnde, zeide: Wees gegroet, gij begenadigde; de Heere is met u; gij zijt gezegend onder de vrouwen.

quae cum vidisset turbata est in sermone eius et cogitabat qualis esset ista salutatio

En als zij hem zag, werd zij zeer ontroerd over dit zijn woord, en overleide, hoedanig deze groetenis mocht zijn.

et ait angelus ei ne timeas Maria invenisti enim gratiam apud Deum

En de engel zeide tot haar: Vrees niet, Maria, want gij hebt genade bij God gevonden.

ecce concipies in utero et paries filium et vocabis nomen eius Iesum

En zie, gij zult bevrucht worden, en een Zoon baren, en zult Zijn naam heten JEZUS.

hic erit magnus et Filius Altissimi vocabitur et dabit illi Dominus Deus sedem David patris eius

Deze zal groot zijn, en de Zoon des Allerhoogsten genaamd worden; en God, de Heere, zal Hem den troon van Zijn vader David geven.

et regnabit in domo Iacob in aeternum et regni eius non erit finis

En Hij zal over het huis Jakobs Koning zijn in der eeuwigheid, en Zijns Koninkrijks zal geen einde zijn.

dixit autem Maria ad angelum quomodo fiet istud quoniam virum non cognosco

En Maria zeide tot den engel: Hoe zal dat wezen, dewijl ik geen man bekenne?

et respondens angelus dixit ei Spiritus Sanctus superveniet in te et virtus Altissimi obumbrabit tibi ideoque et quod nascetur sanctum vocabitur Filius Dei

En de engel, antwoordende, zeide tot haar: De Heilige Geest zal over u komen, en de kracht des Allerhoogsten zal u overschaduwen; daarom ook, dat Heilige, Dat uit u geboren zal worden, zal Gods Zoon genaamd worden.

et ecce Elisabeth cognata tua et ipsa concepit filium in senecta sua et hic mensis est sextus illi quae vocatur sterilis

En zie, Elizabet, uw nicht, is ook zelve bevrucht, met een zoon, in haar ouderdom; en deze maand is haar, die onvruchtbaar genaamd was, de zesde.

quia non erit inpossibile apud Deum omne verbum

Want geen ding zal bij God onmogelijk zijn.

dixit autem Maria ecce ancilla Domini fiat mihi secundum verbum tuum et discessit ab illa angelus

En Maria zeide: Zie, de dienstmaagd des Heeren; mij geschiede naar uw woord. En de engel ging weg van haar.

exsurgens autem Maria in diebus illis abiit in montana cum festinatione in civitatem Iuda

En Maria, opgestaan zijnde in diezelfde dagen, reisde met haast naar het gebergte, in een stad van Juda;

et intravit in domum Zacchariae et salutavit Elisabeth

En kwam in het huis van Zacharias, en groette Elizabet.

et factum est ut audivit salutationem Mariae Elisabeth exultavit infans in utero eius et repleta est Spiritu Sancto Elisabeth

En het geschiedde, als Elizabet de groetenis van Maria hoorde, zo sprong het kindeken op in haar buik; en Elizabet werd vervuld met den Heiligen Geest;

et exclamavit voce magna et dixit benedicta tu inter mulieres et benedictus fructus ventris tui

En riep uit met een grote stem, en zeide: Gezegend zijt gij onder de vrouwen, en gezegend is de vrucht uws buiks!

et unde hoc mihi ut veniat mater Domini mei ad me

En van waar komt mij dit, dat de moeder mijns Heeren tot mij komt?

ecce enim ut facta est vox salutationis tuae in auribus meis exultavit in gaudio infans in utero meo

Want zie, als de stem uwer groetenis in mijn oren geschiedde, zo sprong het kindeken van vreugde op in mijn buik.

et beata quae credidit quoniam perficientur ea quae dicta sunt ei a Domino

En zalig is zij, die geloofd heeft; want de dingen, die haar van den Heere gezegd zijn, zullen volbracht worden.

et ait Maria magnificat anima mea Dominum

En Maria zeide: Mijn ziel maakt groot den Heere;

et exultavit spiritus meus in Deo salutari meo

En mijn geest verheugt zich in God, mijn Zaligmaker;

quia respexit humilitatem ancillae suae ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes

Omdat Hij de nederheid Zijner dienstmaagd heeft aangezien; want zie, van nu aan zullen mij zalig spreken al de geslachten.

quia fecit mihi magna qui potens est et sanctum nomen eius

Want grote dingen heeft aan mij gedaan Hij, Die machtig is, en heilig is Zijn Naam.

et misericordia eius in progenies et progenies timentibus eum

En Zijn barmhartigheid is van geslacht tot geslacht over degenen, die Hem vrezen.

fecit potentiam in brachio suo dispersit superbos mente cordis sui

Hij heeft een krachtig werk gedaan door Zijn arm; Hij heeft verstrooid de hoogmoedigen in de gedachten hunner harten.

deposuit potentes de sede et exaltavit humiles

Hij heeft machtigen van de tronen afgetrokken, en nederigen heeft Hij verhoogd.

esurientes implevit bonis et divites dimisit inanes

Hongerigen heeft Hij met goederen vervuld; en rijken heeft Hij ledig weggezonden.

suscepit Israhel puerum suum memorari misericordiae

Hij heeft Israël, Zijn knecht, opgenomen, opdat Hij gedachtig ware der barmhartigheid.

sicut locutus est ad patres nostros Abraham et semini eius in saecula

(Gelijk Hij gesproken heeft tot onze vaderen, namelijk tot Abraham, en zijn zaad) in eeuwigheid.

mansit autem Maria cum illa quasi mensibus tribus et reversa est in domum suam

En Maria bleef bij haar omtrent drie maanden, en keerde weder tot haar huis.

