Proverbs 24

بر اشخاص شریر حسادت نورز و آرزوی دوستی با آنها را نداشته باش،

NO tengas envidia de los hombres malos, Ni desees estar con ellos:

زیرا تمام فکر آنها این است که به مردم ظلم کنند، و هرگاه که دهان باز می‌کنند، دربارهٔ شرارت گفت‌وگو می‌کنند.

Porque su corazón piensa en robar, É iniquidad hablan sus labios.

خانه بر اساس حکمت و عقل آباد می‌گردد و

Con sabiduría se edificará la casa, Y con prudencia se afirmará;

با دانایی اتاقهای آن از اسباب نفیس و گران‌قیمت پُر می‌شوند.

Y con ciencia se henchirán las cámaras De todo bien preciado y agradable.

شخص دانا و فهمیده، از قدرت زیاد برخوردار است و همیشه به قدرت خود می‌افزاید.

El hombre sabio es fuerte; Y de pujante vigor el hombre docto.

پیروزی در جنگ بستگی به تدبیر خوب و مشورت زیاد دارد.

Porque con ingenio harás la guerra: Y la salud está en la multitud de consejeros.

شخص احمق نمی‌تواند به حکمت دست یابد. وقتی موضوع مهمی مورد بحث قرار می‌گیرد، او حرفی برای گفتن ندارد.

Alta está para el insensato la sabiduría: En la puerta no abrirá él su boca.

کسی‌که دایم نقشه‌های پلید در سر می‌پروراند، دردسرآفرین خوانده خواهد شد.

Al que piensa mal hacer Le llamarán hombre de malos pensamientos.

نقشه‌های آدم احمق، گناه‌آلودند و کسی‌که دیگران را مسخره می‌کند، مورد نفرت همهٔ مردم می‌باشد.

El pensamiento del necio es pecado: Y abominación á los hombres el escarnecedor.

اگر نتوانی سختی‌های زندگی را تحمّل کنی، شخص ضعیفی هستی.

Si fueres flojo en el día de trabajo, Tu fuerza será reducida.

از نجات دادن کسی‌که به ناحق محکوم شده است، کوتاهی نکن.

Si dejares de librar los que son tomados para la muerte, Y los que son llevados al degolladero;

نگو که از ماجرا بی‌خبر بوده‌ای، زیرا خدایی که جان تو را در دست دارد و از دل تو آگاه است، می‌داند که تو از همه‌چیز باخبر بوده‌ای. او هرکسی را مطابق کارهایش جزا می‌دهد.

Si dijeres: Ciertamente no lo supimos; ¿No lo entenderá el que pesa los corazones? El que mira por tu alma, él lo conocerá, Y dará al hombre según sus obras.

فرزندم، همان‌طور که خوردن عسل دهان تو را شیرین می‌کند، کسب حکمت نیز برای جان تو شیرین خواهد بود. کسی‌که حکمت می‌آموزد، آیندهٔ خوبی در انتظارش می‌باشد و امیدهایش برباد نمی‌رود.

Come, hijo mío, de la miel, porque es buena, Y del panal dulce á tu paladar:

فرزندم، همان‌طور که خوردن عسل دهان تو را شیرین می‌کند، کسب حکمت نیز برای جان تو شیرین خواهد بود. کسی‌که حکمت می‌آموزد، آیندهٔ خوبی در انتظارش می‌باشد و امیدهایش برباد نمی‌رود.

Tal será el conocimiento de la sabiduría á tu alma: Si la hallares tendrá recompensa, Y al fin tu esperanza no será cortada.

مانند بدکاران نباش که منتظر هستند تا خانهٔ مردم درستکار را غارت و ویران کنند،

Oh impío, no aceches la tienda del justo, No saquees su cámara;

زیرا شخص درستکار حتّی اگر هفت بار هم بیفتد، باز برمی‌خیزد، ولی اشخاص بدکار، گرفتار بلا شده سرنگون می‌گردند.

