Proverbs 8

He teka ianei kei te karanga te whakaaro nui, e puaki ana ano te reo o te matauranga?

numquid non sapientia clamitat et prudentia dat vocem suam

I runga i nga wahi tiketike tona turanga, i te ara i te tutakitanga o nga huarahi;

in summis excelsisque verticibus super viam in mediis semitis stans

Hamama ana ia i te taha o nga kuwaha, i te ngutu o te pa, i te tomokanga atu i nga tatau:

iuxta portas civitatis in ipsis foribus loquitur dicens

Ki a koutou, e nga tangata, taku karanga; ki nga tama ano a te tangata toku reo.

o viri ad vos clamito et vox mea ad filios hominum

E nga kuware, kia matau koutou ki te ngarahu tupato; e nga wairangi, kia mohio te ngakau.

intellegite parvuli astutiam et insipientes animadvertite

Whakarongo mai, ka korerotia hoki e ahau nga mea pai rawa; ko ta oku ngutu e whakapuaki ai ko nga mea e rite ana.

audite quoniam de rebus magnis locutura sum et aperientur labia mea ut recta praedicent

He pono hoki te korero a toku mangai; he mea whakarihariha ano te kino ki oku ngutu.

veritatem meditabitur guttur meum et labia mea detestabuntur impium

Kei runga i te tika nga kupu katoa a toku mangai; kahore he whakapeka, he whanoke ranei, i roto.

iusti sunt omnes sermones mei non est in eis pravum quid neque perversum

Ko enei katoa he marama ki te tangata e matau ana, he tika ki te hunga i kitea ai te mohio.

recti sunt intellegentibus et aequi invenientibus scientiam

Manakohia mai taku ako, kaua te hiriwa; ko te matauranga, nui atu i te koura pai rawa.

accipite disciplinam meam et non pecuniam doctrinam magis quam aurum eligite

Pai atu hoki te whakaaro nui i nga rupi; e kore hoki nga mea katoa e minaminatia nei e tau hei whakarite mona.

melior est enim sapientia cunctis pretiosissimis et omne desiderabile ei non potest conparari

Kua meinga e ahau, e te whakaaro nui, ko te ngarahu pai hei nohoanga moku, e kitea ana e ahau te mohio me te ata whakaaro.

ego sapientia habito in consilio et eruditis intersum cogitationibus

Ko te wehi ki a Ihowa koia tena ko te kino ki te he: e kino ana ahau ki te whakapehapeha, ki te whakakake, ki te ara he, ki te mangai whanoke.

timor Domini odit malum arrogantiam et superbiam et viam pravam et os bilingue detestor

Ko te whakaaro tika, ko te whakaaro nui, naku; ko ahau te matauranga, kei ahau te kaha.

meum est consilium et aequitas mea prudentia mea est fortitudo

Naku nga kingi i kingi ai, naku nga rangatira i whakatakoto ai i te tika.

per me reges regnant et legum conditores iusta decernunt

Naku i whai rangatiratanga ai nga rangatira, nga tangata nunui, ara nga kaiwhakawa katoa o te whenua.

per me principes imperant et potentes decernunt iustitiam

E arohaina ana e ahau te hunga e aroha ana ki ahau; ko te hunga hoki e ata rapu ana i ahau, e kite ratou i ahau.

ego diligentes me diligo et qui mane vigilant ad me invenient me

He taonga, he kororia kei ahau; ae ra, he rawa mau tonu, he tika.

mecum sunt divitiae et gloria opes superbae et iustitia

Pai atu oku hua i te koura, ae ra, i te koura parakore; ko nga mea e puta ana i ahau, pai atu i te hiriwa kowhiri.

melior est fructus meus auro et pretioso lapide et genimina mea argento electo

Kei nga ara o te tika ahau e haere ana, kei waenganui i nga huarahi o te whakawa:

in viis iustitiae ambulo in medio semitarum iudicii

Kia meinga ai e ahau te hunga e aroha ana ki ahau kia whiwhi ki te rawa, kia whakakiia ai e ahau a ratou takotoranga taonga.

ut ditem diligentes me et thesauros eorum repleam

I a Ihowa ahau, no te timatanga ra ano o ona ara, no mua atu i ana mahi o nehera.

Dominus possedit me initium viarum suarum antequam quicquam faceret a principio

Nonamata riro ahau i whakaritea ai, no te timatanga, no mua atu i te whenua.

ab aeterno ordita sum et ex antiquis antequam terra fieret

I te mea kahore ano nga rire, kua whanau ahau; i te mea kiano he puna whai wai.

necdum erant abyssi et ego iam concepta eram necdum fontes aquarum eruperant

No mua atu i te whakaunga o nga maunga, no mua i nga pukepuke toku whanautanga:

necdum montes gravi mole constiterant ante colles ego parturiebar

I te mea kahore ano i hanga noatia e ia te whenua, me nga parae, me te timatanga o te puehu o te ao.

adhuc terram non fecerat et flumina et cardines orbis terrae

I tana whakaturanga i nga rangi, i reira ano ahau: i tana whakaritenga i te awhi mo te mata o te rire;

quando praeparabat caelos aderam quando certa lege et gyro vallabat abyssos

I tana whakapumautanga i nga rangi i runga; i te tototanga o nga puna o te rire;

quando aethera firmabat sursum et librabat fontes aquarum

I tana rohenga mai i te moana, kei takahia tana kupu e nga wai; i tana waitohutanga i nga turanga o te whenua;

quando circumdabat mari terminum suum et legem ponebat aquis ne transirent fines suos quando adpendebat fundamenta terrae

I reira ahau i tona taha, he tohunga ki nga mahi: he ahuarekatanga ahau nona i ia ra, i ia ra, e koa ana i nga wa katoa i tona aroaro;

cum eo eram cuncta conponens et delectabar per singulos dies ludens coram eo omni tempore

E koa ana ki tana ao; a ko taku i ahuareka ai ko nga tama a te tangata.

ludens in orbe terrarum et deliciae meae esse cum filiis hominum

No reira, e aku tamariki, whakarongo mai ki ahau: ka hari hoki te hunga e pupuri ana i oku ara.

nunc ergo filii audite me beati qui custodiunt vias meas

Whakarongo mai ki te ako, kia whai whakaaro ai koutou; kaua hoki e paopaongia.

audite disciplinam et estote sapientes et nolite abicere eam

Ka hari te tangata e whakarongo ana ki ahau, e tatari ana i oku tatau i tenei ra, i tenei ra, e whanga ana i nga pou o oku kuwaha.

beatus homo qui audit me qui vigilat ad fores meas cotidie et observat ad postes ostii mei

Ko te tangata hoki e kite ana i ahau, e kite ana i te ora, ka whiwhi ano ia ki ta Ihowa manako mai.

qui me invenerit inveniet vitam et hauriet salutem a Domino

Ko te tangata ia e hara ana ki ahau, he mahi nanakia tana ki tona wairua ake; ko te hunga katoa e kino ana ki ahau, e aroha ana ki te mate.

qui autem in me peccaverit laedet animam suam omnes qui me oderunt diligunt mortem