Proverbs 25

Izao koa no ohabolan'i Solomona, izay nangonin'ny olon'i Hezekia, mpanjakan'ny Joda:
TAMBIÉN éstos son proverbios de Salomón, los cuales copiaron los varones de Ezechîas, rey de Judá.
Voninahitr'Andriamanitra ny manafin-javatra; Fa voninahitry ny mpanjaka kosa ny mamanta-javatra.
Gloria de Dios es encubrir la palabra; Mas honra del rey es escudriñar la palabra.
Ny hahavon'ny lanitra sy ny halalin'ny tany Ary ny fon'ny mpanjaka dia samy tsy azo fantarina avokoa.
Para la altura de los cielos, y para la profundidad de la tierra, Y para el corazón de los reyes, no hay investigación.
Esory ny taim-bolafotsy, Dia hisy fanaka ho an'ny mpanao an-idina.
Quita las escorias de la plata, Y saldrá vaso al fundidor.
Esory ny ratsy fanahy tsy ho eo anatrehan'ny mpanjaka, Dia hampitoerina amin'ny fahamarinana ny seza fiandrianany.
Aparta al impío de la presencia del rey, Y su trono se afirmará en justicia.
Aza manandra-tena eo anatrehan'ny mpanjaka, Ary aza mitoetra eo amin'ny fitoeran'ny lehibe;
No te alabes delante del rey, Ni estés en el lugar de los grandes:
Fa aleo ianao hantsoina hoe: Miakara atỳ, Toy izay hatambotsotra eo imason'ny manan-kaja izay hitan'ny masonao.
Porque mejor es que se te diga, Sube acá, Que no que seas humillado delante del príncipe Que miraron tus ojos.
Aza maika handeha hiady, Fandrao tsy ho fantatrao izay hataonao amin'ny farany, Rehefa omen'ny namanao henatra ianao.
No salgas á pleito presto, No sea que no sepas qué hacer al fin, Después que tu prójimo te haya dejado confuso.
Miadia ihany ny adinao amin'ny namanao, Kanefa aza aseho izay tsy tian'ny sasany holazaina,
Trata tu causa con tu compañero Y no descubras el secreto á otro.
Fandrao izay mandre hanondro maso anao, Ka tsy ho afaka aminao ny laza ratsy.
No sea que te deshonre el que lo oyere, Y tu infamia no pueda repararse.
Ny teny atao amin'ny antony dia poma volamena ao anaty vilia volafotsy tsara soratra.
Manzana de oro con figuras de plata Es la palabra dicha como conviene.
Kavim-bolamena sy firavaka volamena tsara Ny mpananatra hendry, raha amin'ny sofina mihaino.
Como zarcillo de oro y joyel de oro fino, Es el que reprende al sabio que tiene oído dócil.
Toy ny hatsiaky ny oram-panala amin'ny taom-pijinjana, Dia toy izany ny iraka mahatoky amin'izay naniraka azy, Fa mamelombelona ny fon'ny tompony izy.
Como frío de nieve en tiempo de la siega, Así es el mensajero fiel á los que lo envían: Pues al alma de su señor da refrigerio.
Toy ny rahona sy ny rivotra tsy misy orana Ny olona izay mirehaka amin'ny fizaram-bava.
Como nubes y vientos sin lluvia, Así es el hombre que se jacta de vana liberalidad.
Ny fahari-po no ahazoana mampanaiky ny mpitsara, Ary ny vava malefaka mahatapa-taolana.
Con larga paciencia se aplaca el príncipe; Y la lengua blanda quebranta los huesos.
Mahita tantely va ianao? Hano izay antonona anao, Fandrao voky loatra ianao ka handoa azy.
¿Hallaste la miel? come lo que te basta; No sea que te hartes de ella, y la vomites.
Aza miditra matetika ao an-tranon'ny namanao, Fandrao tofoka anao izy, ka ho halany ianao.
Detén tu pie de la casa de tu vecino, Porque harto de ti no te aborrezca.
Langilangy sy sabatra ary zana-tsipìka maranitra Ny olona izay mitsangana ho vavolombelona mandainga hanameloka ny namany.
Martillo y cuchillo y saeta aguda, Es el hombre que habla contra su prójimo falso testimonio.
Toy ny nify nahasimatsimahana sy ny tongotra mangozohozo Ny fahatokiana ny mpamitaka amin'ny andro fahoriana.
Diente quebrado y pie resbalador, Es la confianza en el prevaricador en tiempo de angustia.
Toy ny miala lamba amin'ny hatsiaka, Ary toy ny vinaingitra amin'ny sirahazo, Dia toy izany ny mikalo amin'ny malahelo am-po.
El que canta canciones al corazón afligido, Es como el que quita la ropa en tiempo de frío, ó el que sobre el jabón echa vinagre.
Raha noana ny fahavalonao, omeo hanina izy; Ary raha mangetaheta izy, omeo rano hosotroiny;
Si el que te aborrece tuviere hambre, dale de comer pan; Y si tuviere sed, dale de beber agua:
Fa raha manao izany ianao, dia hanambatra vainafo ho eo an-dohany, Ary Jehovah no hamaly soa anao.
Porque ascuas allegas sobre su cabeza, Y JEHOVÁ te lo pagará.
Ny rivotra avy any avaratra mahatonga ranonorana, Dia toy izany, ny lelan'ny mpifosa mampahavinitra endrika.
El viento del norte ahuyenta la lluvia, Y el rostro airado la lengua detractora.
Aleo mitoetra eo an-joron'ny tampontrano Toy izay miray trano amin'ny vehivavy tia ady.
Mejor es estar en un rincón de casa, Que con la mujer rencillosa en espaciosa casa.
Rano mangatsiaka amin'ny fanahy reraka Ny filazana soa avy any an-tany lavitra.
Como el agua fría al alma sedienta, Así son las buenas nuevas de lejanas tierras.
Loharano voahosihosy sy fantsakana simba Ny marina izay mikoy ny ratsy fanahy,
Como fuente turbia y manantial corrompido, Es el justo que cae delante del impío.
Tsy tsara raha mahery homana tantely; Fa ny fitadiavan'ny olona ny voninahiny dia tsy voninahitra.
Comer mucha miel no es bueno: Ni el buscar la propia gloria es gloria.
Tanàna rava tsy misy manda Ny lehilahy izay tsy mahatsindry ny fanahiny.
Como ciudad derribada y sin muro, Es el hombre cuyo espíritu no tiene rienda.