Matthew 22

And Jesus answered and spake unto them again by parables, and said,

عیسی باز هم برای مردم مَثَلی آورده گفت:

The kingdom of heaven is like unto a certain king, which made a marriage for his son,

«پادشاهی آسمان مانند پادشاهی است كه برای عروسی پسر خود، جشنی ترتیب داد.

And sent forth his servants to call them that were bidden to the wedding: and they would not come.

او نوكران خود را فرستاد تا به دعوت شدگان بگویند که در جشن حاضر شوند، امّا آنها نخواستند بیایند.

Again, he sent forth other servants, saying, Tell them which are bidden, Behold, I have prepared my dinner: my oxen and my fatlings are killed, and all things are ready: come unto the marriage.

پادشاه بار دیگر عدّه‌ای را فرستاده به آنها فرمود كه به دعوت شدگان بگویند: 'به جشن عروسی بیایید، چون ضیافتی كه ترتیب داده‌ام آماده است، گاوها و پرواریهای خود را سر بریده و همه‌چیز را آماده کرده‌ام.'

But they made light of it, and went their ways, one to his farm, another to his merchandise:

امّا دعوت شدگان به دعوت او اعتنایی نكردند و مشغول كار خود شدند. یكی به مزرعهٔ خود رفت و دیگری به كسب و كار خود پرداخت

And the remnant took his servants, and entreated them spitefully, and slew them.

درحالی‌که دیگران، نوكران پادشاه را گرفته، زدند و آنها را كشتند.

But when the king heard thereof, he was wroth: and he sent forth his armies, and destroyed those murderers, and burned up their city.

وقتی پادشاه این را شنید، غضبناک شد و سربازان خود را فرستاد و آنها قاتلان را كشتند و شهرشان را آتش زدند.

Then saith he to his servants, The wedding is ready, but they which were bidden were not worthy.

آنگاه پادشاه به نوكران خود گفت: 'جشن عروسی آماده است، امّا کسانی‌که دعوت كرده بودم، لایق نبودند.

Go ye therefore into the highways, and as many as ye shall find, bid to the marriage.

پس به کوچه‌ها و خیابانها بروید و هرکه را یافتید به عروسی دعوت كنید.'

So those servants went out into the highways, and gathered together all as many as they found, both bad and good: and the wedding was furnished with guests.

آنان رفته و هرکه را پیدا كردند -‌چه نیک و چه بد- با خود آوردند و به این ترتیب تالار از مهمانان پر شد.

And when the king came in to see the guests, he saw there a man which had not on a wedding garment:

«هنگامی‌که پادشاه وارد شد تا مهمانان را ببیند مردی را دید كه لباس عروسی بر تن نداشت.

And he saith unto him, Friend, how camest thou in hither not having a wedding garment? And he was speechless.

پادشاه از او پرسید: 'ای دوست، چطور بدون لباس عروسی به اینجا آمده‌ای؟' او ساكت ماند.

Then said the king to the servants, Bind him hand and foot, and take him away, and cast him into outer darkness; there shall be weeping and gnashing of teeth.

پس پادشاه به ملازمان خود گفت: 'دست و پای او را ببندید و او را بیرون در تاریكی بیندازید در جایی‌که گریه و دندان بر دندان ساییدن وجود دارد.'

For many are called, but few are chosen.

«زیرا دعوت شدگان بسیارند امّا برگزیدگان كم هستند.»

Then went the Pharisees, and took counsel how they might entangle him in his talk.

آنگاه فریسیان نقشه كشیدند كه چطور عیسی را با سخنان خودش به دام بیندازند.

And they sent out unto him their disciples with the Herodians, saying, Master, we know that thou art true, and teachest the way of God in truth, neither carest thou for any man: for thou regardest not the person of men.

آنها چند نفر از پیروان خود را به اتّفاق عدّه‌ای از هواداران هیرودیس به نزد عیسی فرستاده گفتند: «ای استاد، ما می‌دانیم كه تو مرد راستگویی هستی. چون به ظاهر انسان توجّهی نداری و راه خدا را بدون بیم و هراس از انسان، با راستی تعلیم می‌دهی،

Tell us therefore, What thinkest thou? Is it lawful to give tribute unto Caesar, or not?

پس به ما بگو عقیدهٔ تو در این باره چیست؟ آیا دادن مالیات به امپراتور روم جایز است یا نه؟»

But Jesus perceived their wickedness, and said, Why tempt ye me, ye hypocrites?

عیسی به نیرنگ آنان پی برد و به آنان فرمود: «ای ریاكاران، چرا می‌خواهید مرا امتحان كنید؟

Shew me the tribute money. And they brought unto him a penny.

سکّه‌ای را كه با آن مالیات خود را می‌پردازید به من نشان دهید.» آنها یک سکّهٔ نقره به او دادند.

And he saith unto them, Whose is this image and superscription?

عیسی پرسید: «این تصویر و عنوان مال كیست؟»

They say unto him, Cæsar's. Then saith he unto them, Render therefore unto Cæsar the things which are Cæsar's; and unto God the things that are God's.

