Proverbs 24

Не завидуй злим людям, не бажай бути з ними,

Ne sekvu malbonajn homojn, Kaj ne deziru esti kun ili;

бо їхне серце говорить про здирство, а уста їхні мовлять про зло.

Ĉar ilia koro pensas pri perfortaĵo, Kaj ilia buŝo parolas malbonaĵon.

Дім будується мудрістю, і розумом ставиться міцно.

Per saĝo konstruiĝas domo, Kaj per prudento ĝi fortikiĝas;

А через пізнання кімнати наповнюються усіляким маєтком цінним та приємним.

Kaj per sciado la ĉambroj pleniĝas Per ĉia havo grandvalora kaj agrabla.

Мудрий сильніший від сильного, а людина розумна від повносилого.

Homo saĝa havas forton, Kaj homo prudenta estas potenca.

Тому то провадь війну мудрими радами, бо спасіння в численності радників.

Kun pripenso faru militon; Kaj venko venas per multe da konsilantoj.

Для безумного мудрість занадто висока, своїх уст не розкриє при брамі.

Tro alta estas la saĝo por malsaĝulo; Ĉe la pordego li ne malfermos sian buŝon.

Хто чинити лихе заміряє, того звуть лукавим.

Kiu intencas fari malbonon, Tiun oni nomas maliculo.

Замір глупоти то гріх, а насмішник огида людині.

Malico de malsaĝulo estas peko; Kaj blasfemanto estas abomenaĵo por homo.

Якщо ти в день недолі знесилився, то мала твоя сила.

Se vi montriĝis malforta en tago de mizero, Via forto estas ja malgranda.

Рятуй узятих на смерть, також тих, хто на страчення хилиться, хіба не підтримаєш їх?

Savu tiujn, kiujn oni prenis por mortigi, Kaj ne fortiriĝu de tiuj, kiuj estas kondamnitaj al morto.

Якщо скажеш: Цього ми не знали! чи ж Той, хто серця випробовує, знати не буде? Він Сторож твоєї душі, і він знає про це, і поверне людині за чином її.

Se vi diras: Ni tion ne sciis, La esploranto de koroj ja komprenas, Kaj la gardanto de via animo ja scias, Kaj Li redonas al homo laŭ liaj faroj.

Їж, сину мій, мед, бо він добрий, а мед щільниковий солодкий він на піднебінні твоїм,

Manĝu, mia filo, mielon, ĉar ĝi estas bona; Kaj la mieltavolo estas dolĉa por via gorĝo;

отак мудрість пізнай для своєї душі: якщо знайдеш її, то ти маєш майбутність, і надія твоя не понищиться!

Tia estas por via animo la sciado de saĝo, se vi ĝin trovis, Kaj ekzistas estonteco, kaj via espero ne pereos.

Не чатуй на помешкання праведного, ти безбожнику, не ограблюй мешкання його,

Ne insidu, ho malvirtulo, kontraŭ la domo de virtulo; Ne ataku lian ripozejon;

бо праведний сім раз впаде та зведеться, а безбожний в погибіль впаде!

Ĉar sep fojojn virtulo falos, kaj tamen leviĝos; Sed malvirtuloj implikiĝas en la malfeliĉo.

Не тішся, як ворог твій падає, а коли він спіткнеться, хай серце твоє не радіє,

Kiam falas via malamiko, ne ĝoju, Kaj ĉe lia malfeliĉo via koro ne plezuriĝu;

щоб Господь не побачив, і це не було в Його очах лихим, і щоб Він не звернув Свого гніву від нього на тебе!

Ĉar eble la Eternulo vidos, kaj tio ne plaĉos al Li, Kaj Li returnos de li Sian koleron.

Не пались на злочинців, не заздри безбожним,

Ne koleru kontraŭ malbonfarantoj, Kaj ne enviu la malvirtulojn;

бо злому не буде майбутности, світильник безбожних погасне.

Ĉar la malbonulo ne havos estontecon; La lumilo de malvirtuloj estingiĝos.

Бійся, сину мій, Господа та царя, не водися з непевними,

Timu, mia filo, la Eternulon kaj la reĝon; Kun ribeluloj ne komunikiĝu.

бо погибіль їхня нагло постане, а біду від обох тих хто знає?

Ĉar subite venos ilia pereo; Kaj kiu scias, kiam venos la puno de ambaŭ?

І оце ось походить від мудрих: Звертати увагу в суді на обличчя не добре.

Ankaŭ ĉi tio estas vortoj de saĝuloj: Konsideri personojn ĉe juĝado estas ne bone.

Хто буде казати безбожному: Праведний ти! того проклинатимуть люди, і гніватись будуть на того народи.

Kiu diras al malvirtulo: Vi estas virtulo, Tiun malbenos popoloj, tiun malamos gentoj.

А тим, хто картає його, буде миле оце, і прийде на них благословення добра!

Sed kiuj faras riproĉojn, tiuj plaĉas, Kaj sur ilin venos bona beno.

Мов у губи цілує, хто відповідає правдиве.

Kiu respondas ĝustajn vortojn, Tiu kisas per la lipoj.

Приготуй свою працю надворі, й оброби собі поле, а потім збудуєш свій дім.

Plenumu vian laboron ekstere, Pretigu ĉion sur via kampo; Kaj poste aranĝu vian domon.

Не будь ложним свідком на свого ближнього, і не підговорюй устами своїми.

Ne atestu sen kaŭzo kontraŭ via proksimulo; Ĉu vi trompus per via buŝo?

Не кажи: Як зробив він мені, так зроблю я йому, верну людині за чином її!

Ne diru: Kiel li agis kontraŭ mi, tiel mi agos kontraŭ li; Mi redonos al la homo laŭ lia faro.

Я проходив край поля людини лінивої, та край виноградника недоумкуватого,

Mi pasis tra kampo de homo maldiligenta Kaj tra vinberĝardeno de sensaĝulo;

і ось все воно позаростало терням, будяками покрита поверхня його, камінний же мур його був поруйнований...

Kaj jen ĉie elkreskis urtiko, Ĉio estas kovrita de dornoj, Kaj la ŝtona muro estas detruita.

І бачив я те, і увагу звернув, і взяв я поуку собі:

Kaj kiam mi vidis, mi prenis ĝin en mian koron, Mi rigardis, kaj ricevis instruon:

Ще трохи поспати, подрімати ще трохи, руки трохи зложити, щоб полежати,

Iom da dormo, iom da dormeto, Iom da kunmeto de la manoj por kuŝado;

і приходить, немов мандрівник, незаможність твоя, і нужда твоя, як озброєний муж!...

Kaj venos via malriĉeco kiel rabisto, Kaj via senhaveco kiel viro armita.