Luke 1

تقدیم به عالیجناب تئوفیلوس: تا به حال نویسندگان بسیاری به نوشتن شرح وقایعی كه در بین ما رخ داده است، اقدام کرده‌اند

Понеже мнозина предприеха да съчинят повест за съвършено известните между нас събития,

و آنچه را كه به وسیلهٔ شاهدان عینی اوّلیه و اعلام کنندگان آن پیام به ما رسیده است به قلم آورده‌اند.

както ни ги предадоха онези, които отначало са били очевидци и служители на словото,

من نیز به نوبهٔ خود، به عنوان کسی‌که جریان كامل این وقایع را جزء به جزء مطالعه و بررسی كرده است، صلاح دیدم كه این پیشامدها را به ترتیب تاریخ وقوع برای تو بنویسم

видя се добре и на мен, който изследвах подробно всичко от началото, да ти пиша наред, почтени Теофиле,

تا به حقیقت همهٔ مطالبی كه از آن اطّلاع یافته‌ای، پی ببری.

за да познаеш достоверността на това, в което си бил поучаван.

در زمان سلطنت هیرودیس، پادشاه یهودیه، كاهنی به نام زكریا از افراد گروه ابیا، زندگی می‌کرد. همسر او نیز از خاندان هارون بود و الیزابت نام داشت.

В дните на юдейския цар Ирод имаше един свещеник от отряда на Авия на име Захария. Жена му беше от дъщерите на Аарон и се наричаше Елисавета.

این دو نفر در نظر خدا درستكار بودند و بدون کوتاهی، كلّیهٔ احكام و دستورات خداوند را رعایت می‌کردند.

Те и двамата бяха праведни пред Бога, като ходеха непорочно във всичките Господни заповеди и наредби.

امّا فرزندی نداشتند زیرا الیزابت نازا بود و هر دو سالخورده بودند.

Но нямаха дете, защото Елисавета беше безплодна, а и двамата бяха в напреднала възраст.

چون نوبت خدمت روزانه در معبد بزرگ به گروه زكریا رسید، او به عنوان كاهن مشغول انجام وظایف خود شد.

И когато той изпълняваше свещеническата си служба пред Бога по реда на своя отряд,

‌طبق رسوم كاهنان قرعه به نام او درآمد كه به داخل جایگاه مقدّس در معبد بزرگ وارد شود و بُخور بسوزاند.

според свещеническия обичай на него се падна по жребий да влезе в Господния храм и да кади.

در وقت سوزاندن بُخور، تمام جماعت در بیرون ایستاده و دست به دعا برداشته بودند.

А в часа на каденето цялото множество от народа се молеше навън.

در آنجا فرشتهٔ خداوند به او ظاهر شد و در سمت راست آتشدان بُخور ایستاد.

И тогава му се яви Господен ангел, като стоеше отдясно на кадилния олтар.

زكریا از دیدن این منظره تكانی خورد و ترسید.

А когато Захария го видя, се смути и го обзе страх.

امّا فرشته به او گفت: «ای زكریا نترس. دعاهای تو مستجاب شده و همسرت الیزابت برای تو پسری خواهد زایید و او را یحیی خواهی نامید.

Но ангелът му каза: Не се бой, Захария, защото твоята молитва е чута и жена ти Елисавета ще ти роди син, когото ще наречеш Йоан.

شادی و سرور نصیب تو خواهد بود و بسیاری از تولّد او شادمان خواهند شد.

Той ще ти бъде за радост и веселие; и мнозина ще се зарадват за неговото раждане.

زیرا او در نظر خداوند بزرگ خواهد بود و هرگز به شراب و باده لب نخواهد زد. از همان ابتدای تولّد از روح‌القدس پُر خواهد بود

Защото ще бъде велик пред Господа; вино и спиртно питие няма да пие; и ще се изпълни със Свети Дух още в майчината си утроба.

و بسیاری از بنی‌اسرائیل را به سوی خداوند، خدای آنان باز خواهد گردانید.

И ще обърне мнозина от израилевите синове към Господа, техния Бог.

با روح و قدرت الیاس مانند پیشاهنگی در حضور خداوند قدم خواهد زد تا پدران و فرزندان را آشتی دهد و سركشان را به راه نیكان آورد و مردمانی مستعد برای خداوند آماده سازد.»

Той ще върви пред лицето Му в духа и силата на Илия, за да обърне сърцата на бащите към децата и непокорните – към мъдростта на праведните, за да приготви за Господа подготвен народ.

زكریا به فرشته گفت: «چطور می‌توانم این را باور كنم؟ من پیر هستم و زنم نیز سالخورده است.»

