Luke 22

adpropinquabat autem dies festus azymorum qui dicitur pascha

عید فطیر كه به فصح معروف است نزدیک می‌شد.

et quaerebant principes sacerdotum et scribae quomodo eum interficerent timebant vero plebem

سران كاهنان و علما در پی آن بودند بهانه‌ای پیدا نموده عیسی را به قتل برسانند زیرا از تودهٔ مردم بیم داشتند.

intravit autem Satanas in Iudam qui cognominatur Scarioth unum de duodecim

شیطان به دل یهودا كه لقب اسخریوطی داشت و یكی از دوازده حواری بود وارد شد.

et abiit et locutus est cum principibus sacerdotum et magistratibus quemadmodum illum traderet eis

یهودا پیش سران كاهنان و افسرانی كه مسئول نگهبانی از معبد بزرگ بودند رفت و با آنان در این خصوص كه چگونه عیسی را به دست آنان تسلیم كند گفت‌وگو كرد.

et gavisi sunt et pacti sunt pecuniam illi dare

ایشان بسیار خوشحال شدند و تعهّد نمودند مبلغی پول به او بدهند.

et spopondit et quaerebat oportunitatem ut traderet illum sine turbis

یهودا موافقت كرد و پی فرصت می‌گشت تا عیسی را دور از چشم مردم به دست آنان بسپارد.

venit autem dies azymorum in qua necesse erat occidi pascha

روز عید فطیر كه در آن قربانی فصح بایستی ذبح شود فرا رسید،

et misit Petrum et Iohannem dicens euntes parate nobis pascha ut manducemus

عیسی، پطرس و یوحنا را با این دستور روانه كرد: «بروید و شام فصح را برای ما تهیّه كنید تا بخوریم.»

at illi dixerunt ubi vis paremus

آنها پرسیدند: «كجا میل داری تدارک ببینیم؟»

et dixit ad eos ecce introeuntibus vobis in civitatem occurret vobis homo amphoram aquae portans sequimini eum in domum in qua intrat

عیسی پاسخ داد: «گوش بدهید، به محض اینكه به شهر قدم بگذارید مردی با شما روبه‌رو خواهد شد كه كوزهٔ آبی حمل می‌كند. به دنبال او به داخل خانه‌ای كه او می‌رود بروید

et dicetis patri familias domus dicit tibi magister ubi est diversorium ubi pascha cum discipulis meis manducem

و به صاحب آن خانه بگویید 'استاد می‌گوید آن اتاقی كه من با شاگردانم فصح را در آنجا خواهم خورد كجاست؟'

et ipse vobis ostendet cenaculum magnum stratum et ibi parate

او اتاق بزرگ و مفروشی را در طبقهٔ دوم به شما نشان می‌د‌هد. در آنجا تدارک ببینید.»

euntes autem invenerunt sicut dixit illis et paraverunt pascha

آنها رفتند و همه‌چیز را آن‌طور كه او فرموده بود مشاهده كردند و به این ترتیب تدارک فصح را دیدند.

et cum facta esset hora discubuit et duodecim apostoli cum eo

وقتی ساعت معیّن فرا رسید عیسی با رسولان سر سفره نشست

et ait illis desiderio desideravi hoc pascha manducare vobiscum antequam patiar

و به آنان فرمود: «چقدر مشتاق بودم كه پیش از مرگم این فصح را با شما بخورم.

dico enim vobis quia ex hoc non manducabo illud donec impleatur in regno Dei

به شما می‌گویم تا آن زمان كه این فصح در پادشاهی خدا به كمال مقصود خود نرسد دیگر از آن نخواهم خورد.»

et accepto calice gratias egit et dixit accipite et dividite inter vos

بعد پیاله‌ای به دست گرفت و پس از شكرگزاری گفت: «این را بگیرید و بین خودتان تقسیم كنید،

dico enim vobis quod non bibam de generatione vitis donec regnum Dei veniat

چون به شما می‌گویم از این لحظه تا آن زمان كه پادشاهی خدا فرا می‌رسد من دیگر شراب نخواهم خورد.»

et accepto pane gratias egit et fregit et dedit eis dicens hoc est corpus meum quod pro vobis datur hoc facite in meam commemorationem

همچنین كمی نان برداشت و پس از شكرگزاری آ‌ن ‌را پاره كرد و به آنان داد و فرمود: «این بدن من است كه برای شما تسلیم می‌شود. این كار را به یادبود من انجام دهید.»

