Luke 1

Hỡi Thê-ô-phi-lơ quí nhơn, vì có nhiều kẻ dốc lòng chép sử về những sự đã làm nên trong chúng ta,

Forasmuch as many have taken in hand to set forth in order a declaration of those things which are most surely believed among us,

theo như các người chứng kiến từ lúc ban đầu và trở nên người giảng đạo đã truyền lại cho chúng ta,

Even as they delivered them unto us, which from the beginning were eyewitnesses, and ministers of the word;

vậy, sau khi đã xét kỹ càng từ đầu mọi sự ấy, tôi cũng tưởng nên theo thứ tự viết mà tỏ ra cho ông,

It seemed good to me also, having had perfect understanding of all things from the very first, to write unto thee in order, most excellent Theophilus,

để ông biết những điều mình đã học là chắc chắn.

That thou mightest know the certainty of those things, wherein thou hast been instructed.

Trong đời Hê-rốt, vua nước Giu-đê, có một thầy tế lễ, về ban A-bi-a, tên là Xa-cha-ri; vợ người là Ê-li-sa-bét, thuộc về chi phái A-rôn.

There was in the days of Herod, the king of Judæa, a certain priest named Zacharias, of the course of Abia: and his wife was of the daughters of Aaron, and her name was Elisabeth.

Cả hai đều là công bình trước mặt Ðức Chúa Trời, vâng giữ mọi điều răn và lễ nghi của Chúa một cách không chỗ trách được.

And they were both righteous before God, walking in all the commandments and ordinances of the Lord blameless.

Hai người không có con, vì Ê-li-sa-bét son sẻ, và cả hai đều cao tuổi.

And they had no child, because that Elisabeth was barren, and they both were now well stricken in years.

Vả, Xa-cha-ri cứ theo thứ tự trong ban mình mà làm chức tế lễ trước mặt Ðức Chúa Trời.

And it came to pass, that while he executed the priest's office before God in the order of his course,

Khi đã bắt thăm theo lệ các thầy cả lập ra rồi, thì người được gọi vào nơi thánh của Chúa để dâng hương.

According to the custom of the priest's office, his lot was to burn incense when he went into the temple of the Lord.

Ðương giờ dâng hương, cả đoàn dân đông đều ở ngoài cầu nguyện.

And the whole multitude of the people were praying without at the time of incense.

Bấy giờ có một thiên sứ của Chúa hiện ra cùng Xa-cha-ri, đứng bên hữu bàn thờ xông hương.

And there appeared unto him an angel of the Lord standing on the right side of the altar of incense.

Xa-cha-ri thấy thì bối rối sợ hãi.

And when Zacharias saw him, he was troubled, and fear fell upon him.

Nhưng thiên sứ nói cùng người rằng: Hỡi Xa-cha-ri, đừng sợ, vì lời cầu nguyện ngươi đã được nhậm rồi. Ê-li-sa-bét vợ ngươi, sẽ sanh một con trai, ngươi khá đặt tên là Giăng.

But the angel said unto him, Fear not, Zacharias: for thy prayer is heard; and thy wife Elisabeth shall bear thee a son, and thou shalt call his name John.

Con trai đó sẽ làm cho ngươi vui mừng hớn hở, và nhiều kẻ sẽ mừng rỡ về sự sanh người ra.

And thou shalt have joy and gladness; and many shall rejoice at his birth.

Vì người sẽ nên tôn trọng trước mặt Chúa; không uống rượu hay là giống gì làm cho say, và sẽ được đầy dẫy Ðức Thánh Linh từ khi còn trong lòng mẹ.

For he shall be great in the sight of the Lord, and shall drink neither wine nor strong drink; and he shall be filled with the Holy Ghost, even from his mother's womb.

Người sẽ làm cho nhiều con trai Y-sơ-ra-ên trở lại cùng Chúa, là Ðức Chúa Trời của họ;

And many of the children of Israel shall he turn to the Lord their God.

chính người lại sẽ lấy tâm thần quyền phép Ê-li mà đi trước mặt Chúa, để đem lòng cha trở về con cái, kẻ loạn nghịch đến sự khôn ngoan của người công bình, đặng sửa soạn cho Chúa một dân sẵn lòng.

And he shall go before him in the spirit and power of Elias, to turn the hearts of the fathers to the children, and the disobedient to the wisdom of the just; to make ready a people prepared for the Lord.

Xa-cha-ri thưa rằng: Bởi sao tôi biết được điều đó? Vì tôi đã già, vợ tôi đã cao tuổi rồi.

And Zacharias said unto the angel, Whereby shall I know this? for I am an old man, and my wife well stricken in years.