А Захария каза на ангела: По какво ще узная това? Защото аз съм стар, а и жена ми е в напреднала възраст.

فرشته به او پاسخ داد: «من جبرائیل هستم كه در حضور خدا می‌ایستم و فرستاده شده‌ام تا با تو صحبت كنم و این مژده را به تو برسانم.

Ангелът в отговор му каза: Аз съм Гавриил, който стои пред Бога, и съм изпратен да ти говоря и да ти благовестя това.

پس توجّه كن: تو تا هنگام وقوع این امور لال خواهی شد و نیروی تكلّم را از دست خواهی داد زیرا سخنان مرا كه در وقت مقرّر به حقیقت خواهد پیوست باور نكردی.»

И ето, ти ще онемееш и няма да можеш да говориш до деня, когато всичко това се сбъдне, защото не повярва на думите ми, които ще се изпълнят своевременно.

جماعتی كه منتظر زكریا بودند از اینكه او آن‌همه در داخل جایگاه مقدّس در معبد بزرگ ماند، متعجّب گشتند.

А народът чакаше Захария и се чудеше защо се бави в храма.

وقتی بیرون آمد و یارای سخن گفتن نداشت، آنان فهمیدند كه در داخل جایگاه مقدّس در معبد بزرگ رؤیایی دیده است و چون نمی‌توانست حرف بزند ایما و اشاره می‌کرد.

А когато излезе, той не можеше да им говори; и те разбраха, че е видял видение в храма, защото той им правеше знаци и оставаше ням.

زكریا وقتی‌که دورهٔ خدمت كهانت خود را در معبد بزرگ به انجام رسانید به خانه بازگشت.

И когато свършиха дните на службата му, той си отиде у дома.

بعد از آن همسرش الیزابت حامله شد و مدّت پنج ماه در خلوت به سر برد و با خود می‌گفت:

А след тези дни жена му Елисавета зачена; и се криеше пет месеца, като казваше:

«این كار را خداوند برای من كرده است و با این لطف خود، رسوایی مرا پیش مردم از میان برداشته است.»

Така ми стори Господ в дните, когато погледна милостиво, за да премахне пред хората причината да ме корят.

در ماه ششم، جبرائیل فرشته از جانب خدا به شهری به نام ناصره، كه در استان جلیل واقع است

А в шестия месец ангел Гавриил беше изпратен от Бога в галилейския град, наречен Назарет,

به نزد دختر باکره‌ای كه در عقد مردی به نام یوسف -‌از خاندان داوود- بود، فرستاده شد. نام این دختر مریم بود.

при една девица, сгодена за мъж на име Йосиф, от Давидовия дом; а името на девицата беше Мария.

فرشته وارد شد و به او گفت: «سلام، ای کسی‌که مورد لطف هستی، خداوند با توست.»

И когато ангелът дойде при нея, каза: Здравей, благодатна! Господ е с теб, (благословена си ти между жените).

امّا مریم از آنچه فرشته گفت بسیار مضطرب شد و ندانست كه معنی این سلام چیست.

А тя много се смути от думите му и недоумяваше какъв ли ще е този поздрав.

فرشته به او گفت: «ای مریم، نترس زیرا خداوند به تو لطف فرموده است.

И ангелът й каза: Не се бой, Мария, защото си придобила Божията благодат.

تو آبستن خواهی شد و پسری خواهی زایید و نام او را عیسی خواهی گذارد.

И ето, ще заченеш в утробата си и ще родиш Син, когото ще наречеш Иисус.

او بزرگ خواهد بود و به پسر خدای متعال ملقّب خواهد شد. خداوند، خدا تخت پادشاهی جدّش داوود را به او عطا خواهد فرمود.

Той ще бъде велик и ще се нарече Син на Всевишния; и Господ Бог ще Му даде престола на баща Му Давид.

او تا به ابد برخاندان یعقوب فرمانروایی خواهد كرد و پادشاهی او هرگز پایانی نخواهد داشت.»

Ще царува над якововия дом до века; и царството Му не ще има край.

مریم به فرشته گفت: «این چگونه ممكن است؟ من باکره هستم.»

А Мария каза на ангела: Как ще бъде това, тъй като не познавам мъж?

فرشته به او پاسخ داد: «روح‌القدس بر تو خواهد آمد و قدرت خدای متعال بر تو سایه خواهد افكند و به این سبب آن نوزاد مقدّس، پسر خدا نامیده خواهد شد.