similiter et calicem postquam cenavit dicens hic est calix novum testamentum in sanguine meo quod pro vobis funditur

به همین ترتیب بعد از شام پیاله‌ای را به آنان داد و فرمود: «با خون خود كه برای شما ریخته می‌شود پیمان تازه‌ای بسته‌ام و این پیاله نشانهٔ آن است.

verumtamen ecce manus tradentis me mecum est in mensa

«امّا بدانید كه دست تسلیم كنندهٔ من با دست من در سفره است.

et quidem Filius hominis secundum quod definitum est vadit verumtamen vae illi homini per quem traditur

البتّه پسر انسان چنانکه مقدّر است به سوی سرنوشت خود می‌رود، امّا وای به حال آن کسی‌که به دست او تسلیم می‌شود.»

et ipsi coeperunt quaerere inter se quis esset ex eis qui hoc facturus esset

آنان از خودشان شروع به سؤال كردند كه کدام‌یک از آنها چنین كاری خواهد كرد.

facta est autem et contentio inter eos quis eorum videretur esse maior

در میان شاگردان بحثی درگرفت كه کدام‌یک در میان آنان از همه بزرگتر محسوب می‌شود.

dixit autem eis reges gentium dominantur eorum et qui potestatem habent super eos benefici vocantur

عیسی فرمود: «در میان ملل بیگانه، پادشاهان بر مردم حکمرانی می‌كنند و صاحبان قدرت 'ولی ‌نعمت' خوانده می‌شوند،

vos autem non sic sed qui maior est in vobis fiat sicut iunior et qui praecessor est sicut ministrator

امّا شما این‌طور نباشید، برعکس، بزرگترین شخص در میان شما باید به صورت كوچكترین درآید و رئیس باید مثل نوكر باشد،

nam quis maior est qui recumbit an qui ministrat nonne qui recumbit ego autem in medio vestrum sum sicut qui ministrat

زیرا چه كسی بزرگتر است-آن کسی‌که بر سر سفره می‌نشیند، یا آن نوكری كه خدمت می‌كند؟ یقیناً آن کسی‌که بر سر سفره می‌نشیند. با وجود این من در میان شما مثل یک خدمتگزار هستم.

vos autem estis qui permansistis mecum in temptationibus meis

«شما كسانی هستید كه در آزمایشهای سخت من با من بوده‌اید.

et ego dispono vobis sicut disposuit mihi Pater meus regnum

همان‌طور كه پدر، حق سلطنت را به من سپرد، من هم به شما می‌سپارم.

ut edatis et bibatis super mensam meam in regno et sedeatis super thronos iudicantes duodecim tribus Israhel

شما در پادشاهی من سر سفرهٔ من خواهید خورد و خواهید نوشید و به عنوان داوران دوازده طایفهٔ اسرائیل بر تختها خواهید نشست.

ait autem Dominus Simon Simon ecce Satanas expetivit vos ut cribraret sicut triticum

«ای شمعون، ای شمعون، توجّه كن: شیطان خواست مِثل دهقانی كه گندم را از كاه جدا می‌كند همهٔ شما را بیازماید.

ego autem rogavi pro te ut non deficiat fides tua et tu aliquando conversus confirma fratres tuos

امّا من برای تو دعا كرده‌ام كه ایمانت از بین نرود و وقتی برگشتی باید برادرانت را استوار گردانی.»

qui dixit ei Domine tecum paratus sum et in carcerem et in mortem ire

شمعون جواب داد: «ای خداوند، من حاضرم با تو به زندان بیفتم و با تو بمیرم.»

et ille dixit dico tibi Petre non cantabit hodie gallus donec ter abneges nosse me

عیسی فرمود: «ای پطرس، آگاه باش، امروز قبل از آنکه خروس بانگ بزند تو سه بار خواهی گفت كه مرا نمی‌شناسی.»

et dixit eis quando misi vos sine sacculo et pera et calciamentis numquid aliquid defuit vobis at illi dixerunt nihil

عیسی به ایشان فرمود: «وقتی شما را بدون كفش و كیسه و كوله‌بار روانه كردم آیا چیزی كم داشتید؟» جواب دادند: «خیر.»

dixit ergo eis sed nunc qui habet sacculum tollat similiter et peram et qui non habet vendat tunicam suam et emat gladium

