John 6

After these things Jesus went over the sea of Galilee, which is the sea of Tiberias.

Bundan sonra İsa, Celile –Taberiye– Gölü’nün karşı yakasına geçti.

And a great multitude followed him, because they saw his miracles which he did on them that were diseased.

Ardından büyük bir kalabalık gidiyordu. Çünkü hastalar üzerinde yaptığı mucizeleri görmüşlerdi.

And Jesus went up into a mountain, and there he sat with his disciples.

İsa dağa çıkıp orada öğrencileriyle birlikte oturdu.

And the passover, a feast of the Jews, was nigh.

Yahudiler’in Fısıh Bayramı yakındı.

When Jesus then lifted up his eyes, and saw a great company come unto him, he saith unto Philip, Whence shall we buy bread, that these may eat?

İsa başını kaldırıp büyük bir kalabalığın kendisine doğru geldiğini görünce Filipus’a, “Bunları doyurmak için nereden ekmek alalım?” diye sordu.

And this he said to prove him: for he himself knew what he would do.

Bu sözü onu denemek için söyledi, aslında kendisi ne yapacağını biliyordu.

Philip answered him, Two hundred pennyworth of bread is not sufficient for them, that every one of them may take a little.

Filipus O’na şu yanıtı verdi: “Her birinin bir lokma yiyebilmesi için iki yüz dinarlık ekmek bile yetmez.”

One of his disciples, Andrew, Simon Peter's brother, saith unto him,

Öğrencilerinden biri, Simun Petrus’un kardeşi Andreas, İsa’ya dedi ki, “Burada beş arpa ekmeğiyle iki balığı olan bir çocuk var. Ama bu kadar adam için bunlar nedir ki?”

There is a lad here, which hath five barley loaves, and two small fishes: but what are they among so many?

Öğrencilerinden biri, Simun Petrus’un kardeşi Andreas, İsa’ya dedi ki, “Burada beş arpa ekmeğiyle iki balığı olan bir çocuk var. Ama bu kadar adam için bunlar nedir ki?”

And Jesus said, Make the men sit down. Now there was much grass in the place. So the men sat down, in number about five thousand.

İsa, “Halkı yere oturtun” dedi. Orası çayırlıktı. Böylece halk yere oturdu. Yaklaşık beş bin erkek vardı.

And Jesus took the loaves; and when he had given thanks, he distributed to the disciples, and the disciples to them that were set down; and likewise of the fishes as much as they would.

İsa ekmekleri aldı, şükrettikten sonra oturanlara dağıttı. Balıklardan da istedikleri kadar verdi.

When they were filled, he said unto his disciples, Gather up the fragments that remain, that nothing be lost.

Herkes doyunca İsa öğrencilerine, “Artakalan parçaları toplayın, hiçbir şey ziyan olmasın” dedi.

Therefore they gathered them together, and filled twelve baskets with the fragments of the five barley loaves, which remained over and above unto them that had eaten.

Onlar da topladılar. Yedikleri beş arpa ekmeğinden artakalan parçalarla on iki sepet doldurdular.

Then those men, when they had seen the miracle that Jesus did, said, This is of a truth that prophet that should come into the world.

Halk, İsa’nın yaptığı mucizeyi görünce, “Gerçekten dünyaya gelecek olan peygamber budur” dedi.

When Jesus therefore perceived that they would come and take him by force, to make him a king, he departed again into a mountain himself alone.

İsa onların gelip kendisini kral yapmak üzere zorla götüreceklerini bildiğinden tek başına yine dağa çekildi.

And when even was now come, his disciples went down unto the sea,

Akşam olunca öğrencileri göle indiler.

And entered into a ship, and went over the sea toward Capernaum. And it was now dark, and Jesus was not come to them.

Bir tekneye binerek gölün karşı yakasındaki Kefarnahum’a doğru yol aldılar. Karanlık basmış, İsa henüz yanlarına gelmemişti.

And the sea arose by reason of a great wind that blew.

Güçlü bir rüzgar estiğinden göl kabarmaya başladı.

