Proverbs 16

Al la homo apartenas la projektoj de la koro; Sed de la Eternulo venas la vortoj de la lango.

Les projets que forme le coeur dépendent de l'homme, Mais la réponse que donne la bouche vient de l'Eternel.

Ĉiuj vojoj de la homo estas puraj en liaj okuloj; Sed la Eternulo esploras la spiritojn.

Toutes les voies de l'homme sont pures à ses yeux; Mais celui qui pèse les esprits, c'est l'Eternel.

Transdonu al la Eternulo viajn farojn; Tiam viaj entreprenoj staros forte.

Recommande à l'Eternel tes oeuvres, Et tes projets réussiront.

Ĉiu faro de la Eternulo havas sian celon; Eĉ malvirtulo estas farita por tago de malbono.

L'Eternel a tout fait pour un but, Même le méchant pour le jour du malheur.

Ĉiu malhumilulo estas abomenaĵo por la Eternulo; Kaj li certe ne restos ne punita.

Tout coeur hautain est en abomination à l'Eternel; Certes, il ne restera pas impuni.

Per bono kaj vero pardoniĝas peko; Kaj per timo antaŭ la Eternulo oni evitas malbonon.

Par la bonté et la fidélité on expie l'iniquité, Et par la crainte de l'Eternel on se détourne du mal.

Kiam al la Eternulo plaĉas la vojoj de homo, Li eĉ liajn malamikojn pacigas kun li.

Quand l'Eternel approuve les voies d'un homme, Il dispose favorablement à son égard même ses ennemis.

Pli bona estas malmulto, sed kun justeco, Ol granda profito, sed maljusta.

Mieux vaut peu, avec la justice, Que de grands revenus, avec l'injustice.

La koro de homo pripensas sian vojon; Sed la Eternulo direktas lian iradon.

Le coeur de l'homme médite sa voie, Mais c'est l'Eternel qui dirige ses pas.

Sorĉo estas sur la lipoj de reĝo; Lia buŝo ne peku ĉe la juĝo.

Des oracles sont sur les lèvres du roi: Sa bouche ne doit pas être infidèle quand il juge.

Ĝusta pesilo kaj ĝustaj pesiltasoj estas de la Eternulo; Ĉiuj pezilŝtonoj en la sako estas Lia faro.

Le poids et la balance justes sont à l'Eternel; Tous les poids du sac sont son ouvrage.

Abomenaĵo por reĝoj estas fari maljustaĵon; Ĉar per justeco staras fortike la trono.

Les rois ont horreur de faire le mal, Car c'est par la justice que le trône s'affermit.

Al la reĝoj plaĉas lipoj veramaj; Kaj ili amas tiun, kiu parolas la veron.

Les lèvres justes gagnent la faveur des rois, Et ils aiment celui qui parle avec droiture.

Kolero de reĝo estas kuriero de morto; Sed homo saĝa igas ĝin pardoni.

La fureur du roi est un messager de mort, Et un homme sage doit l'apaiser.

Luma vizaĝo de reĝo estas vivo; Kaj lia favoro estas kiel nubo kun printempa pluvo.

La sérénité du visage du roi donne la vie, Et sa faveur est comme une pluie du printemps.

Akiro de saĝeco estas multe pli bona ol oro; Kaj akiro de prudento estas preferinda ol arĝento.

Combien acquérir la sagesse vaut mieux que l'or! Combien acquérir l'intelligence est préférable à l'argent!

La vojo de virtuloj evitas malbonon; Kiu gardas sian vojon, tiu konservas sian animon.

Le chemin des hommes droits, c'est d'éviter le mal; Celui qui garde son âme veille sur sa voie.

Antaŭ la pereo iras fiereco; Kaj antaŭ la falo iras malhumileco.

L'arrogance précède la ruine, Et l'orgueil précède la chute.

Pli bone estas esti humila kun malriĉuloj, Ol dividi akiron kun fieruloj.

Mieux vaut être humble avec les humbles Que de partager le butin avec les orgueilleux.

Kiu prudente kondukas aferon, tiu trovos bonon; Kaj kiu fidas la Eternulon, tiu estas feliĉa.

Celui qui réfléchit sur les choses trouve le bonheur, Et celui qui se confie en l'Eternel est heureux.

Kiu havas prudentan koron, tiu estas nomata saĝulo; Kaj agrablaj paroloj plivalorigas la instruon.

Celui qui est sage de coeur est appelé intelligent, Et la douceur des lèvres augmente le savoir.

Saĝo estas fonto de vivo por sia posedanto; Sed la instruo de malsaĝuloj estas malsaĝeco.

La sagesse est une source de vie pour celui qui la possède; Et le châtiment des insensés, c'est leur folie.

La koro de saĝulo prudentigas lian buŝon, Kaj en lia buŝo plivaloriĝas la instruo.

Celui qui est sage de coeur manifeste la sagesse par sa bouche, Et l'accroissement de son savoir paraît sur ses lèvres.

Agrabla parolo estas freŝa mielo, Dolĉa por la animo kaj saniga por la ostoj.

Les paroles agréables sont un rayon de miel, Douces pour l'âme et salutaires pour le corps.

Iufoje vojo ŝajnas ĝusta al homo, Kaj tamen ĝia fino kondukas al la morto.

Telle voie paraît droite à un homme, Mais son issue, c'est la voie de la mort.

Kiu laboras, tiu laboras por si mem; Ĉar lin devigas lia buŝo.

Celui qui travaille, travaille pour lui, Car sa bouche l'y excite.

Malbona homo kaŭzas malbonon; Kaj sur liaj lipoj estas kvazaŭ brulanta fajro.

L'homme pervers prépare le malheur, Et il y a sur ses lèvres comme un feu ardent.

Malica homo disvastigas malpacon; Kaj kalumnianto disigas amikojn.

L'homme pervers excite des querelles, Et le rapporteur divise les amis.

Rabemulo forlogas sian proksimulon Kaj kondukas lin sur vojo malbona.

L'homme violent séduit son prochain, Et le fait marcher dans une voie qui n'est pas bonne.

Kiu faras signojn per la okuloj, tiu intencas malicon; Kiu faras signojn per la lipoj, tiu plenumas malbonon.

Celui qui ferme les yeux pour se livrer à des pensées perverses, Celui qui se mord les lèvres, a déjà consommé le mal.

Krono de gloro estas la grizeco; Sur la vojo de justeco ĝi estas trovata.

Les cheveux blancs sont une couronne d'honneur; C'est dans le chemin de la justice qu'on la trouve.

Pacienculo estas pli bona ol fortulo; Kaj kiu regas sian spiriton, tiu estas pli bona ol militakiranto de urbo.

Celui qui est lent à la colère vaut mieux qu'un héros, Et celui qui est maître de lui-même, que celui qui prend des villes.

Sur la baskon oni ĵetas loton; Sed ĝia tuta decido estas de la Eternulo.

On jette le sort dans le pan de la robe, Mais toute décision vient de l'Eternel.