Proverbs 24

Non portare invidia ai malvagi, e non desiderare di star con loro,

Nie naśladuj ludzi złych, ani żądaj przebywać z nimi;

perché il loro cuore medita rapine, e le loro labbra parlan di nuocere.

Albowiem serce ich myśli o drapiestwie, a wargi ich mówią o uciśnieniu.

La casa si edifica con la sapienza, e si rende stabile con la prudenza;

Mądrością bywa dom zbudowany, a roztropnością umocniony.

mediante la scienza, se ne riempiono le stanze d’ogni specie di beni preziosi e gradevoli.

Zaiste przez umiejętność komory napełnione bywają wszelakiemi bogactwami kosztownemi i wdzięcznemi.

L’uomo savio è pien di forza, e chi ha conoscimento accresce la sua potenza;

Człowiek mądry mocny jest, a mąż umiejętny przydaje siły.

infatti, con savie direzioni potrai condur bene la guerra, e la vittoria sta nel gran numero de’ consiglieri.

Albowiem przez mądrą radę zwiedziesz bitwę, a wybawienie przez mnóstwo radców mieć będziesz.

La sapienza è troppo in alto per lo stolto; egli non apre mai la bocca alla porta di città.

Wysokie są głupiemu mądrości; w bramie nie otworzy ust swoich.

Chi pensa a mal fare sarà chiamato esperto in malizia.

Kto myśli źle czynić, tego złośliwym zwać będą.

I disegni dello stolto sono peccato, e il beffardo è l’abominio degli uomini.

Zła myśl głupiego jest grzechem, a pośmiewca jest obrzydliwością ludzką.

Se ti perdi d’animo nel giorno dell’avversità, la tua forza è poca.

Jeźli będziesz gnuśnym, tedy w dzień ucisku słaba będzie siła twoja.

Libera quelli che son condotti a morte, e salva quei che, vacillando, vanno al supplizio.

Wybawiaj pojmanych na śmierć; a od tych, którzy idą na stracenie, nie odwracaj się.

Se dici: "Ma noi non ne sapevamo nulla!…" Colui che pesa i cuori, non lo vede egli? Colui che veglia sull’anima tua non lo sa forse? E non renderà egli a ciascuno secondo le opere sue?

Jeźli rzeczesz: Otośmy o tem nie wiedzieli; izali ten, który waży serca, nie rozumie? a ten, który strzeże duszy twojej, nie rozezna? i nie odda człowiekowi według uczynków jego?

Figliuol mio, mangia del miele perché è buono; un favo di miele sarà dolce al tuo palato.

Jedz miód, synu mój! bo dobry, i plastr słodki podniebieniu twemu;

Così conosci la sapienza per il bene dell’anima tua! Se la trovi, c’è un avvenire, e la speranza tua non sarà frustrata.

Tak umiejętność mądrości duszy twojej, jeźliże ją znajdziesz; onać będzie nagrodą, a nadzieja twoja nie będzie wycięta.

O empio, non tendere insidie alla dimora del giusto! non devastare il luogo ove riposa!

Nie czyń zasadzki, niezbożniku! na przybytek sprawiedliwego, a nie przeszkadzaj odpocznieniu jego.

ché il giusto cade sette volte e si rialza, ma gli empi son travolti dalla sventura.

Bo choć siedm kroć upada sprawiedliwy, przecie zaś powstaje; ale niezbożni wpadną w nieszczęście.

Quando il tuo nemico cade, non ti rallegrare; quand’è rovesciato, il cuor tuo non ne gioisca,

Gdy upadnie nieprzyjaciel twój, nie ciesz się; i gdy się potknie, niech się nie raduje serce twoje;

che l’Eterno nol vegga e gli dispiaccia e non storni l’ira sua da lui.

Aby snać nie ujrzał Pan, a nie podobałoby się to w oczach jego, i odwróciłby od niego gniew swój na cię.

Non t’irritare a motivo di chi fa il male, e non portare invidia agli empi;

Nie gniewaj się dla złośników, ani się udawaj za niepobożnymi;

perché non c’è avvenire per il malvagio; la lucerna degli empi sarà spenta.

Boć nie weźmie złośnik nagrody; pochodnia niepobożnych zgaśnie.

Figliuol mio, temi l’Eterno e il re, e non far lega cogli amatori di novità;

Synu mój! bój się Pana i króla, a z niestatecznymi nie mięszaj się;

la loro calamità sopraggiungerà improvvisa, e chi sa la triste fine dei loro anni?

Boć znagła powstanie zginienie ich, a upadek obydwóch któż wie?

Anche queste sono massime dei Savi. Non è bene, in giudizio, aver de’ riguardi personali.

I toć też mądrym należy: wzgląd mieć na osobę u sądu, nie dobra.

Chi dice all’empio: "Tu sei giusto", i popoli lo malediranno, lo esecreranno le nazioni.

Tego, który mówi niepobożnemu; Jesteś sprawiedliwy, będą ludzie przeklinać, a narody się nim brzydzić będą.

Ma quelli che sanno punire se ne troveranno bene, e su loro scenderanno benedizione e prosperità.

Ale którzy go karzą, szczęśliwi będą, a przyjdzie na nich błogosławieństwo każdego dobrego.

Dà un bacio sulle labbra chi dà una risposta giusta.

Pocałują wargi tego, co mówi słowa prawdziwe.

Metti in buon ordine gli affari tuoi di fuori, metti in assetto i tuoi campi, poi ti fabbricherai la casa.

Rozrządź na polu robotę twoję, a sprawuj pilnie rolę swoję; a potem będziesz budował dom twój.

Non testimoniare, senza motivo, contro il tuo prossimo; vorresti tu farti ingannatore con le tue parole?

Nie bądź świadkiem lekkomyślnym przeciw bliźniemu swemu, ani czyń łagodnych namów wargami swemi.

Non dire: "Come ha fatto a me così farò a lui; renderò a costui secondo l’opera sua".

Nie mów: Jako mi uczynił, tak mu uczynię; oddam mężowi temu według uczynku jego.

Passai presso il campo del pigro e presso la vigna dell’uomo privo di senno;

Szedłem przez pole męża leniwego a przez winnicę człowieka głupiego;

ed ecco le spine vi crescean da per tutto, i rovi ne coprivano il suolo, e il muro di cinta era in rovina.

A oto porosła wszędzie ostem; pokrzywy wszystko pokryły, a płot kamienny jej rozwalił się.

Considerai la cosa, e mi posi a riflettere; e da quel che vidi trassi una lezione:

Co ja ujrzawszy złożyłem to do serca mego, a widząc to wziąłem to ku przestrodze.

Dormire un po’, sonnecchiare un po’, incrociare un po’ le mani per riposare…

Trochę się prześpisz, trochę podrzemiesz, trochę złożysz ręce, abyś odpoczywał;

e la tua povertà verrà come un ladro, e la tua indigenza, come un uomo armato.

A wtem ubóstwo twoje przyjdzie jako podróżny, a niedostatek twój jako mąż zbrojny.