So when they had rowed about five and twenty or thirty furlongs, they see Jesus walking on the sea, and drawing nigh unto the ship: and they were afraid.

Öğrenciler beş kilometre kadar kürek çektikten sonra, İsa’nın gölün üstünde yürüyerek tekneye yaklaştığını görünce korktular.

But he saith unto them, It is I; be not afraid.

Ama İsa, “Korkmayın, benim!” dedi.

Then they willingly received him into the ship: and immediately the ship was at the land whither they went.

Bunun üzerine O’nu tekneye almak istediler. O anda tekne gidecekleri kıyıya ulaştı.

The day following, when the people which stood on the other side of the sea saw that there was none other boat there, save that one whereinto his disciples were entered, and that Jesus went not with his disciples into the boat, but that his disciples were gone away alone;

Ertesi gün, gölün karşı yakasında kalan halk, önceden orada sadece bir tek tekne bulunduğunu, İsa’nın kendi öğrencileriyle birlikte bu tekneye binmediğini, öğrencilerinin yalnız gittiklerini anladı.

(Howbeit there came other boats from Tiberias nigh unto the place where they did eat bread, after that the Lord had given thanks:)

Rab’bin şükretmesinden sonra halkın ekmek yediği yerin yakınına Taberiye’den başka tekneler geldi.

When the people therefore saw that Jesus was not there, neither his disciples, they also took shipping, and came to Capernaum, seeking for Jesus.

Halk, İsa’nın ve öğrencilerinin orada olmadığını görünce teknelere binerek Kefarnahum’a, İsa’yı aramaya gitti.

And when they had found him on the other side of the sea, they said unto him, Rabbi, when camest thou hither?

O’nu gölün karşı yakasında buldukları zaman, “Rabbî, buraya ne zaman geldin?” diye sordular.

Jesus answered them and said, Verily, verily, I say unto you, Ye seek me, not because ye saw the miracles, but because ye did eat of the loaves, and were filled.

İsa şöyle yanıt verdi: “Size doğrusunu söyleyeyim, doğaüstü belirtiler gördüğünüz için değil, ekmeklerden yiyip doyduğunuz için beni arıyorsunuz.

Labour not for the meat which perisheth, but for that meat which endureth unto everlasting life, which the Son of man shall give unto you: for him hath God the Father sealed.

Geçici yiyecek için değil, sonsuz yaşam boyunca kalıcı yiyecek için çalışın. Bunu size İnsanoğlu verecek. Çünkü Baba Tanrı O’na bu onayı vermiştir.”

Then said they unto him, What shall we do, that we might work the works of God?

Onlar da şunu sordular: “Tanrı’nın istediği işleri yapmak için ne yapmalıyız?”

Jesus answered and said unto them, This is the work of God, that ye believe on him whom he hath sent.

İsa, “Tanrı’nın işi O’nun gönderdiği kişiye iman etmenizdir” diye yanıt verdi.

They said therefore unto him, What sign shewest thou then, that we may see, and believe thee? what dost thou work?

Bunun üzerine, “Görüp sana iman etmemiz için nasıl bir belirti gerçekleştireceksin? Ne yapacaksın?” dediler.

Our fathers did eat manna in the desert; as it is written, He gave them bread from heaven to eat.

[] “Atalarımız çölde man yediler. Yazılmış olduğu gibi, ‘Yemeleri için onlara gökten ekmek verdi.’ ”

Then Jesus said unto them, Verily, verily, I say unto you, Moses gave you not that bread from heaven; but my Father giveth you the true bread from heaven.

İsa onlara dedi ki, “Size doğrusunu söyleyeyim, gökten ekmeği size Musa vermedi, gökten size gerçek ekmeği Babam verir.

For the bread of God is he which cometh down from heaven, and giveth life unto the world.

Çünkü Tanrı’nın ekmeği, gökten inen ve dünyaya yaşam verendir.”

Then said they unto him, Lord, evermore give us this bread.

Onlar da, “Efendimiz, bizlere her zaman bu ekmeği ver!” dediler.