Elisabeth autem impletum est tempus pariendi et peperit filium

En de tijd van Elizabet werd vervuld, dat zij baren zoude, en zij baarde een zoon.

et audierunt vicini et cognati eius quia magnificavit Dominus misericordiam suam cum illa et congratulabantur ei

En die daar rondom woonden, en haar magen hoorden, dat de Heere Zijn barmhartigheid grotelijks aan haar bewezen had, en waren met haar verblijd.

et factum est in die octavo venerunt circumcidere puerum et vocabant eum nomine patris eius Zacchariam

En het geschiedde, dat zij op den achtsten dag kwamen, om het kindeken te besnijden, en noemden het Zacharias, naar den naam zijns vaders.

et respondens mater eius dixit nequaquam sed vocabitur Iohannes

En zijn moeder antwoordde en zeide: Niet alzo, maar hij zal Johannes heten.

et dixerunt ad illam quia nemo est in cognatione tua qui vocetur hoc nomine

En zij zeiden tot haar: Er is niemand in uw maagschap, die met dien naam genaamd wordt.

innuebant autem patri eius quem vellet vocari eum

En zij wenkten zijn vader, hoe hij wilde, dat hij genaamd zou worden.

et postulans pugillarem scripsit dicens Iohannes est nomen eius et mirati sunt universi

En als hij een schrijftafeltje geëist had, schreef hij, zeggende: Johannes is zijn naam. En zij verwonderden zich allen.

apertum est autem ilico os eius et lingua eius et loquebatur benedicens Deum

En terstond werd zijn mond geopend, en zijn tong losgemaakt; en hij sprak, God lovende.

et factus est timor super omnes vicinos eorum et super omnia montana Iudaeae divulgabantur omnia verba haec

En er kwam vrees over allen, die rondom hen woonden; en in het gehele gebergte van Judea werd veel gesproken van al deze dingen.

et posuerunt omnes qui audierant in corde suo dicentes quid putas puer iste erit etenim manus Domini erat cum illo

En allen, die het hoorden, namen het ter harte, zeggende: Wat zal toch dit kindeken wezen? En de hand des Heeren was met hem.

et Zaccharias pater eius impletus est Spiritu Sancto et prophetavit dicens

En Zacharias, zijn vader, werd vervuld met den Heiligen Geest, en profeteerde, zeggende:

benedictus Deus Israhel quia visitavit et fecit redemptionem plebi suae

Geloofd zij de Heere, de God Israëls, want Hij heeft bezocht, en verlossing te weeg gebracht Zijn volke;

et erexit cornu salutis nobis in domo David pueri sui

En heeft een hoorn der zaligheid ons opgericht, in het huis van David, Zijn knecht;

sicut locutus est per os sanctorum qui a saeculo sunt prophetarum eius

Gelijk Hij gesproken heeft door den mond Zijner heilige profeten, die van het begin der wereld geweest zijn;

salutem ex inimicis nostris et de manu omnium qui oderunt nos

Namelijk een verlossing van onze vijanden, en van de hand al dergenen, die ons haten;

ad faciendam misericordiam cum patribus nostris et memorari testamenti sui sancti

Opdat Hij barmhartigheid deed aan onze vaderen, en gedachtig ware aan Zijn heilig verbond;

iusiurandum quod iuravit ad Abraham patrem nostrum

En aan den eed, dien Hij Abraham, onzen vader, gezworen heeft, om ons te geven.

daturum se nobis ut sine timore de manu inimicorum nostrorum liberati serviamus illi

Dat wij, verlost zijnde uit de hand onzer vijanden, Hem dienen zouden zonder vreze.

in sanctitate et iustitia coram ipso omnibus diebus nostris

In heiligheid en gerechtigheid voor Hem, al de dagen onzes levens.

et tu puer propheta Altissimi vocaberis praeibis enim ante faciem Domini parare vias eius

En gij, kindeken, zult een profeet des Allerhoogsten genaamd worden; want gij zult voor het aangezicht des Heeren heengaan, om Zijn wegen te bereiden;

ad dandam scientiam salutis plebi eius in remissionem peccatorum eorum

Om Zijn volk kennis der zaligheid te geven, in vergeving hunner zonden,

per viscera misericordiae Dei nostri in quibus visitavit nos oriens ex alto

door de innerlijke bewegingen der barmhartigheid onzes Gods, met welke ons bezocht heeft de Opgang uit de hoogte;

inluminare his qui in tenebris et in umbra mortis sedent ad dirigendos pedes nostros in viam pacis

Om te verschijnen dengenen, die gezeten zijn in duisternis en schaduw des doods; om onze voeten te richten op den weg des vredes.

puer autem crescebat et confortabatur spiritu et erat in deserto usque in diem ostensionis suae ad Israhel

En het kindeken wies op, en werd gesterkt in den geest, en was in de woestijnen, tot den dag zijner vertoning aan Israël.