به ایشان گفت: «امّا حالا هرکه یک كیسه دارد بهتر است كه آن را با خود بردارد و همین‌طور كوله‌بارش را و چنانچه شمشیر ندارد قبای خود را بفروشد و شمشیری بخرد،

dico enim vobis quoniam adhuc hoc quod scriptum est oportet impleri in me et quod cum iniustis deputatus est etenim ea quae sunt de me finem habent

چون می‌خواهم بدانید كه این پیشگویی کتاب‌مقدّس كه می‌گوید: 'او در گروه جنایتكاران به حساب آمد'، باید در مورد من به انجام برسد و در واقع همه‌چیزهایی كه دربارهٔ من نوشته شده در حال انجام است.»

at illi dixerunt Domine ecce gladii duo hic at ille dixit eis satis est

آنها گفتند: «خداوندا، نگاه‌ كن، اینجا دو شمشیر داریم.» ولی او جواب داد: «كافی است.»

et egressus ibat secundum consuetudinem in montem Olivarum secuti sunt autem illum et discipuli

عیسی بیرون آمد و طبق معمول رهسپار كوه زیتون شد و شاگردانش همراه او بودند.

et cum pervenisset ad locum dixit illis orate ne intretis in temptationem

وقتی به آن محل رسید به آنان فرمود: «دعا كنید كه از وسوسه‌ها دور بمانید.»

et ipse avulsus est ab eis quantum iactus est lapidis et positis genibus orabat

عیسی به اندازهٔ پرتاب یک سنگ از آنان فاصله گرفت، زانو زد و چنین دعا كرد:

dicens Pater si vis transfer calicem istum a me verumtamen non mea voluntas sed tua fiat

«ای پدر، اگر ارادهٔ توست، این پیاله را از من دور كن. امّا نه ارادهٔ من بلكه ارادهٔ تو به انجام برسد.»

apparuit autem illi angelus de caelo confortans eum et factus in agonia prolixius orabat

فرشته‌ای از آسمان به او ظاهر شد و او را تقویت كرد.

et factus est sudor eius sicut guttae sanguinis decurrentis in terram

عیسی در شدّت اضطراب و با حرارت بیشتری دعا كرد و عرق او مثل قطره‌های خون بر زمین می‌چکید.

et cum surrexisset ab oratione et venisset ad discipulos suos invenit eos dormientes prae tristitia

وقتی از دعا برخاست و پیش شاگردان آمد، آنان را دید كه در اثر غم و اندوه به خواب رفته بودند.

et ait illis quid dormitis surgite orate ne intretis in temptationem

به ایشان فرمود: «خواب هستید؟ برخیزید و دعا كنید تا از وسوسه‌‌ها دور بمانید.»

adhuc eo loquente ecce turba et qui vocabatur Iudas unus de duodecim antecedebat eos et adpropinquavit Iesu ut oscularetur eum

عیسی هنوز صحبت می‌كرد كه جمعیّتی دیده شد و یهودا، یكی از آن دوازده حواری، پیشاپیش آنان بود. یهودا پیش عیسی آمد تا او را ببوسد.

Iesus autem dixit ei Iuda osculo Filium hominis tradis

امّا عیسی به او فرمود: «ای یهودا، آیا پسر انسان را با بوسه تسلیم می‌کنی؟»

videntes autem hii qui circa ipsum erant quod futurum erat dixerunt ei Domine si percutimus in gladio

وقتی پیروان او آنچه را كه در جریان بود دیدند گفتند: «خداوندا، شمشیرهایمان را بكار ببریم؟»

et percussit unus ex illis servum principis sacerdotum et amputavit auriculam eius dextram

و یكی از آنان به غلام كاهن اعظم زد و گوش راستش را برید.

respondens autem Iesus ait sinite usque huc et cum tetigisset auriculam eius sanavit eum

امّا عیسی جواب داد: «دست نگه‌دارید.» و گوش آن مرد را لمس كرد و شفا داد.

dixit autem Iesus ad eos qui venerant ad se principes sacerdotum et magistratus templi et seniores quasi ad latronem existis cum gladiis et fustibus

سپس عیسی به سران كاهنان و افسرانی كه مسئول نگهبانی از معبد بزرگ بودند و مشایخی كه برای گرفتن او آمده بودند فرمود: «مگر من یاغی هستم كه با شمشیر و چماق برای دستگیری من آمده‌اید؟

cum cotidie vobiscum fuerim in templo non extendistis manus in me sed haec est hora vestra et potestas tenebrarum

