Proverbs 24

بر اشخاص شریر حسادت نورز و آرزوی دوستی با آنها را نداشته باش،

Kötülere imrenme, Onlarla birlikte olmayı isteme.

زیرا تمام فکر آنها این است که به مردم ظلم کنند، و هرگاه که دهان باز می‌کنند، دربارهٔ شرارت گفت‌وگو می‌کنند.

Çünkü yürekleri zorbalık tasarlar, Dudakları belalardan söz eder.

خانه بر اساس حکمت و عقل آباد می‌گردد و

Ev bilgelikle yapılır, Akılla pekiştirilir.

با دانایی اتاقهای آن از اسباب نفیس و گران‌قیمت پُر می‌شوند.

Bilgi sayesinde odaları Her türlü değerli, güzel eşyayla dolar.

شخص دانا و فهمیده، از قدرت زیاد برخوردار است و همیشه به قدرت خود می‌افزاید.

Bilgelik güçten, Bilgi kaba kuvvetten üstündür.

پیروزی در جنگ بستگی به تدبیر خوب و مشورت زیاد دارد.

Savaşmak için yöntem, Zafer kazanmak için birçok danışman gerekli.

شخص احمق نمی‌تواند به حکمت دست یابد. وقتی موضوع مهمی مورد بحث قرار می‌گیرد، او حرفی برای گفتن ندارد.

Ahmak için bilgelik ulaşılamayacak kadar yüksektir, Kent kurulunda ağzını açamaz.

کسی‌که دایم نقشه‌های پلید در سر می‌پروراند، دردسرآفرین خوانده خواهد شد.

Kötülük tasarlayan kişi Düzenbaz olarak bilinecektir.

نقشه‌های آدم احمق، گناه‌آلودند و کسی‌که دیگران را مسخره می‌کند، مورد نفرت همهٔ مردم می‌باشد.

Ahmakça tasarılar günahtır, Alaycı kişiden herkes iğrenir.

اگر نتوانی سختی‌های زندگی را تحمّل کنی، شخص ضعیفی هستی.

Sıkıntılı günde cesaretini yitirirsen, Gücün kıt demektir.

از نجات دادن کسی‌که به ناحق محکوم شده است، کوتاهی نکن.

Ölüm tehlikesi içinde olanları kurtar, Ölmek üzere olanları esirge.

نگو که از ماجرا بی‌خبر بوده‌ای، زیرا خدایی که جان تو را در دست دارد و از دل تو آگاه است، می‌داند که تو از همه‌چیز باخبر بوده‌ای. او هرکسی را مطابق کارهایش جزا می‌دهد.

“İşte bunu bilmiyordum” desen de, İnsanın yüreğindekini bilen sezmez mi? Senin canını koruyan anlamaz mı? Ödetmez mi herkese yaptığını?

فرزندم، همان‌طور که خوردن عسل دهان تو را شیرین می‌کند، کسب حکمت نیز برای جان تو شیرین خواهد بود. کسی‌که حکمت می‌آموزد، آیندهٔ خوبی در انتظارش می‌باشد و امیدهایش برباد نمی‌رود.

Oğlum, bal ye, çünkü iyidir, Süzme bal damağa tatlı gelir.

فرزندم، همان‌طور که خوردن عسل دهان تو را شیرین می‌کند، کسب حکمت نیز برای جان تو شیرین خواهد بود. کسی‌که حکمت می‌آموزد، آیندهٔ خوبی در انتظارش می‌باشد و امیدهایش برباد نمی‌رود.

Bilgelik de canın için öyledir, bilmiş ol. Bilgeliği bulursan bir geleceğin olur Ve umudun boşa çıkmaz.

مانند بدکاران نباش که منتظر هستند تا خانهٔ مردم درستکار را غارت و ویران کنند،

Ey kötü adam, doğru kişinin evine karşı pusuya yatma, Konutunu yıkmaya kalkma.

