Proverbs 6

ای فرزندم، آیا ضامن همسایه‌ات شده‌ای و به‌خاطر شخص غریبه‌ای قول داد‌ه‌ای؟

Oğlum, eğer birine kefil oldunsa, Onun borcunu yüklendinse,

آیا با دست خود، خودت را به دام انداخته‌ای و به‌خاطر قولی که داد‌ه‌ای گرفتار شده‌ای؟

Düştünse tuzağa kendi sözlerinle, Ağzının sözleriyle yakalandınsa,

ای فرزندم، در این صورت اسیر شده‌ای. پس هرچه می‌گویم انجام بده تا خود را آزاد کنی. فوراً نزد او برو خواهش کن و ضمانت خود را پس بگیر.

O kişinin eline düştün demektir. Oğlum, şunu yap ve kendini kurtar: Git, yere kapan onun önünde, Ona yalvar yakar.

تا این کار را نکرده‌ای نخواب و حتّی لحظه‌ای آرام ننشین.

Gözlerine uyku girmesin, Ağırlaşmasın göz kapakların.

خودت را مثل آهو از کمند و مثل گنجشک از دام صیاد آزاد کن.

Avcının elinden ceylan gibi, Kuşbazın elinden kuş gibi kurtar kendini.

مردم تنبل باید از زندگی مورچه‌ها عبرت بگیرند.

Ey tembel kişi, git, karıncalara bak, Onların yaşamından bilgelik öğren.

آنها نه رهبر دارند و نه فرمانده،

Başkanları, önderleri ya da yöneticileri olmadığı halde,

امّا آذوقهٔ زمستان خود را هنگام تابستان ذخیره می‌کنند.

Yazın erzaklarını biriktirirler, Yiyeceklerini toplarlar biçim mevsiminde.

شخص تنبل تا چه هنگام می‌خوابد و چه وقت بیدار خواهد شد؟

Ne zamana dek yatacaksın, ey tembel kişi? Ne zaman kalkacaksın uykundan?

او می‌گوید: «اندکی بیشتر می‌خوابم و کمی استراحت می‌کنم!»

[] “Biraz kestireyim, biraz uyuklayayım, Ellerimi kavuşturup şöyle bir uyuyayım” demeye kalmadan,

امّا وقتی‌که خواب است، فقر و هلاکت مانند راهزن بر او حمله می‌کنند.

Yokluk bir haydut gibi, Yoksulluk bir akıncı gibi gelir üzerine.

مردمان پست و بی‌ارزش همیشه و همه‌جا دروغ می‌گویند.

Ağzında yalanla dolaşan kişi, Soysuz ve fesatçıdır.

چشمک می‌زنند و حرکاتی می‌کنند که تو را فریب بدهند.

Göz kırpar, bir sürü ayak oyunu, El kol hareketleri yapar,

همیشه فکرشان پر از نقشه‌های پلید و زشت است تا دردسر ایجاد کنند.

Ahlaksız yüreğinde kötülük tasarlar, Çekişmeler yaratır durmadan.

به همین دلیل، بلا و مصیبت ناگهانی بر آنها حمله می‌کند و آنها را طوری شکست می‌دهد که دیگر چاره‌ای نداشته باشند.

Bu yüzden ansızın yıkıma uğrayacak, Birdenbire çaresizce yok olacak.

شش، بلکه هفت چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد و نمی‌تواند تحمّل کند: نگاه متکبّرانه، زبان دروغگو، دستی که خون بی‌گناهی را بریزد، فکری که نقشه‌های پلید بکشد، پایی که برای انجام کارهای زشت عجله کند، شاهدی که شهادت دروغ بدهد و کسی‌که رابطهٔ دوستان و خویشاوندان را به هم بزند.

RAB’bin nefret ettiği altı şey, İğrendiği yedi şey vardır:

شش، بلکه هفت چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد و نمی‌تواند تحمّل کند: نگاه متکبّرانه، زبان دروغگو، دستی که خون بی‌گناهی را بریزد، فکری که نقشه‌های پلید بکشد، پایی که برای انجام کارهای زشت عجله کند، شاهدی که شهادت دروغ بدهد و کسی‌که رابطهٔ دوستان و خویشاوندان را به هم بزند.