And Jesus said unto them, I am the bread of life: he that cometh to me shall never hunger; and he that believeth on me shall never thirst.

İsa, “Yaşam ekmeği Ben’im. Bana gelen asla acıkmaz, bana iman eden hiçbir zaman susamaz” dedi.

But I said unto you, That ye also have seen me, and believe not.

“Ama ben size dedim ki, ‘Beni gördünüz, yine de iman etmiyorsunuz.’

All that the Father giveth me shall come to me; and him that cometh to me I will in no wise cast out.

Baba’nın bana verdiklerinin hepsi bana gelecek ve bana geleni asla kovmam.

For I came down from heaven, not to do mine own will, but the will of him that sent me.

Çünkü kendi isteğimi değil, beni gönderenin isteğini yerine getirmek için gökten indim.

And this is the Father's will which hath sent me, that of all which he hath given me I should lose nothing, but should raise it up again at the last day.

Beni gönderenin isteği, bana verdiklerinden hiçbirini yitirmemem, son gün hepsini diriltmemdir.

And this is the will of him that sent me, that every one which seeth the Son, and believeth on him, may have everlasting life: and I will raise him up at the last day.

Çünkü Babam’ın isteği, Oğul’u gören ve O’na iman eden herkesin sonsuz yaşama kavuşmasıdır. Ben de böylelerini son günde dirilteceğim.”

The Jews then murmured at him, because he said, I am the bread which came down from heaven.

“Gökten inmiş olan ekmek Ben’im” dediği için Yahudiler O’na karşı söylenmeye başladılar.

And they said, Is not this Jesus, the son of Joseph, whose father and mother we know? how is it then that he saith, I came down from heaven?

“Yusuf oğlu İsa değil mi bu?” diyorlardı. “Annesini de, babasını da tanıyoruz. Şimdi nasıl oluyor da, ‘Gökten indim’ diyor?”

Jesus therefore answered and said unto them, Murmur not among yourselves.

İsa, “Aranızda söylenmeyin” dedi.

No man can come to me, except the Father which hath sent me draw him: and I will raise him up at the last day.

“Beni gönderen Baba bir kimseyi bana çekmedikçe, o kimse bana gelemez. Bana geleni de son günde dirilteceğim.

It is written in the prophets, And they shall be all taught of God. Every man therefore that hath heard, and hath learned of the Father, cometh unto me.

[] Peygamberlerin yazdığı gibi, ‘Tanrı onların hepsine kendi yollarını öğretecektir.’ Baba’yı işiten ve O’ndan öğrenen herkes bana gelir.

Not that any man hath seen the Father, save he which is of God, he hath seen the Father.

Bu, bir kimsenin Baba’yı gördüğü anlamına gelmez. Baba’yı sadece Tanrı’dan gelen görmüştür.

Verily, verily, I say unto you, He that believeth on me hath everlasting life.

Size doğrusunu söyleyeyim, iman edenin sonsuz yaşamı vardır.

I am that bread of life.

Yaşam ekmeği Ben’im.

Your fathers did eat manna in the wilderness, and are dead.

Atalarınız çölde man yediler, yine de öldüler.

This is the bread which cometh down from heaven, that a man may eat thereof, and not die.

Gökten inen öyle bir ekmek var ki, ondan yiyen ölmeyecek.

I am the living bread which came down from heaven: if any man eat of this bread, he shall live for ever: and the bread that I will give is my flesh, which I will give for the life of the world.

Gökten inmiş olan diri ekmek Ben’im. Bu ekmekten yiyen sonsuza dek yaşayacak. Dünyanın yaşamı uğruna vereceğim ekmek de benim bedenimdir.”

The Jews therefore strove among themselves, saying, How can this man give us his flesh to eat?

Bunun üzerine Yahudiler, “Bu adam yememiz için bedenini bize nasıl verebilir?” diyerek birbirleriyle çekişmeye başladılar.

Then Jesus said unto them, Verily, verily, I say unto you, Except ye eat the flesh of the Son of man, and drink his blood, ye have no life in you.

