Proverbs 17

Pli bona estas seka peco da pano, sed kun trankvileco, Ol domo plena de viando, kun malpaco.

Mieux vaut un morceau de pain sec, avec la paix, Qu'une maison pleine de viandes, avec des querelles.

Saĝa sklavo regos super filo hontinda, Kaj dividos heredon kune kun fratoj.

Un serviteur prudent domine sur le fils qui fait honte, Et il aura part à l'héritage au milieu des frères.

Fandujo estas por arĝento, kaj forno por oro; Sed la korojn esploras la Eternulo.

Le creuset est pour l'argent, et le fourneau pour l'or; Mais celui qui éprouve les coeurs, c'est l'Eternel.

Malbonfaranto obeas malbonajn buŝojn; Malveremulo atentas malpian langon.

Le méchant est attentif à la lèvre inique, Le menteur prête l'oreille à la langue pernicieuse.

Kiu mokas malriĉulon, tiu ofendas lian Kreinton; Kiu ĝojas pri ies malfeliĉo, tiu ne restos sen puno.

Celui qui se moque du pauvre outrage celui qui l'a fait; Celui qui se réjouit d'un malheur ne restera pas impuni.

Nepoj estas krono por maljunuloj; Kaj gloro por infanoj estas iliaj gepatroj.

Les enfants des enfants sont la couronne des vieillards, Et les pères sont la gloire de leurs enfants.

Al malsaĝulo ne konvenas alta parolado, Kaj ankoraŭ malpli al nobelo mensogado.

Les paroles distinguées ne conviennent pas à un insensé; Combien moins à un noble les paroles mensongères!

Donaco estas juvelo en la okuloj de sia mastro; Kien ajn li sin turnos, li sukcesos.

Les présents sont une pierre précieuse aux yeux de qui en reçoit; De quelque côté qu'ils se tournent, ils ont du succès.

Kiu kovras kulpon, tiu serĉas amikecon; Sed kiu reparolas pri la afero, tiu disigas amikojn.

Celui qui couvre une faute cherche l'amour, Et celui qui la rappelle dans ses discours divise les amis.

Pli efikas riproĉo ĉe saĝulo, Ol cent batoj ĉe malsaĝulo.

Une réprimande fait plus d'impression sur l'homme intelligent Que cent coups sur l'insensé.

Malbonulo serĉas nur ribelon; Sed terura sendato estos sendita kontraŭ lin.

Le méchant ne cherche que révolte, Mais un messager cruel sera envoyé contre lui.

Pli bone estas renkonti ursinon, al kiu estas rabitaj ĝiaj infanoj, Ol malsaĝulon kun lia malsaĝeco.

Rencontre une ourse privée de ses petits, Plutôt qu'un insensé pendant sa folie.

Kiu redonas malbonon por bono, El ties domo ne malaperos malbono.

De celui qui rend le mal pour le bien Le mal ne quittera point la maison.

La komenco de malpaco estas kiel liberigo de akvo; Antaŭ ol ĝi tro vastiĝis, forlasu la malpacon.

Commencer une querelle, c'est ouvrir une digue; Avant que la dispute s'anime, retire-toi.

Kiu pravigas malvirtulon, kaj kiu malpravigas virtulon, Ambaŭ estas abomenaĵo por la Eternulo.

Celui qui absout le coupable et celui qui condamne le juste Sont tous deux en abomination à l'Eternel.

Por kio servas mono en la mano de malsaĝulo? Ĉu por aĉeti saĝon, kiam li prudenton ne havas?

A quoi sert l'argent dans la main de l'insensé? A acheter la sagesse?... Mais il n'a point de sens.

En ĉiu tempo amiko amas, Kaj li fariĝas frato en mizero.

L'ami aime en tout temps, Et dans le malheur il se montre un frère.

Homo malsaĝa donas manon en manon, Kaj garantias por sia proksimulo.

L'homme dépourvu de sens prend des engagements, Il cautionne son prochain.

Kiu amas malpacon, tiu amas pekon; Kiu tro alte levas sian pordon, tiu serĉas pereon.

Celui qui aime les querelles aime le péché; Celui qui élève sa porte cherche la ruine.

Malica koro ne trovos bonon; Kaj kiu havas neĝustan langon, tiu enfalos en malfeliĉon.

Un coeur faux ne trouve pas le bonheur, Et celui dont la langue est perverse tombe dans le malheur.

Kiu naskas malsaĝulon, tiu havas ĉagrenon; Kaj patro de malprudentulo ne havos ĝojon.

Celui qui donne naissance à un insensé aura du chagrin; Le père d'un fou ne peut pas se réjouir.

Ĝoja koro estas saniga; Kaj malĝoja spirito sekigas la ostojn.

Un coeur joyeux est un bon remède, Mais un esprit abattu dessèche les os.

Kaŝitajn donacojn akceptas malvirtulo, Por deklini la vojon de la justeco.

Le méchant accepte en secret des présents, Pour pervertir les voies de la justice.

Antaŭ la vizaĝo de prudentulo estas saĝo; Sed la okuloj de malsaĝulo estas en la fino de la tero.

La sagesse est en face de l'homme intelligent, Mais les yeux de l'insensé sont à l'extrémité de la terre.

Filo malsaĝa estas ĉagreno por sia patro, Kaj malĝojo por sia patrino.

Un fils insensé fait le chagrin de son père, Et l'amertume de celle qui l'a enfanté.

Ne estas bone suferigi virtulon, Nek bati noblulon, kiu agas juste.

Il n'est pas bon de condamner le juste à une amende, Ni de frapper les nobles à cause de leur droiture.

Kiu ŝparas siajn vortojn, tiu estas prudenta; Kaj trankvilanimulo estas homo saĝa.

Celui qui retient ses paroles connaît la science, Et celui qui a l'esprit calme est un homme intelligent.

Eĉ malsaĝulo, se li silentas, estas rigardata kiel saĝulo; Kaj kiel prudentulo, se li tenas fermita sian buŝon.

L'insensé même, quand il se tait, passe pour sage; Celui qui ferme ses lèvres est un homme intelligent.