Proverbs 24

Aza mialona ny olona ratsy fanahy, Na maniry ho namany;
NO tengas envidia de los hombres malos, Ni desees estar con ellos:
Fa fandravana no saintsainin'ny fony, Ary fampahoriana notenenin'ny molony.
Porque su corazón piensa en robar, É iniquidad hablan sus labios.
Fahendrena no anaovana trano; Ary fahalalinan-tsaina no mampaharitra azy;
Con sabiduría se edificará la casa, Y con prudencia se afirmará;
Sady fahalalana no hamenoana ny efi-trano Amin'izay harena soa sy mahafinaritra rehetra.
Y con ciencia se henchirán las cámaras De todo bien preciado y agradable.
Be hery ny lehilahy hendry, Eny, mitombo hery ny olona manam-pahalalana;
El hombre sabio es fuerte; Y de pujante vigor el hombre docto.
Fa ny fahaizana mandamina tsara no entonao miady, Ary raha maro ny mpanolo-tsaina, dia misy famonjena.
Porque con ingenio harás la guerra: Y la salud está en la multitud de consejeros.
Avo tsy takatry ny adala ny fahendrena, Tsy mba mahaloa-bava eo am-bavahady izy.
Alta está para el insensato la sabiduría: En la puerta no abrirá él su boca.
Izay misaintsaina hanao ratsy Dia atao hoe mpamoron-tsain-dratsy.
Al que piensa mal hacer Le llamarán hombre de malos pensamientos.
Ota ny fikasan'ny hadalana; Ary fahavetavetana eo imason'ny olona ny mpaniratsira.
El pensamiento del necio es pecado: Y abominación á los hombres el escarnecedor.
Raha reraka amin'ny andro fahoriana ianao, Dia kely ny herinao.
Si fueres flojo en el día de trabajo, Tu fuerza será reducida.
Vonjeo izay entina hovonoina, Ary enga anie ka mba harovanao izay mangozohozo efa ho mby eo am-pamonoana!
Si dejares de librar los que son tomados para la muerte, Y los que son llevados al degolladero;
Raha hoy ianao: Tsia, tsy mahalala izany izahay, Moa Izay mandanja ny fo tsy hihevitra izany va? Ary Izay mandinika ny fanahinao tsy hahalala izany va? Eny, hovaliany araka ny ataony avy ny olona rehetra.
Si dijeres: Ciertamente no lo supimos; ¿No lo entenderá el que pesa los corazones? El que mira por tu alma, él lo conocerá, Y dará al hombre según sus obras.
Anaka, homàna tantely, fa tsara izany, Ary ny toho-tantely, fa ho mamy eo am-bavanao;
Come, hijo mío, de la miel, porque es buena, Y del panal dulce á tu paladar:
Ary aoka ho toy izany no hianaranao fahendrena ho an'ny fanahinao; Fa raha azonao izany, dia hisy hiafarana, Ka tsy ho foana ny fanantenanao.
Tal será el conocimiento de la sabiduría á tu alma: Si la hallares tendrá recompensa, Y al fin tu esperanza no será cortada.
Aza manotrika ao akaikin'ny tranon'ny marina ianao, ry ilay ratsy, Aza ravanao ny fonenany;
Oh impío, no aceches la tienda del justo, No saquees su cámara;
Fa potraka im-pito ny marina, nefa tafarina ihany; Ary ny ratsy fanahy kosa solafaka, raha azom-pahoriana.
Porque siete veces cae el justo, y se torna á levantar; Mas los impíos caerán en el mal.
Aza faly, raha lavo ny fahavalonao, Ary aza ravoravo ny fonao, raha tafintohina izy;
Cuando cayere tu enemigo, no te huelgues; Y cuando tropezare, no se alegre tu corazón:
Fandrao hitan'i Jehovah izany ka ataony ho ratsy, Ary ampialainy aminy ny fahatezerany.
Porque JEHOVÁ no lo mire, y le desagrade, Y aparte de sobre él su enojo.
Aoka tsy hirehitra ny fahatezeranao noho ny amin'ny mpanao ratsy, Ary aza mialona ny ratsy fanahy;
No te entrometas con los malignos, Ni tengas envidia de los impíos;
Fa tsy hisy fanantenana ho an'ny ratsy; Eny, ho faty ny jiron'ny ratsy fanahy.
Porque para el malo no habrá buen fin, Y la candela de los impíos será apagada.
Anaka, matahora an'i Jehovah sy ny mpanjaka; Ary aza mikambana amin'izay miovaova;
Teme á JEHOVÁ, hijo mío, y al rey; No te entrometas con los veleidosos:
Fa ho tampoka no hitrangan'izay hanjo ireny; Ary iza no mahalala izay loza hiseho amin'ny androny?
Porque su quebrantamiento se levantará de repente; Y el quebrantamiento de ambos, ¿quién lo comprende?
Izao koa no tenin'ny hendry: Tsy mety raha mizaha tavan'olona amin'ny fitsarana.
También estas cosas pertenecen á los sabios. Tener respeto á personas en el juicio no es bueno.
Izay manao amin'ny meloka hoe: Marina ianao, Dia hozonin'ny olona sady ho halan'ny firenena;
El que dijere al malo, Justo eres, Los pueblos lo maldecirán, y le detestarán las naciones:
Fa izay mitsara marina kosa no hahita soa sy hahazo fitahiana tsara.
Mas los que lo reprenden, serán agradables, Y sobre ellos vendrá bendición de bien.
Izay mahavoa tsara amin'ny famaliana dia manoroka ny molotra.
Besados serán los labios Del que responde palabras rectas.
Amboary ny asanao any ivelany, Ary ataovy lavorary ny any an-tsaha; Ka rehefa vita izany, dia mahazo manao ny tranonao ianao.
Apresta tu obra de afuera, Y disponla en tu heredad; Y después edificarás tu casa.
Aza mety ho vavolombelona foana hanameloka ny namanao; Moa hamitaka amin'ny molotrao va ianao?
No seas sin causa testigo contra tu prójimo; Y no lisonjees con tus labios.
Aza manao hoe: Araka izay nataony tamiko no mba hataoko aminy kosa, Hovaliako ny olona araka izay nataony.
No digas: Como me hizo, así le haré; Daré el pago al hombre según su obra.
Nandalo ny sahan'ny kamo Sy ny tanim-boaloboky ny tsy ampy saina aho;
Pasé junto á la heredad del hombre perezoso, Y junto á la viña del hombre falto de entendimiento;
Ary, indro, feno sampivato izy Sady voasaron'ny amiana, Ary nirodana ny ampiantany vatony.
Y he aquí que por toda ella habían ya crecido espinas, Ortigas habían ya cubierto su haz, Y su cerca de piedra estaba ya destruída.
Dia nojereko ka noheveriko tsara, Eny, hitako ka nahazoako anatra.
Y yo miré, y púselo en mi corazón: Vi lo, y tomé consejo.
Mbola hatory kely ihany, mbola ho renoka kely ihany. Mbola hanohon-tanana kely hatory;
Un poco de sueño, cabeceando otro poco, Poniendo mano sobre mano otro poco para dormir;
Dia ho tonga toy ny mimaona hamely ny alahelonao, Ary ny fahantranao ho toy ny jiolahy.
Así vendrá como caminante tu necesidad, Y tu pobreza como hombre de escudo.