İsa onlara şöyle dedi: “Size doğrusunu söyleyeyim, İnsanoğlu’nun bedenini yiyip kanını içmedikçe, sizde yaşam olmaz.

Whoso eateth my flesh, and drinketh my blood, hath eternal life; and I will raise him up at the last day.

Bedenimi yiyenin, kanımı içenin sonsuz yaşamı vardır ve ben onu son günde dirilteceğim.

For my flesh is meat indeed, and my blood is drink indeed.

Çünkü bedenim gerçek yiyecek, kanım gerçek içecektir.

He that eateth my flesh, and drinketh my blood, dwelleth in me, and I in him.

Bedenimi yiyip kanımı içen bende yaşar, ben de onda.

As the living Father hath sent me, and I live by the Father: so he that eateth me, even he shall live by me.

Yaşayan Baba beni gönderdiği ve ben Baba’nın aracılığıyla yaşadığım gibi, bedenimi yiyen de benim aracılığımla yaşayacak.

This is that bread which came down from heaven: not as your fathers did eat manna, and are dead: he that eateth of this bread shall live for ever.

İşte gökten inmiş olan ekmek budur. Atalarınızın yedikleri man gibi değildir. Atalarınız öldüler. Oysa bu ekmeği yiyen sonsuza dek yaşar.”

These things said he in the synagogue, as he taught in Capernaum.

İsa bu sözleri Kefarnahum’da havrada öğretirken söyledi.

Many therefore of his disciples, when they had heard this, said, This is an hard saying; who can hear it?

Öğrencilerinin birçoğu bunu işitince, “Bu söz çok çetin, kim kabul edebilir?” dediler.

When Jesus knew in himself that his disciples murmured at it, he said unto them, Doth this offend you?

Öğrencilerinin buna karşı söylendiğini anlayan İsa, “Bu sizi şaşırtıyor mu?” dedi.

What and if ye shall see the Son of man ascend up where he was before?

“Ya İnsanoğlu’nun önceden bulunduğu yere yükseldiğini görürseniz...?

It is the spirit that quickeneth; the flesh profiteth nothing: the words that I speak unto you, they are spirit, and they are life.

Yaşam veren Ruh’tur. Beden bir yarar sağlamaz. Sizlere söylediğim sözler ruhtur, yaşamdır.

But there are some of you that believe not. For Jesus knew from the beginning who they were that believed not, and who should betray him.

Yine de aranızda iman etmeyenler var.” İsa iman etmeyenlerin ve kendisine ihanet edecek kişinin kim olduğunu baştan beri biliyordu.

And he said, Therefore said I unto you, that no man can come unto me, except it were given unto him of my Father.

“Sizlere, ‘Baba’nın bana yöneltmediği hiç kimse bana gelemez’ dememin nedeni budur” dedi.

From that time many of his disciples went back, and walked no more with him.

Bunun üzerine öğrencilerinin birçoğu geri döndüler, artık O’nunla dolaşmaz oldular.

Then said Jesus unto the twelve, Will ye also go away?

İsa o zaman Onikiler’e, “Siz de mi ayrılmak istiyorsunuz?” diye sordu.

Then Simon Peter answered him, Lord, to whom shall we go? thou hast the words of eternal life.

[] Simun Petrus şu yanıtı verdi: “Rab, biz kime gidelim? Sonsuz yaşamın sözleri sendedir.

And we believe and are sure that thou art that Christ, the Son of the living God.

İman ediyor ve biliyoruz ki, sen Tanrı’nın Kutsalı’sın.”

Jesus answered them, Have not I chosen you twelve, and one of you is a devil?

İsa onlara şu karşılığı verdi: “Siz Onikiler’i seçen ben değil miyim? Buna karşın içinizden biri iblistir.”

He spake of Judas Iscariot the son of Simon: for he it was that should betray him, being one of the twelve.

Simun İskariot’un oğlu Yahuda’dan söz ediyordu. Çünkü Yahuda Onikiler’den biri olduğu halde İsa’ya ihanet edecekti.