Proverbs 6

My son, if thou be surety for thy friend, if thou hast stricken thy hand with a stranger,

ای فرزندم، آیا ضامن همسایه‌ات شده‌ای و به‌خاطر شخص غریبه‌ای قول داد‌ه‌ای؟

Thou art snared with the words of thy mouth, thou art taken with the words of thy mouth.

آیا با دست خود، خودت را به دام انداخته‌ای و به‌خاطر قولی که داد‌ه‌ای گرفتار شده‌ای؟

Do this now, my son, and deliver thyself, when thou art come into the hand of thy friend; go, humble thyself, and make sure thy friend.

ای فرزندم، در این صورت اسیر شده‌ای. پس هرچه می‌گویم انجام بده تا خود را آزاد کنی. فوراً نزد او برو خواهش کن و ضمانت خود را پس بگیر.

Give not sleep to thine eyes, nor slumber to thine eyelids.

تا این کار را نکرده‌ای نخواب و حتّی لحظه‌ای آرام ننشین.

Deliver thyself as a roe from the hand of the hunter, and as a bird from the hand of the fowler.

خودت را مثل آهو از کمند و مثل گنجشک از دام صیاد آزاد کن.

Go to the ant, thou sluggard; consider her ways, and be wise:

مردم تنبل باید از زندگی مورچه‌ها عبرت بگیرند.

Which having no guide, overseer, or ruler,

آنها نه رهبر دارند و نه فرمانده،

Provideth her meat in the summer, and gathereth her food in the harvest.

امّا آذوقهٔ زمستان خود را هنگام تابستان ذخیره می‌کنند.

How long wilt thou sleep, O sluggard? when wilt thou arise out of thy sleep?

شخص تنبل تا چه هنگام می‌خوابد و چه وقت بیدار خواهد شد؟

Yet a little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to sleep:

او می‌گوید: «اندکی بیشتر می‌خوابم و کمی استراحت می‌کنم!»

So shall thy poverty come as one that travelleth, and thy want as an armed man.

امّا وقتی‌که خواب است، فقر و هلاکت مانند راهزن بر او حمله می‌کنند.

A naughty person, a wicked man, walketh with a froward mouth.

مردمان پست و بی‌ارزش همیشه و همه‌جا دروغ می‌گویند.

He winketh with his eyes, he speaketh with his feet, he teacheth with his fingers;

چشمک می‌زنند و حرکاتی می‌کنند که تو را فریب بدهند.

Frowardness is in his heart, he deviseth mischief continually; he soweth discord.

همیشه فکرشان پر از نقشه‌های پلید و زشت است تا دردسر ایجاد کنند.

Therefore shall his calamity come suddenly; suddenly shall he be broken without remedy.

به همین دلیل، بلا و مصیبت ناگهانی بر آنها حمله می‌کند و آنها را طوری شکست می‌دهد که دیگر چاره‌ای نداشته باشند.

These six things doth the LORD hate: yea, seven are an abomination unto him:

شش، بلکه هفت چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد و نمی‌تواند تحمّل کند: نگاه متکبّرانه، زبان دروغگو، دستی که خون بی‌گناهی را بریزد، فکری که نقشه‌های پلید بکشد، پایی که برای انجام کارهای زشت عجله کند، شاهدی که شهادت دروغ بدهد و کسی‌که رابطهٔ دوستان و خویشاوندان را به هم بزند.

A proud look, a lying tongue, and hands that shed innocent blood,

شش، بلکه هفت چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد و نمی‌تواند تحمّل کند: نگاه متکبّرانه، زبان دروغگو، دستی که خون بی‌گناهی را بریزد، فکری که نقشه‌های پلید بکشد، پایی که برای انجام کارهای زشت عجله کند، شاهدی که شهادت دروغ بدهد و کسی‌که رابطهٔ دوستان و خویشاوندان را به هم بزند.