И ангелът в отговор й каза: Светият Дух ще дойде върху теб и силата на Всевишния ще те осени; затова и Онова Святото, което ще се роди от теб, ще се нарече Божият Син.

بدان كه خویشاوند تو الیزابت در سن پیری پسری در رحم دارد و آن کسی‌که نازا به حساب می‌آمد اكنون شش ماه از حاملگی او می‌گذرد.

Ето, и твоята роднина Елисавета, за която се казваше, че е безплодна, и тя в старините си е заченала син и е вече в шестия месец.

زیرا برای خدا هیچ چیز محال نیست.»

Защото за Бога няма нищо невъзможно.

مریم گفت: «باشد، من كنیز خداوند هستم، همان‌طور كه تو گفتی بشود.» و فرشته از پیش او رفت.

А Мария каза: Ето Господната слугиня; нека ми бъде, както ти си казал. И ангелът си отиде от нея.

در آن روزها مریم عازم سفر شد و باشتاب به شهری واقع در كوهستان یهودیه رفت.

През тези дни Мария стана и отиде бързо към хълмистата страна, в един юдейски град,

او به خانهٔ زكریا وارد شد و به الیزابت سلام كرد.

и влезе в къщата на Захария и поздрави Елисавета.

وقتی الیزابت سلام مریم را شنید، بچّه در رَحمش تكان خورد. الیزابت از روح‌القدس پُر شد

А когато Елисавета чу поздрава на Мария, бебето в утробата й заигра; и Елисавета се изпълни със Светия Дух,

و با صدای بلند گفت: «تو در بین زنها متبارک هستی و مبارک است ثمرهٔ رحم تو.

и като извика със силен глас, каза: Благословена си ти между жените и благословен е плодът на твоята утроба!

من كیستم كه مادر خداوندم به دیدنم بیاید؟

И откъде ми е това – да дойде при мен майката на моя Господ?

همین‌که سلام تو به گوش من رسید، بچّه از شادی در رحم من تكان خورد.

Защото ето, щом стигна гласът на твоя поздрав до ушите ми, бебето заигра радостно в утробата ми.

خوشا به حال آن زنی كه باور می‌کند که وعدهٔ خداوند برای او به انجام خواهد رسید.»

И блажена е тази, която е повярвала, че ще се сбъдне казаното й от Господа.

مریم گفت: «جان من خداوند را می‌‌ستاید

И Мария каза: Величае душата ми Господа

و روح من در نجات‌دهندهٔ من، خدا، شادی می‌کند،

и зарадва се духът ми в Бога, Спасителя мой.

چون او به كنیز ناچیز خود نظر لطف داشته است. از این پس همهٔ نسلها مرا خوشبخت خواهند خواند،

Защото погледна на ниското положение на Своята слугиня; и ето, отсега нататък ще ме облажават всички родове.

زیرا آن قادر مطلق كارهای بزرگی برای من كرده است. نام او مقدّس است.

Защото Силният извърши за мен велики дела и свято е Неговото Име.

رحمت او پشت در پشت برای كسانی است كه از او می‌ترسند.

И от родове в родове Неговата милост е върху онези, които Му се боят.

دست خداوند با قدرت كار كرده است، متكبّران را با خیالات دلشان تارومار كرده

Той извърши силни дела със Своята мишца. Разпръсна онези, които са горделиви в мислите на сърцето си.

و زورمندان را از تختهایشان به زیر افكنده و فروتنان را سربلند كرده است.

Свали владетели от престолите им и издигна смирени.

گرسنگان را با چیزهای نیكو سیر نموده و ثروتمندان را تهی‌دست روانه كرده است.

Гладни напълни с блага, а богати отпрати празни.

به‌خاطر محبّت پایدار خود، از بندهٔ خود اسرائیل حمایت كرده است،

Помогна на слугата Си Израил, за да напомни за Своята милост,

همان‌طور كه به اجداد ما یعنی به ابراهیم و به فرزندان او تا به ابد وعده داد.»

както бе говорил на бащите ни, към Авраам и към неговото потомство до века.

مریم در حدود سه ماه پیش الیزابت ماند و بعد به منزل خود بازگشت.

И Мария, след като стоя при нея около три месеца, се върна у дома си.

وقت زایمان الیزابت فرا رسید و پسری به دنیا آورد.

А на Елисавета се навърши времето да роди и тя роди син.

وقتی همسایگان و خویشاوندان او باخبر شدند كه خداوند چه لطف بزرگی در حق او كرده است مانند او شاد و خوشحال گشتند.

И когато съседите и роднините й чуха, че Господ показал към нея велика милост, се радваха заедно с нея.