Thiên sứ trả lời rằng: Ta là Gáp-ri-ên, đứng rồi mặt Ðức Chúa Trời; Ngài đã sai ta đến truyền cho ngươi và báo tin mừng nầy.

And the angel answering said unto him, I am Gabriel, that stand in the presence of God; and am sent to speak unto thee, and to shew thee these glad tidings.

Nầy, ngươi sẽ câm, không nói được cho đến ngày nào các điều ấy xảy ra, vì ngươi không tin lời ta, là lời đến kỳ sẽ ứng nghiệm.

And, behold, thou shalt be dumb, and not able to speak, until the day that these things shall be performed, because thou believest not my words, which shall be fulfilled in their season.

Bấy giờ, dân chúng đợi Xa-cha-ri, và lấy làm lạ, vì người ở lâu trong nơi thánh.

And the people waited for Zacharias, and marvelled that he tarried so long in the temple.

Khi Xa-cha-ri ra, không nói với chúng được, thì họ mới hiểu rằng người đã thấy sự hiện thấy gì trong đền thánh; người ra dấu cho họ, mà vẫn còn câm.

And when he came out, he could not speak unto them: and they perceived that he had seen a vision in the temple: for he beckoned unto them, and remained speechless.

Khi những ngày về phần việc mình đã trọn, người trở về nhà.

And it came to pass, that, as soon as the days of his ministration were accomplished, he departed to his own house.

Khỏi ít lâu, vợ người là Ê-li-sa-bét chịu thai, ẩn mình đi trong năm tháng, mà nói rằng:

And after those days his wife Elisabeth conceived, and hid herself five months, saying,

Ấy là ơn Chúa đã làm cho tôi, khi Ngài đã đoái đến tôi, để cất sự xấu hổ tôi giữa mọi người.

Thus hath the Lord dealt with me in the days wherein he looked on me, to take away my reproach among men.

Ðến tháng thứ sáu, Ðức Chúa Trời sai thiên sứ Gáp-ri-ên đến thành Na-xa-rét, xứ Ga-li-lê,

And in the sixth month the angel Gabriel was sent from God unto a city of Galilee, named Nazareth,

tới cùng một người nữ đồng trinh tên là Ma-ri, đã hứa gả cho một người nam tên là Giô-sép, về dòng vua Ða-vít.

To a virgin espoused to a man whose name was Joseph, of the house of David; and the virgin's name was Mary.

Thiên sứ vào chỗ người nữ ở, nói rằng: Hỡi người được ơn, mừng cho ngươi; Chúa ở cùng ngươi.

And the angel came in unto her, and said, Hail, thou that art highly favoured, the Lord is with thee: blessed art thou among women.

Ma-ri nghe nói thì bối rối, tự hỏi rằng lời chào ấy có nghĩa gì.

And when she saw him, she was troubled at his saying, and cast in her mind what manner of salutation this should be.

Thiên-sứ bèn nói rằng: Hỡi Ma-ri, đừng sợ, vì ngươi đã được ơn trước mặt Ðức Chúa Trời.

And the angel said unto her, Fear not, Mary: for thou hast found favour with God.

Nầy, ngươi sẽ chịu thai và sanh một con trai mà đặt tên là Jêsus.

And, behold, thou shalt conceive in thy womb, and bring forth a son, and shalt call his name JESUS.

Con trai ấy sẽ nên tôn trọng, được xưng là Con của Ðấng Rất Cao; và Chúa, là Ðức Chúa Trời, sẽ ban cho Ngài ngôi Ða-vít là tổ phụ Ngài.

He shall be great, and shall be called the Son of the Highest: and the Lord God shall give unto him the throne of his father David:

Ngài sẽ trị vì đời đời nhà Gia-cốp, nước Ngài vô cùng.

And he shall reign over the house of Jacob for ever; and of his kingdom there shall be no end.

Ma-ri bèn thưa rằng: Tôi chẳng hề nhận biết người nam nào, thì làm sao có được sự đó?

Then said Mary unto the angel, How shall this be, seeing I know not a man?

Thiên sứ truyền rằng: Ðức Thánh Linh sẽ đến trên ngươi, và quyền phép Ðấng Rất Cao sẽ che phủ ngươi dưới bóng mình, cho nên con thánh sanh ra, phải xưng là Con Ðức Chúa Trời.

And the angel answered and said unto her, The Holy Ghost shall come upon thee, and the power of the Highest shall overshadow thee: therefore also that holy thing which shall be born of thee shall be called the Son of God.

Kìa, Ê-li-sa-bét, bà con ngươi, cũng đã chịu thai một trai trong lúc già nua; người ấy vốn có tiếng là son, mà nay cưu mang được sáu tháng rồi.