An heart that deviseth wicked imaginations, feet that be swift in running to mischief,

شش، بلکه هفت چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد و نمی‌تواند تحمّل کند: نگاه متکبّرانه، زبان دروغگو، دستی که خون بی‌گناهی را بریزد، فکری که نقشه‌های پلید بکشد، پایی که برای انجام کارهای زشت عجله کند، شاهدی که شهادت دروغ بدهد و کسی‌که رابطهٔ دوستان و خویشاوندان را به هم بزند.

A false witness that speaketh lies, and he that soweth discord among brethren.

شش، بلکه هفت چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد و نمی‌تواند تحمّل کند: نگاه متکبّرانه، زبان دروغگو، دستی که خون بی‌گناهی را بریزد، فکری که نقشه‌های پلید بکشد، پایی که برای انجام کارهای زشت عجله کند، شاهدی که شهادت دروغ بدهد و کسی‌که رابطهٔ دوستان و خویشاوندان را به هم بزند.

My son, keep thy father's commandment, and forsake not the law of thy mother:

ای فرزند من هرچه پدرت می‌گوید انجام بده و آنچه مادرت می‌گوید فراموش مکن.

Bind them continually upon thine heart, and tie them about thy neck.

سخنان آنها را پیوسته به‌خاطر داشته‌ باش و آنها را در قلبت حفظ کن.

When thou goest, it shall lead thee; when thou sleepest, it shall keep thee; and when thou awakest, it shall talk with thee.

تعالیم آنها هنگام سفر راهنما، شبها محافظ و روزها مشاور تو خواهند بود.

For the commandment is a lamp; and the law is light; and reproofs of instruction are the way of life:

اوامر آنها مانند چراغی روشن است و سرزنش‌های ایشان طریق زندگی را به تو می‌آموزد.

To keep thee from the evil woman, from the flattery of the tongue of a strange woman.

آنها تو را از زن شوهردار و از سخنان فریبندهٔ او دور می‌کنند.

Lust not after her beauty in thine heart; neither let her take thee with her eyelids.

زیبایی آنان تو را تحریک ننماید و چشمان افسونگرشان تو را وسوسه نکند.

For by means of a whorish woman a man is brought to a piece of bread: and the adulteress will hunt for the precious life.

زنا کردن با زن فاحشه، به قیمت یک قرص نان تمام می‌شود، امّا زنا کردن با زن شوهردار به قیمت هستی و زندگی انسان تمام می‌شود.

Can a man take fire in his bosom, and his clothes not be burned?

آیا می‌توانی آتش را در آغوش بگیری و نسوزی؟

Can one go upon hot coals, and his feet not be burned?

آیا کسی می‌تواند روی آتش راه برود و پایش نسوزد؟

So he that goeth in to his neighbour's wife; whosoever toucheth her shall not be innocent.

همینطور کسی‌که با زن شوهردار همخواب شود، از مجازات در امان نخواهد بود.

Men do not despise a thief, if he steal to satisfy his soul when he is hungry;

مردم دزدی را که به‌خاطر گرسنگی دزدی کرده است، سرزنش نمی‌کنند؛

But if he be found, he shall restore sevenfold; he shall give all the substance of his house.

امّا اگر دستگیر شود، باید هفت برابر آن چه دزدیده جریمه بدهد. باید هرچه دارد بدهد.

But whoso committeth adultery with a woman lacketh understanding: he that doeth it destroyeth his own soul.

امّا مردی که با زن شوهردار زنا می‌کند، کاملاً بی‌شعور است. زیرا او جان خود را از بین می‌برد.

A wound and dishonour shall he get; and his reproach shall not be wiped away.

رسوایی و کتک نصیب او خواهد شد و ننگ او از بین نخواهد رفت.

For jealousy is the rage of a man: therefore he will not spare in the day of vengeance.

زیرا حسادت خشم شوهر را برمی‌انگیزد و در موقع انتقام هیچ رحم و شفقتی نخواهد کرد.

He will not regard any ransom; neither will he rest content, though thou givest many gifts.

هیچ چیز او را راضی نمی‌کند و به هیچ قیمتی نمی‌توان رضایت او را به ‌دست آورد.