Proverbs 24

ne aemuleris viros malos nec desideres esse cum eis

Huwag kang mananaghili sa mga masamang tao, ni magnasa ka man na masama sa kanila:

quia rapinas meditatur mens eorum et fraudes labia eorum loquuntur

Sapagka't ang kanilang puso ay nagaaral ng pagpighati, at ang kanilang mga labi ay nagsasalita ng kalikuan.

sapientia aedificabitur domus et prudentia roborabitur

Sa karunungan ay natatayo ang bahay; at sa pamamagitan ng unawa ay natatatag.

in doctrina replebuntur cellaria universa substantia pretiosa et pulcherrima

At sa pamamagitan ng kaalaman ay napupuno ang mga silid, ng lahat na mahalaga at maligayang mga kayamanan.

vir sapiens et fortis est et vir doctus robustus et validus

Ang pantas na tao ay malakas; Oo, ang taong maalam ay lumalago ang kapangyarihan.

quia cum dispositione initur bellum et erit salus ubi multa consilia sunt

Sapagka't sa pamamagitan ng pantas na pamamatnubay ay makikipagdigma ka: at sa karamihan ng mga tagapayo ay may kaligtasan.

excelsa stulto sapientia in porta non aperiet os suum

Karunungan ay totoong mataas sa ganang mangmang: hindi niya ibinubuka ang kaniyang bibig sa pintuang-bayan.

qui cogitat malefacere stultus vocabitur

Siyang kumakatha ng paggawa ng kasamaan, tatawagin siya ng mga tao na masamang tao.

cogitatio stulti peccatum est et abominatio hominum detractor

Ang pagiisip ng kamangmangan ay kasalanan: at ang mangduduwahagi ay karumaldumal sa mga tao.

si desperaveris lassus in die angustiae inminuetur fortitudo tua

Kung ikaw ay manglupaypay sa kaarawan ng kasakunaan, ang iyong kalakasan ay munti.

erue eos qui ducuntur ad mortem et qui trahuntur ad interitum liberare ne cesses

Iligtas mo silang nangadala sa kamatayan, at ang mga handang papatayin, ay tingnan mo na iyong ibalik.

si dixeris vires non suppetunt qui inspector est cordis ipse intellegit et servatorem animae tuae nihil fallit reddetque homini iuxta opera sua

Kung iyong sinasabi, narito, hindi kami nakakaalam nito: hindi ba niya binubulay na tumitimbang ng mga puso? At siyang nagiingat ng iyong kaluluwa, hindi ba niya nalalaman? At hindi ba niya gagantihin ang bawa't tao ayon sa gawa niya?

comede fili mi mel quia bonum est et favum dulcissimum gutturi tuo

Anak ko, kumain ka ng pulot, sapagka't mabuti; at ng pulot-pukyutan na matamis sa iyong lasa:

sic et doctrina sapientiae animae tuae quam cum inveneris habebis in novissimis et spes tua non peribit

Sa gayo'y matututo ka ng karunungan na malalagay sa iyong kaluluwa: kung iyong nasumpungan ito, sa gayo'y magkakaroon ka nga ng kagantihan, at ang iyong pagasa ay hindi mahihiwalay.

ne insidieris et quaeras impietatem in domo iusti neque vastes requiem eius

Huwag kang bumakay, Oh masamang tao, sa tahanan ng matuwid; huwag mong sirain ang kaniyang dakong pahingahan:

septies enim cadet iustus et resurget impii autem corruent in malum

Sapagka't ang matuwid ay nabubuwal na makapito, at bumabangon uli: nguni't ang masama ay nabubuwal sa kasakunaan.

cum ceciderit inimicus tuus ne gaudeas et in ruina eius ne exultet cor tuum

Huwag kang magalak pagka ang iyong kaaway ay nabubuwal, at huwag matuwa ang iyong puso pagka siya'y nabubuwal:

ne forte videat Dominus et displiceat ei et auferat ab eo iram suam

Baka makita ng Panginoon, at ipagdamdam ng loob siya, at kaniyang ihiwalay ang poot niya sa kaniya.

ne contendas cum pessimis nec aemuleris impios

Huwag kang mabalisa dahil sa mga manggagawa ng masama; ni maging mapanaghiliin ka man sa masama:

quoniam non habent futurorum spem mali et lucerna impiorum extinguetur

Sapagka't hindi magkakaroon ng kagantihan sa masamang tao; ang ilawan ng masama ay papatayin.

time Dominum fili mi et regem et cum detractoribus non commiscearis

Anak ko, matakot ka sa Panginoon at sa hari: at huwag kang makisalamuha sa kanila na mapagbago:

quoniam repente consurget perditio eorum et ruinam utriusque quis novit

Sapagka't ang kanilang kasakunaan ay darating na bigla; at sinong nakakaalam ng kasiraan nila kapuwa?

haec quoque sapientibus cognoscere personam in iudicio non est bonum

Ang mga ito man ay sabi rin ng pantas. Magkaroon ng pagtangi ng mga pagkatao sa kahatulan, ay hindi mabuti.

qui dicit impio iustus es maledicent ei populi et detestabuntur eum tribus

Siyang nagsasabi sa masama, Ikaw ay matuwid; susumpain siya ng mga bayan, kayayamutan siya ng mga bansa:

qui arguunt laudabuntur et super ipsos veniet benedictio

Nguni't silang nagsisisaway sa kaniya ay magkakaroon ng kaluguran, at ang mabuting pagpapala ay darating sa kanila.

labia deosculabitur qui recta verba respondet

Siya'y humahalik sa mga labi niyaong nagbibigay ng matuwid na sagot.

praepara foris opus tuum et diligenter exerce agrum tuum ut postea aedifices domum tuam

Ihanda mo ang iyong gawa sa labas, at ihanda mo sa iyo sa parang; at pagkatapos ay itayo mo ang iyong bahay.

ne sis testis frustra contra proximum tuum nec lactes quemquam labiis tuis

Huwag kang sumaksi laban sa iyong kapuwa ng walang kadahilanan; at huwag kang magdaya ng iyong mga labi.

ne dicas quomodo fecit mihi sic faciam ei reddam unicuique secundum opus suum

Huwag mong sabihin, gagawin kong gayon sa kaniya na gaya ng ginawa niya sa akin: aking ibibigay sa tao ang ayon sa kaniyang gawa.

per agrum hominis pigri transivi et per vineam viri stulti

Ako'y nagdaan sa tabi ng bukid ng tamad, at sa tabi ng ubasan ng taong salat sa unawa;

et ecce totum repleverant urticae operuerant superficiem eius spinae et maceria lapidum destructa erat

At, narito, tinubuang lahat ng mga tinik, ang ibabaw niyaon ay natakpan ng mga dawag, at ang bakod na bato ay nabagsak.

quod cum vidissem posui in corde meo et exemplo didici disciplinam

Ako nga'y tumingin, at aking binulay na mabuti: aking nakita, at tumanggap ako ng turo.

parum inquam dormies modicum dormitabis pauxillum manus conseres ut quiescas

Kaunti pang tulog, kaunti pang idlip, kaunti pang paghahalukipkip ng mga kamay upang matulog:

et veniet quasi cursor egestas tua et mendicitas quasi vir armatus

Gayon darating ang iyong karalitaan na parang magnanakaw; at ang iyong kasalatan na parang nasasandatahang tao.