من هر روز در معبد بزرگ با شما بودم و شما دست به‌ طرف من دراز نكردید. امّا این ساعت كه تاریكی حكمفرماست، ساعت شماست.»

conprehendentes autem eum duxerunt ad domum principis sacerdotum Petrus vero sequebatur a longe

عیسی را دستگیر كردند و به خانهٔ كاهن اعظم آوردند. پطرس از دور به دنبال آنها می‌آمد.

accenso autem igni in medio atrio et circumsedentibus illis erat Petrus in medio eorum

در وسط محوطهٔ خانهٔ كاهن اعظم عدّه‌ای آتشی روشن كرده و دور آن نشسته بودند. پطرس نیز در بین آنان نشست.

quem cum vidisset ancilla quaedam sedentem ad lumen et eum fuisset intuita dixit et hic cum illo erat

درحالی‌که او در روشنایی آتش نشسته بود كنیزی او را دید و به او خیره شده گفت: «این مرد هم با عیسی بود.»

at ille negavit eum dicens mulier non novi illum

امّا پطرس منكر شد و گفت: «ای زن، من او را نمی‌شناسم.»

et post pusillum alius videns eum dixit et tu de illis es Petrus vero ait o homo non sum

كمی بعد یک نفر دیگر متوجّه او شد و گفت: «تو هم یكی از آنها هستی.» امّا پطرس به او گفت: «ای مرد، من نیستم.»

et intervallo facto quasi horae unius alius quidam adfirmabat dicens vere et hic cum illo erat nam et Galilaeus est

تقریباً یک ساعت گذشت و یكی دیگر با تأكید بیشتری گفت: «البتّه این مرد هم با او بوده چونكه جلیلی است.»

et ait Petrus homo nescio quod dicis et continuo adhuc illo loquente cantavit gallus

امّا پطرس گفت: «ای مرد، من نمی‌دانم تو چه می‌گویی.» درحالی‌که او هنوز صحبت می‌کرد، بانگ خروس برخاست

et conversus Dominus respexit Petrum et recordatus est Petrus verbi Domini sicut dixit quia priusquam gallus cantet ter me negabis

و عیسی خداوند برگشت و مستقیماً به پطرس نگاه كرد و پطرس سخنان خداوند را به‌خاطر آورد كه به او گفته بود: «امروز پیش از اینکه خروس بانگ بزند تو سه بار خواهی گفت كه مرا نمی‌شناسی.»

et egressus foras Petrus flevit amare

پطرس بیرون رفت و زارزار گریست.

et viri qui tenebant illum inludebant ei caedentes

کسانی‌که عیسی را تحت نظر داشتند او را مسخره كردند، كتک زدند،

et velaverunt eum et percutiebant faciem eius et interrogabant eum dicentes prophetiza quis est qui te percussit

چشمانش را بستند و می‌گفتند: «حالا از غیب ‌بگو كه تو را می‌زند!»

et alia multa blasphemantes dicebant in eum

و به این طرز به او اهانت می‌كردند.

et ut factus est dies convenerunt seniores plebis et principes sacerdotum et scribae et duxerunt illum in concilium suum dicentes si tu es Christus dic nobis

همین‌که هوا روشن شد مشایخ قوم، سران كاهنان و علمای یهود تشكیل جلسه دادند و عیسی را به حضور شورا آوردند

et ait illis si vobis dixero non creditis mihi

و گفتند: «به ما بگو آیا تو مسیح هستی؟» عیسی جواب داد: «اگر به شما بگویم، گفتهٔ مرا باور نخواهید كرد

si autem et interrogavero non respondebitis mihi neque dimittetis

و اگر سؤال بكنم، جواب نمی‌دهید.

ex hoc autem erit Filius hominis sedens a dextris virtutis Dei

امّا از این به بعد پسر انسان به دست راست خدای قادر خواهد نشست» همگی گفتند: «پس پسر خدا هستی؟»

dixerunt autem omnes tu ergo es Filius Dei qui ait vos dicitis quia ego sum

عیسی جواب داد: «خودتان می‌گویید كه هستم.»

at illi dixerunt quid adhuc desideramus testimonium ipsi enim audivimus de ore eius

آنها گفتند: «چه احتیاجی به شاهدان دیگر هست؟ ما موضوع را از زبان خودش شنیدیم.»