Proverbs 25

اینها نیز از امثال سلیمان است که کاتبان حزقیا، پادشاه یهودا آنها را نوشته‌اند:

TAMBIÉN éstos son proverbios de Salomón, los cuales copiaron los varones de Ezechîas, rey de Judá.

عظمت خدا در پوشاندن اسرار اوست، امّا عظمت پادشاه در جستجو کردن امور.

Gloria de Dios es encubrir la palabra; Mas honra del rey es escudriñar la palabra.

پی بردن به افکار پادشاه مانند پی بردن به بلندی آسمان و عمق زمین، غیر ممکن است.

Para la altura de los cielos, y para la profundidad de la tierra, Y para el corazón de los reyes, no hay investigación.

ناخالصی را از نقره جدا کن تا زرگر بتواند از آن ظرفی بسازد.

Quita las escorias de la plata, Y saldrá vaso al fundidor.

مأموران شریر پادشاه را از او دور کن تا تخت او در عدالت پایدار بماند.

Aparta al impío de la presencia del rey, Y su trono se afirmará en justicia.

وقتی به حضور پادشاه می‌روی، خود را شخص بزرگی مپندار و در جای بزرگان منشین،

No te alabes delante del rey, Ni estés en el lugar de los grandes:

چون بهتر است به تو گفته شود: «بالاتر بنشین»، تا اینکه تو را در برابر چشمان بزرگان در جای پایین‌تر بنشانند.

Porque mejor es que se te diga, Sube acá, Que no que seas humillado delante del príncipe Que miraron tus ojos.

وقتی با همسایه‌ات اختلاف داری، با شتاب به دادگاه نرو، زیرا اگر در آخر ثابت شود که حق با او بوده است، تو چه خواهی کرد؟

No salgas á pleito presto, No sea que no sepas qué hacer al fin, Después que tu prójimo te haya dejado confuso.

وقتی با همسایه‌ات دعوا می‌کنی، رازی را که از دیگران شنیده‌ای فاش نکن،

Trata tu causa con tu compañero Y no descubras el secreto á otro.

زیرا در این صورت دیگر کسی به تو اطمینان نخواهد کرد و بدنام خواهی شد.

No sea que te deshonre el que lo oyere, Y tu infamia no pueda repararse.

سخنی که بجا گفته شود، مانند نگین طلاست که در ظرف نقره‌ای نشانده شده باشد.

Manzana de oro con figuras de plata Es la palabra dicha como conviene.

نصیحت شخص دانا برای گوش شنوا، مانند حلقهٔ طلا و جواهر، با ارزش است.

Como zarcillo de oro y joyel de oro fino, Es el que reprende al sabio que tiene oído dócil.

خدمتکار امین همچون آب سرد در گرمای تابستان، روح آقای خود را تازه می‌کند.

Como frío de nieve en tiempo de la siega, Así es el mensajero fiel á los que lo envían: Pues al alma de su señor da refrigerio.

کسی‌که دَم از سخاوت می‌زند، امّا چیزی به کسی نمی‌بخشد، مانند ابر و بادی است که باران نمی‌آورد.

Como nubes y vientos sin lluvia, Así es el hombre que se jacta de vana liberalidad.

شخص صبور می‌تواند حتّی حاکم را قانع سازد و زبان نرم می‌تواند هر مانع قوی را از بین بردارد.

Con larga paciencia se aplaca el príncipe; Y la lengua blanda quebranta los huesos.

اگر به عسل دست یافتی، به اندازهٔ کافی بخور، وگرنه آن را استفراغ خواهی کرد.

¿Hallaste la miel? come lo que te basta; No sea que te hartes de ella, y la vomites.

بیش از حد به خانهٔ همسایه‌ات نرو، مبادا از تو متنفّر شود.

Detén tu pie de la casa de tu vecino, Porque harto de ti no te aborrezca.

شهادت دروغ برضد همسایه، مانند تبر و شمشیر و تیرِ تیز، صدمه می‌زند.

Martillo y cuchillo y saeta aguda, Es el hombre que habla contra su prójimo falso testimonio.

اعتماد کردن به شخص خائن در زمان سختی، مانند جویدن غذا با دندان لق و دویدن با پای شکسته است.

Diente quebrado y pie resbalador, Es la confianza en el prevaricador en tiempo de angustia.

آواز خواندن برای شخص غمگین، مانند لخت شدن در هوای سرد و پاشیدن نمک بر زخم است.

El que canta canciones al corazón afligido, Es como el que quita la ropa en tiempo de frío, ó el que sobre el jabón echa vinagre.

اگر دشمنت گرسنه باشد، به او غذا بده و اگر تشنه باشد، او را آب بنوشان.

Si el que te aborrece tuviere hambre, dale de comer pan; Y si tuviere sed, dale de beber agua:

این کار تو او را شرمنده می‌سازد و خداوند به تو پاداش می‌دهد.

Porque ascuas allegas sobre su cabeza, Y JEHOVÁ te lo pagará.

همان‌طور که باد شمال باران می‌آورد، بدگویی هم خشم و عصبانیّت به بار می‌آورد.

El viento del norte ahuyenta la lluvia, Y el rostro airado la lengua detractora.

سکونت در گوشهٔ بام، بهتر است از زندگی کردن با زن غرغرو در یک خانه.

Mejor es estar en un rincón de casa, Que con la mujer rencillosa en espaciosa casa.

خبر خوشی که از دیار دور می‌رسد، همچون آب سردی برای آدم تشنه است.

Como el agua fría al alma sedienta, Así son las buenas nuevas de lejanas tierras.

سازش آدم درستکار با شخص شریر مانند آلوده کردن منبع آب و گِل آلود ساختن چشمه است.

Como fuente turbia y manantial corrompido, Es el justo que cae delante del impío.

همان‌طور که زیاده روی در خوردن عسل ضرر دارد، انتظار شنیدن تعریف و تمجید از مردم نیز ناپسند است.

Comer mucha miel no es bueno: Ni el buscar la propia gloria es gloria.

کسی‌که بر نفس خویش تسلّط ندارد، مثل شهر بی‌دیوار، ناامن است.

Como ciudad derribada y sin muro, Es el hombre cuyo espíritu no tiene rienda.