And, behold, thy cousin Elisabeth, she hath also conceived a son in her old age: and this is the sixth month with her, who was called barren.

Bởi vì không việc chi Ðức Chúa Trời chẳng làm được.

For with God nothing shall be impossible.

Ma-ri thưa rằng: Tôi đây là tôi tớ Chúa; xin sự ấy xảy ra cho tôi như lời người truyền! Ðoạn thiên sứ kìa khỏi Ma-ri.

And Mary said, Behold the handmaid of the Lord; be it unto me according to thy word. And the angel departed from her.

Trong những ngày đó, Ma-ri chờ dậy, lật đật đi trong miền núi, đến một thành về xứ Giu-đa,

And Mary arose in those days, and went into the hill country with haste, into a city of Juda;

vào nhà Xa-cha-ri mà chào Ê-li-sa-bét.

And entered into the house of Zacharias, and saluted Elisabeth.

Vả, Ê-li-sa-bét vừa nghe tiếng Ma-ri chào, con nhỏ trong lòng liền nhảy nhót; và Ê-li-sa-bét được đầy Ðức Thánh Linh,

And it came to pass, that, when Elisabeth heard the salutation of Mary, the babe leaped in her womb; and Elisabeth was filled with the Holy Ghost:

bèn cất tiếng kêu rằng: Ngươi có phải trong đám đờn bà, thai trong lòng ngươi cũng được phước.

And she spake out with a loud voice, and said, Blessed art thou among women, and blessed is the fruit of thy womb.

Nhơn đâu ta được sự vẻ vang nầy, là mẹ Chúa ta đến thăm ta?

And whence is this to me, that the mother of my Lord should come to me?

Bởi vì tai ta mới nghe tiếng ngươi chào, thì con nhỏ ở trong lòng ta liền nhảy mừng.

For, lo, as soon as the voice of thy salutation sounded in mine ears, the babe leaped in my womb for joy.

Phước cho người đã tin, vì lời Chúa truyền cho sẽ được ứng nghiệm!

And blessed is she that believed: for there shall be a performance of those things which were told her from the Lord.

Ma-ri bèn nói rằng: Linh hồn tôi ngợi khen Chúa,

And Mary said, My soul doth magnify the Lord,

Tâm thần tôi mừng rỡ trong Ðức Chúa Trời, là Cứu Chúa tôi.

And my spirit hath rejoiced in God my Saviour.

Vì Ngài đã đoái đến sự hèn hạ của tôi tớ Ngài. Nầy, từ rày về sau, muôn đời sẽ khen tôi là có phước;

For he hath regarded the low estate of his handmaiden: for, behold, from henceforth all generations shall call me blessed.

Bởi Ðấng Toàn Năng đã làm các việc lớn cho tôi. Danh Ngài là thánh,

For he that is mighty hath done to me great things; and holy is his name.

Và Ngài thương xót kẻ kính sợ Ngài từ đời nầy sang đời kia.

And his mercy is on them that fear him from generation to generation.

Ngài đã dùng cánh tay mình để tỏ ra quyền phép; Và phá tan mưu của kẻ kiêu ngạo toan trong lòng.

He hath shewed strength with his arm; he hath scattered the proud in the imagination of their hearts.

Ngài đã cách người có quyền khỏi ngôi họ, Và nhắc kẻ khiêm nhượng lên.

He hath put down the mighty from their seats, and exalted them of low degree.

Ngài đã làm cho kẻ đói được đầy thức ăn ngon, Và đuổi kẻ giàu về tay không.

He hath filled the hungry with good things; and the rich he hath sent empty away.

Ngài đã vùa giúp Y-sơ-ra-ên, tôi tớ Ngài, Và nhớ lại sự thương xót mình. Ðối với Áp-ra-ham cùng con cháu người luôn luôn,

He hath holpen his servant Israel, in remembrance of his mercy;

Như Ngài đã phán cùng tổ phụ chúng ta vậy.

As he spake to our fathers, to Abraham, and to his seed for ever.

Ma-ri với Ê-li-sa-bét chừng ba tháng, rồi trở về nhà mình.

And Mary abode with her about three months, and returned to her own house.

Bấy giờ, đến ngày mãn nguyệt, Ê-li-sa-bét sanh được một trai.

Now Elisabeth's full time came that she should be delivered; and she brought forth a son.

Xóm riềng bà con nghe Chúa tỏ ra sự thương xót cả thể cho Ê-li-sa-bét, thì chia vui cùng người.

And her neighbours and her cousins heard how the Lord had shewed great mercy upon her; and they rejoiced with her.