آنها جواب دادند: «مال قیصر.» عیسی به آنان فرمود: «پس آنچه را كه مال قیصر است به قیصر و آنچه را كه مال خداست به خدا بدهید.»

When they had heard these words, they marvelled, and left him, and went their way.

آنها كه از این پاسخ مات و مبهوت مانده بودند، از آنجا بلند شده رفتند و عیسی را تنها گذاشتند.

The same day came to him the Sadducees, which say that there is no resurrection, and asked him,

همان روز صدوقیان كه منكر رستاخیز مردگان هستند پیش او آمدند و از او سؤال نمودند:

Saying, Master, Moses said, If a man die, having no children, his brother shall marry his wife, and raise up seed unto his brother.

«ای استاد، موسی گفته است كه هرگاه شخصی بدون فرزند بمیرد برادرش باید با زن او ازدواج كند و برای او فرزندانی به وجود آورد.

Now there were with us seven brethren: and the first, when he had married a wife, deceased, and, having no issue, left his wife unto his brother:

باری، در بین ما هفت برادر بودند، اولی ازدواج كرد و قبل از آنكه دارای فرزندی شود، مُرد و همسر او به برادرش واگذار شد.

Likewise the second also, and the third, unto the seventh.

همین‌طور دومی و سومی تا هفتمی با آن زن ازدواج كردند و بدون فرزند مُردند.

And last of all the woman died also.

آن زن هم بعد از همه مرد.

Therefore in the resurrection whose wife shall she be of the seven? for they all had her.

پس در روز قیامت آن زن همسر کدام‌یک از آنها خواهد بود زیرا همهٔ آنان با او ازدواج كرده بودند؟»

Jesus answered and said unto them, Ye do err, not knowing the scriptures, nor the power of God.

عیسی جواب داد: «شما در اشتباهید! نه از كلام خدا چیزی می‌دانید و نه از قدرت او!

For in the resurrection they neither marry, nor are given in marriage, but are as the angels of God in heaven.

در روز رستاخیز کسی نه زن می‌گیرد و نه شوهر می‌کند، بلكه همه در آن عالم مانند فرشتگان آسمانی هستند.

But as touching the resurrection of the dead, have ye not read that which was spoken unto you by God, saying,

امّا در خصوص رستاخیز مردگان، آیا نخوانده‌اید كه خود خدا به شما چه فرموده است؟

I am the God of Abraham, and the God of Isaac, and the God of Jacob? God is not the God of the dead, but of the living.

او فرموده است: 'من خدای ابراهیم، خدای اسحاق و خدای یعقوب هستم.' خدا خدای مردگان نیست، بلكه خدای زندگان است.»

And when the multitude heard this, they were astonished at his doctrine.

مردم كه این را شنیدند، از تعالیم او مات و مبهوت شدند.

But when the Pharisees had heard that he had put the Sadducees to silence, they were gathered together.

وقتی فریسیان شنیدند كه عیسی صدوقیان را مُجاب كرده است، دور او را گرفتند

Then one of them, which was a lawyer, asked him a question, tempting him, and saying,

و یک نفر از آنها كه معلّم شریعت بود از روی امتحان از عیسی سؤالی نموده گفت:

Master, which is the great commandment in the law?

«ای استاد، کدام‌یک از احكام شریعت از همه بزرگتر است؟»

Jesus said unto him, Thou shalt love the Lord thy God with all thy heart, and with all thy soul, and with all thy mind.

عیسی جواب داد: «خداوند، خدای خود را با تمام دل و تمام جان و تمام عقل خود دوست بدار.

This is the first and great commandment.

این اولین و بزرگترین حكم شریعت است.

And the second is like unto it, Thou shalt love thy neighbour as thyself.

دومین حكمی كه به همان اندازه مهم است شبیه اولی است، یعنی همسایه‌ات را مانند جان خود دوست بدار.

On these two commandments hang all the law and the prophets.

در این دو حكم تمام تورات و نوشته‌های انبیا‌ خلاصه شده است.»

While the Pharisees were gathered together, Jesus asked them,

عیسی از آن فریسیانی كه اطراف او ایستاده بودند پرسید:

Saying, What think ye of Christ? whose son is he? They say unto him, The Son of David.

«عقیدهٔ شما دربارهٔ مسیح چیست؟ او فرزند كیست؟» آنها جواب دادند: «او فرزند داوود است.»

He saith unto them, How then doth David in spirit call him Lord, saying,

عیسی از آنها پرسید: «پس چطور است كه داوود با الهام از جانب خدا او را خداوند می‌خواند؟ زیرا داوود می‌گوید:

The LORD said unto my Lord, Sit thou on my right hand, till I make thine enemies thy footstool?

'خداوند به خداوند من گفت: بر دست راست من بنشین تا دشمنانت را زیر پای تو اندازم.'

If David then call him Lord, how is he his son?

او چطور می‌تواند فرزند داوود باشد درصورتی كه خود داوود او را خداوند می‌خواند؟»

And no man was able to answer him a word, neither durst any man from that day forth ask him any more questions.

هیچ‌کس نتوانست در جواب او سخنی بگوید و از آن روز به بعد دیگر کسی جرأت نكرد از او سؤالی بپرسد.