پس از یک هفته آمدند تا نوزاد را ختنه نمایند و در نظر داشتند نام پدرش زكریا را بر او بگذارند.

И на осмия ден дойдоха, за да обрежат детенцето и щяха да го нарекат Захария, по името на баща му.

امّا مادرش گفت: «خیر، نام او باید یحیی باشد.»

Но майка му в отговор каза: Не, той ще се нарече Йоан.

آنها گفتند: «امّا در خاندان تو هیچ‌کس چنین نامی ندارد.»

А те й рекоха: Няма никой в рода ти, който да се нарича с това име.

و با اشاره از پدرش پرسیدند كه تصمیم او دربارهٔ نام طفل چیست.

Тогава запитаха баща му със знаци как би искал той да го нарекат.

او تخته‌ای خواست و در برابر تعجّب همگی نوشت: «نام او یحیی است.»

А той поиска дъсчица и написа: Йоан Е името му. И те всички се зачудиха.

ناگهان زبانش باز شد و به ستایش خدا پرداخت.

И веднага устата му се отвори и езикът му се развърза, и той проговори, и благославяше Бога.

تمام همسایگان ترسیدند و كلّیهٔ این اخبار در سرتاسر كوهستان یهودیه انتشار یافت.

И страх обзе всичките им съседи; и за всичко това се говореше по цялата хълмиста земя на Юдея.

همهٔ کسانی‌که این موضوع را می‌شنیدند دربارهٔ آن فكر می‌کردند و می‌گفتند: «این كودک چه خواهد شد؟ در واقع دست خداوند با اوست.»

И всички, които чуха това, го пазеха в сърцата си, казвайки: Какво ли ще бъде това дете? И ръката на Господа беше с него.

پدر او زكریا، از روح‌القدس پُر شد و چنین نبوّت كرد:

Тогава баща му Захария се изпълни със Свети Дух и пророкува, казвайки:

«خداوند، خدای اسرائیل را سپاس باد. زیرا به یاری قوم خود آمده و آنان را رهایی داده است.

Благословен Господ, Израилевият Бог, защото посети Своя народ и извърши изкупление за него.

از خاندان بندهٔ خود داوود، رهانندهٔ نیرومندی بر افراشته است.

И въздигна рог на спасение за нас в дома на слугата Си Давид,

او از قدیم از زبان انبیای مقدّس خود وعده داد

както е говорил чрез устата на светите Си пророци от вековете,

كه ما را از دست دشمنانمان رهایی بخشد و از دست همهٔ کسانی‌که از ما نفرت دارند، آزاد سازد

спасение от неприятелите ни и от ръката на всички, които ни мразят;

و با نیاکان ما به رحمت رفتار نماید و پیمان مقدّس خود را به‌خاطر آورد.

да покаже милост към бащите ни и да си спомни Своя свят завет,

برای پدر ما ابراهیم سوگند یاد كرد

клетвата, с която се закле на баща ни Авраам:

كه ما را از دست دشمنان نجات دهد و عنایت فرماید كه او را بدون ترس

да ни даде, на нас, които сме освободени от ръката на неприятелите ни, да Му служим без страх,

با پاكی و نیكی تا زنده‌ایم، عبادت نماییم.

в святост и правда пред Него през всичките си дни.

و تو، ای فرزند، نبیِ خدای متعال نامیده خواهی شد، زیرا جلوی قدمهای خداوند خواهی رفت تا راه او را آماده سازی

Да! И ти, детенце, пророк на Всевишния ще се наречеш; защото ще вървиш пред лицето на Господа, за да приготвиш пътищата за Него,

و به قوم او خبر دهی كه با آمرزش گناهانشان رستگار می‌شوند،

за да дадеш на Неговия народ да познае спасение чрез прощаване на греховете им,

زیرا از رحمت و دلسوزی خدای ماست كه خورشید صبحگاهی از آسمان بر ما طلوع خواهد كرد

поради милосърдието на нашия Бог, с което ни посети Зора отгоре,

تا بر کسانی‌که در تاریكی و در سایهٔ مرگ به سر می‌برند بتابد و قدمهای ما را به راه صلح و سلامتی هدایت فرماید.»

за да осияе седящите в тъмнина и в сянка на смъртта; и да насочи краката ни в пътя на мира.

و امّا طفل بزرگ می‌شد و در روح قوی می‌گشت و تا روزی كه علناً به قوم اسرائیل ظاهر شد در بیابان به سر می‌برد.

А детето растеше и укрепваше по дух; и беше в пустините до деня, когато се яви на Израил.