Qua ngày thứ tám, họ đều đến để làm lễ cắt bì cho con trẻ; và đặt tên là Xa-cha-ri theo tên của cha.

And it came to pass, that on the eighth day they came to circumcise the child; and they called him Zacharias, after the name of his father.

Nhưng mẹ nói rằng: Không! phải đặt tên con là Giăng.

And his mother answered and said, Not so; but he shall be called John.

Họ nói: Trong bà con ngươi không ai có tên đó.

And they said unto her, There is none of thy kindred that is called by this name.

Họ bèn ra dấu hỏi cha muốn đặt tên gì cho con.

And they made signs to his father, how he would have him called.

Xa-cha-ri biểu lấy bảng nhỏ, và viết rằng: Giăng là tên nó. Ai nấy đều lấy làm lạ.

And he asked for a writing table, and wrote, saying, His name is John. And they marvelled all.

Tức thì miệng người mở ra, lưỡi được thong thả, nói và ngợi khen Ðức Chúa Trời.

And his mouth was opened immediately, and his tongue loosed, and he spake, and praised God.

Hết thảy xóm giềng đều kinh sợ, và người ta nói chuyện với nhau về mọi sự ấy khắp miền núi xứ Giu-đê.

And fear came on all that dwelt round about them: and all these sayings were noised abroad throughout all the hill country of Judæa.

Ai nghe cũng ghi vào lòng mà nói rằng: Ấy vậy, con trẻ đó sẽ ra thể nào? Vì tay Chúa ở cùng con trẻ ấy.

And all they that heard them laid them up in their hearts, saying, What manner of child shall this be! And the hand of the Lord was with him.

Bấy giờ, Xa-cha-ri, cho con trẻ ấy, được đầy dẫy Ðức Thánh Linh, thì nói tiên tri rằng:

And his father Zacharias was filled with the Holy Ghost, and prophesied, saying,

Ngợi khen Chúa, là Ðức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên, Vì đã thăm viếng và chuộc dân Ngài,

Blessed be the Lord God of Israel; for he hath visited and redeemed his people,

Cùng sanh ra cho chúng tôi trong nhà Ða-vít, tôi tớ Ngài, Một Ðấng Cứu thế có quyền phép!

And hath raised up an horn of salvation for us in the house of his servant David;

Như lời Ngài đã dùng miệng các thánh tiên tri phán từ thuở trước,

As he spake by the mouth of his holy prophets, which have been since the world began:

Ngài cứu chúng tôi khỏi kẻ thù và tay mọi người ghen ghét chúng tôi;

That we should be saved from our enemies, and from the hand of all that hate us;

Ngài tỏ lòng thương xót đến tổ tông chúng tôi, Và nhớ lại giao ước thánh của Ngài,

To perform the mercy promised to our fathers, and to remember his holy covenant;

Theo như Ngài đã thề với Áp-ra-ham là tổ phụ chúng tôi,

The oath which he sware to our father Abraham,

Mà hứa rằng khi chúng tôi đã được cứu khỏi tay kẻ nghịch thù, Ngài sẽ ban ơn lành cho chúng tôi, trước một Ngài,

That he would grant unto us, that we being delivered out of the hand of our enemies might serve him without fear,

Lấy sự thánh khiết và công bình mà hầu việc Ngài, trọn đời mình không sợ hãi chi hết.

In holiness and righteousness before him, all the days of our life.

Hỡi con trẻ, người ta sẽ kêu con là tiên tri của Ðấng Rất Cao; Con sẽ đi trước mặt Chúa, dọn đường Ngài,

And thou, child, shalt be called the prophet of the Highest: for thou shalt go before the face of the Lord to prepare his ways;

Ðể cho dân Ngài bởi sự tha tội họ mà biết sự rỗi.

To give knowledge of salvation unto his people by the remission of their sins,

Vì Ðức Chúa Trời chúng tôi động lòng thương xót, Và mặt trời mọc lên từ nơi cao thăm viếng chúng tôi,

Through the tender mercy of our God; whereby the dayspring from on high hath visited us,

Ðể soi những kẻ ngồi chỗ tối tăm và trong bóng sự chết, Cùng đưa chơn chúng tôi đi đường bình an.

To give light to them that sit in darkness and in the shadow of death, to guide our feet into the way of peace.

Vả, con trẻ ấy lớn lên, tâm thần mạnh mẽ, ở nơi đồng vắng cho đến ngày tỏ mình ra cùng dân Y-sơ-ra-ên.

And the child grew, and waxed strong in spirit, and was in the deserts till the day of his shewing unto Israel.