Porque siete veces cae el justo, y se torna á levantar; Mas los impíos caerán en el mal.

وقتی دشمنانت دچار مصیبت می‌شوند، خوشحال نشو و هنگامی‌که می‌افتند خوشی نکن،

Cuando cayere tu enemigo, no te huelgues; Y cuando tropezare, no se alegre tu corazón:

زیرا خداوند، این کار تو را می‌بیند و نمی‌پسندد و آنگاه از مجازات آنها دست برمی‌دارد.

Porque JEHOVÁ no lo mire, y le desagrade, Y aparte de sobre él su enojo.

به‌خاطر مردم بدکار، تشویش نداشته باش و به آنها حسادت نورز،

No te entrometas con los malignos, Ni tengas envidia de los impíos;

زیرا شخص بدکار، آینده‌ای ندارد و چراغش خاموش می‌شود.

Porque para el malo no habrá buen fin, Y la candela de los impíos será apagada.

فرزندم از خداوند و پادشاه بترس و با کسانی‌که علیه آنها شورش می‌‌کنند، همدست نشو.

Teme á JEHOVÁ, hijo mío, y al rey; No te entrometas con los veleidosos:

زیرا نابودی آنها ناگهانی است و کسی نمی‌داند که خداوند و پادشاه چه بلایی بر سر آنها می‌آورند.

Porque su quebrantamiento se levantará de repente; Y el quebrantamiento de ambos, ¿quién lo comprende?

مردان حکیم این سخنان را نیز گفته‌اند: قاضی نباید در داوری از کسی طرفداری کند.

También estas cosas pertenecen á los sabios. Tener respeto á personas en el juicio no es bueno.

هرکسی که به مجرم بگوید: «تو بی‌گناه هستی»، مورد لعنت و نفرت مردم قرار می‌گیرد.

El que dijere al malo, Justo eres, Los pueblos lo maldecirán, y le detestarán las naciones:

امّا شخصی که گناهکار را محکوم کند، کامیابی و خوشی نصیبش می‌شود.

Mas los que lo reprenden, serán agradables, Y sobre ellos vendrá bendición de bien.

پاسخ صادقانه نشانهٔ دوستی حقیقی می‌باشد.

Besados serán los labios Del que responde palabras rectas.

اول کسب و کار خود سر و سامان بده، آنگاه خانه و خانواده تشکیل بده.

Apresta tu obra de afuera, Y disponla en tu heredad; Y después edificarás tu casa.

برضد همسایه‌ات شهادت دروغ مده و سخنان غلط درباره‌اش بر زبان نیاور.

No seas sin causa testigo contra tu prójimo; Y no lisonjees con tus labios.

نگو: «همان بلایی را که بر سر من آورده، بر سر خودش می‌آورم.»

No digas: Como me hizo, así le haré; Daré el pago al hombre según su obra.

از کنار مزرعهٔ آدم تنبل و تاکستان شخص نادان گذشتم.

Pasé junto á la heredad del hombre perezoso, Y junto á la viña del hombre falto de entendimiento;

در همه‌جا خار روییده بود. علفهای هرزه زمین را پوشانده و دیوار مزرعه فروریخته بود.

Y he aquí que por toda ella habían ya crecido espinas, Ortigas habían ya cubierto su haz, Y su cerca de piedra estaba ya destruída.

با دیدن این منظره به فکر فرورفتم و این درس را آموختم:

Y yo miré, y púselo en mi corazón: Vi lo, y tomé consejo.

کسی‌که دست بر روی دست می‌گذارد و پیوسته می‌خوابد،

Un poco de sueño, cabeceando otro poco, Poniendo mano sobre mano otro poco para dormir;

عاقبت تنگدستی همچون راهزن مسلّحی به سراغش می‌آید.

Así vendrá como caminante tu necesidad, Y tu pobreza como hombre de escudo.