Gururlu gözler, Yalancı dil, Suçsuz kanı döken eller,

شش، بلکه هفت چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد و نمی‌تواند تحمّل کند: نگاه متکبّرانه، زبان دروغگو، دستی که خون بی‌گناهی را بریزد، فکری که نقشه‌های پلید بکشد، پایی که برای انجام کارهای زشت عجله کند، شاهدی که شهادت دروغ بدهد و کسی‌که رابطهٔ دوستان و خویشاوندان را به هم بزند.

Düzenbaz yürek, Kötülüğe seğirten ayaklar,

شش، بلکه هفت چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد و نمی‌تواند تحمّل کند: نگاه متکبّرانه، زبان دروغگو، دستی که خون بی‌گناهی را بریزد، فکری که نقشه‌های پلید بکشد، پایی که برای انجام کارهای زشت عجله کند، شاهدی که شهادت دروغ بدهد و کسی‌که رابطهٔ دوستان و خویشاوندان را به هم بزند.

Yalan soluyan yalancı tanık Ve kardeşler arasında çekişme yaratan kişi.

ای فرزند من هرچه پدرت می‌گوید انجام بده و آنچه مادرت می‌گوید فراموش مکن.

Oğlum, babanın buyruklarına uy, Annenin öğrettiklerinden ayrılma.

سخنان آنها را پیوسته به‌خاطر داشته‌ باش و آنها را در قلبت حفظ کن.

Bunlar sürekli yüreğinin bağı olsun, Tak onları boynuna.

تعالیم آنها هنگام سفر راهنما، شبها محافظ و روزها مشاور تو خواهند بود.

Yolunda sana rehber olacak, Seni koruyacaklar yattığın zaman; Söyleşecekler seninle uyandığında.

اوامر آنها مانند چراغی روشن است و سرزنش‌های ایشان طریق زندگی را به تو می‌آموزد.

Bu buyruklar sana çıra, Öğretilenler ışıktır. Eğitici uyarılar yaşam yolunu gösterir.

آنها تو را از زن شوهردار و از سخنان فریبندهٔ او دور می‌کنند.

Seni kötü kadından, Başka birinin karısının yaltaklanan dilinden Koruyacak olan bunlardır.

زیبایی آنان تو را تحریک ننماید و چشمان افسونگرشان تو را وسوسه نکند.

Böyle kadınların güzelliği seni ayartmasın, Bakışları seni tutsak etmesin.

زنا کردن با زن فاحشه، به قیمت یک قرص نان تمام می‌شود، امّا زنا کردن با زن شوهردار به قیمت هستی و زندگی انسان تمام می‌شود.

Çünkü fahişe yüzünden insan bir lokma ekmeğe muhtaç kalır, Başkasının karısıyla yatmak da kişinin canına mal olur.

آیا می‌توانی آتش را در آغوش بگیری و نسوزی؟

İnsan koynuna ateş alır da, Giysisi yanmaz mı?

آیا کسی می‌تواند روی آتش راه برود و پایش نسوزد؟

Korlar üzerinde yürür de, Ayakları kavrulmaz mı?

همینطور کسی‌که با زن شوهردار همخواب شود، از مجازات در امان نخواهد بود.

Başkasının karısıyla yatan adamın durumu budur. Böyle bir ilişkiye giren cezasız kalmaz.

مردم دزدی را که به‌خاطر گرسنگی دزدی کرده است، سرزنش نمی‌کنند؛

Aç hırsız karnını doyurmak için çalıyorsa, Kimse onu hor görmez.

امّا اگر دستگیر شود، باید هفت برابر آن چه دزدیده جریمه بدهد. باید هرچه دارد بدهد.

Ama yakalanırsa, çaldığının yedi katını ödemek zorunda; Varını yoğunu vermek anlamına gelse bile.

امّا مردی که با زن شوهردار زنا می‌کند، کاملاً بی‌شعور است. زیرا او جان خود را از بین می‌برد.

Zina eden adam sağduyudan yoksundur. Yaptıklarıyla kendini yok eder.

رسوایی و کتک نصیب او خواهد شد و ننگ او از بین نخواهد رفت.

Payına düşen dayak ve onursuzluktur, Asla kurtulamaz utançtan.

زیرا حسادت خشم شوهر را برمی‌انگیزد و در موقع انتقام هیچ رحم و شفقتی نخواهد کرد.

Çünkü kıskançlık kocanın öfkesini azdırır, Öç alırken acımasız olur.

هیچ چیز او را راضی نمی‌کند و به هیچ قیمتی نمی‌توان رضایت او را به ‌دست آورد.

Hiçbir fidye kabul etmez, Gönlünü alamazsın armağanların çokluğuyla.