زیرا شخص درستکار حتّی اگر هفت بار هم بیفتد، باز برمی‌خیزد، ولی اشخاص بدکار، گرفتار بلا شده سرنگون می‌گردند.

Çünkü doğru kişi yedi kez düşse yine kalkar, Ama kötüler felakette yıkılır.

وقتی دشمنانت دچار مصیبت می‌شوند، خوشحال نشو و هنگامی‌که می‌افتند خوشی نکن،

Düşmanın düşüşüne keyiflenme, Sendelemesine sevinme.

زیرا خداوند، این کار تو را می‌بیند و نمی‌پسندد و آنگاه از مجازات آنها دست برمی‌دارد.

Yoksa RAB görür ve hoşnut kalmaz Ve düşmanına duyduğu öfke yatışır.

به‌خاطر مردم بدکار، تشویش نداشته باش و به آنها حسادت نورز،

Kötülük edenlere kızıp üzülme, Onlara özenme.

زیرا شخص بدکار، آینده‌ای ندارد و چراغش خاموش می‌شود.

Çünkü kötülerin geleceği yok, Çırası sönecek onların.

فرزندم از خداوند و پادشاه بترس و با کسانی‌که علیه آنها شورش می‌‌کنند، همدست نشو.

Oğlum, RAB’be ve krala saygı göster, Onlara başkaldıranlarla arkadaşlık etme.

زیرا نابودی آنها ناگهانی است و کسی نمی‌داند که خداوند و پادشاه چه بلایی بر سر آنها می‌آورند.

Çünkü onlar ansızın felakete uğrar, İnsanın başına ne belalar getireceklerini kim bilir?

مردان حکیم این سخنان را نیز گفته‌اند: قاضی نباید در داوری از کسی طرفداری کند.

Şunlar da bilgelerin sözleridir: Yargılarken yan tutmak iyi değildir.

هرکسی که به مجرم بگوید: «تو بی‌گناه هستی»، مورد لعنت و نفرت مردم قرار می‌گیرد.

Kötüye, “Suçsuzsun” diyen yargıcı Halklar lanetler, uluslar kınar.

امّا شخصی که گناهکار را محکوم کند، کامیابی و خوشی نصیبش می‌شود.

Ne mutlu suçluyu mahkûm edene! Herkes onu candan kutlar.

پاسخ صادقانه نشانهٔ دوستی حقیقی می‌باشد.

Dürüst yanıt Gerçek dostluğun işaretidir.

اول کسب و کار خود سر و سامان بده، آنگاه خانه و خانواده تشکیل بده.

İlkin dışardaki işini bitirip tarlanı hazırla, Ondan sonra evini yap.

برضد همسایه‌ات شهادت دروغ مده و سخنان غلط درباره‌اش بر زبان نیاور.

Başkalarına karşı nedensiz tanıklık etme Ve dudaklarınla aldatma.

نگو: «همان بلایی را که بر سر من آورده، بر سر خودش می‌آورم.»

“Bana yaptığını ben de ona yapacağım, Ödeteceğim bana yaptığını” deme.

از کنار مزرعهٔ آدم تنبل و تاکستان شخص نادان گذشتم.

Tembelin tarlasından, Sağduyudan yoksun kişinin bağından geçtiğimde

در همه‌جا خار روییده بود. علفهای هرزه زمین را پوشانده و دیوار مزرعه فروریخته بود.

Her yanı dikenlerin, otların Kapladığını gördüm; Taş duvar da yıkılmıştı.

با دیدن این منظره به فکر فرورفتم و این درس را آموختم:

Gördüklerimi derin derin düşündüm, Seyrettiklerimden ibret aldım.

کسی‌که دست بر روی دست می‌گذارد و پیوسته می‌خوابد،

[] “Biraz kestireyim, biraz uyuklayayım, Ellerimi kavuşturup şöyle bir uyuyayım” demeye kalmadan,

عاقبت تنگدستی همچون راهزن مسلّحی به سراغش می‌آید.

Yokluk bir haydut gibi, Yoksulluk bir akıncı gibi gelir üzerine.