Proverbs 24

ne aemuleris viros malos nec desideres esse cum eis

Nie naśladuj ludzi złych, ani żądaj przebywać z nimi;

quia rapinas meditatur mens eorum et fraudes labia eorum loquuntur

Albowiem serce ich myśli o drapiestwie, a wargi ich mówią o uciśnieniu.

sapientia aedificabitur domus et prudentia roborabitur

Mądrością bywa dom zbudowany, a roztropnością umocniony.

in doctrina replebuntur cellaria universa substantia pretiosa et pulcherrima

Zaiste przez umiejętność komory napełnione bywają wszelakiemi bogactwami kosztownemi i wdzięcznemi.

vir sapiens et fortis est et vir doctus robustus et validus

Człowiek mądry mocny jest, a mąż umiejętny przydaje siły.

quia cum dispositione initur bellum et erit salus ubi multa consilia sunt

Albowiem przez mądrą radę zwiedziesz bitwę, a wybawienie przez mnóstwo radców mieć będziesz.

excelsa stulto sapientia in porta non aperiet os suum

Wysokie są głupiemu mądrości; w bramie nie otworzy ust swoich.

qui cogitat malefacere stultus vocabitur

Kto myśli źle czynić, tego złośliwym zwać będą.

cogitatio stulti peccatum est et abominatio hominum detractor

Zła myśl głupiego jest grzechem, a pośmiewca jest obrzydliwością ludzką.

si desperaveris lassus in die angustiae inminuetur fortitudo tua

Jeźli będziesz gnuśnym, tedy w dzień ucisku słaba będzie siła twoja.

erue eos qui ducuntur ad mortem et qui trahuntur ad interitum liberare ne cesses

Wybawiaj pojmanych na śmierć; a od tych, którzy idą na stracenie, nie odwracaj się.

si dixeris vires non suppetunt qui inspector est cordis ipse intellegit et servatorem animae tuae nihil fallit reddetque homini iuxta opera sua

Jeźli rzeczesz: Otośmy o tem nie wiedzieli; izali ten, który waży serca, nie rozumie? a ten, który strzeże duszy twojej, nie rozezna? i nie odda człowiekowi według uczynków jego?

comede fili mi mel quia bonum est et favum dulcissimum gutturi tuo

Jedz miód, synu mój! bo dobry, i plastr słodki podniebieniu twemu;

sic et doctrina sapientiae animae tuae quam cum inveneris habebis in novissimis et spes tua non peribit

Tak umiejętność mądrości duszy twojej, jeźliże ją znajdziesz; onać będzie nagrodą, a nadzieja twoja nie będzie wycięta.

ne insidieris et quaeras impietatem in domo iusti neque vastes requiem eius

Nie czyń zasadzki, niezbożniku! na przybytek sprawiedliwego, a nie przeszkadzaj odpocznieniu jego.

septies enim cadet iustus et resurget impii autem corruent in malum

Bo choć siedm kroć upada sprawiedliwy, przecie zaś powstaje; ale niezbożni wpadną w nieszczęście.

cum ceciderit inimicus tuus ne gaudeas et in ruina eius ne exultet cor tuum

Gdy upadnie nieprzyjaciel twój, nie ciesz się; i gdy się potknie, niech się nie raduje serce twoje;

ne forte videat Dominus et displiceat ei et auferat ab eo iram suam

Aby snać nie ujrzał Pan, a nie podobałoby się to w oczach jego, i odwróciłby od niego gniew swój na cię.

ne contendas cum pessimis nec aemuleris impios

Nie gniewaj się dla złośników, ani się udawaj za niepobożnymi;

quoniam non habent futurorum spem mali et lucerna impiorum extinguetur

Boć nie weźmie złośnik nagrody; pochodnia niepobożnych zgaśnie.

time Dominum fili mi et regem et cum detractoribus non commiscearis

Synu mój! bój się Pana i króla, a z niestatecznymi nie mięszaj się;

quoniam repente consurget perditio eorum et ruinam utriusque quis novit

Boć znagła powstanie zginienie ich, a upadek obydwóch któż wie?

haec quoque sapientibus cognoscere personam in iudicio non est bonum

I toć też mądrym należy: wzgląd mieć na osobę u sądu, nie dobra.

qui dicit impio iustus es maledicent ei populi et detestabuntur eum tribus

Tego, który mówi niepobożnemu; Jesteś sprawiedliwy, będą ludzie przeklinać, a narody się nim brzydzić będą.

qui arguunt laudabuntur et super ipsos veniet benedictio

Ale którzy go karzą, szczęśliwi będą, a przyjdzie na nich błogosławieństwo każdego dobrego.

labia deosculabitur qui recta verba respondet

Pocałują wargi tego, co mówi słowa prawdziwe.

praepara foris opus tuum et diligenter exerce agrum tuum ut postea aedifices domum tuam

Rozrządź na polu robotę twoję, a sprawuj pilnie rolę swoję; a potem będziesz budował dom twój.

ne sis testis frustra contra proximum tuum nec lactes quemquam labiis tuis

Nie bądź świadkiem lekkomyślnym przeciw bliźniemu swemu, ani czyń łagodnych namów wargami swemi.

ne dicas quomodo fecit mihi sic faciam ei reddam unicuique secundum opus suum

Nie mów: Jako mi uczynił, tak mu uczynię; oddam mężowi temu według uczynku jego.

per agrum hominis pigri transivi et per vineam viri stulti

Szedłem przez pole męża leniwego a przez winnicę człowieka głupiego;

et ecce totum repleverant urticae operuerant superficiem eius spinae et maceria lapidum destructa erat

A oto porosła wszędzie ostem; pokrzywy wszystko pokryły, a płot kamienny jej rozwalił się.

quod cum vidissem posui in corde meo et exemplo didici disciplinam

Co ja ujrzawszy złożyłem to do serca mego, a widząc to wziąłem to ku przestrodze.

parum inquam dormies modicum dormitabis pauxillum manus conseres ut quiescas

Trochę się prześpisz, trochę podrzemiesz, trochę złożysz ręce, abyś odpoczywał;

et veniet quasi cursor egestas tua et mendicitas quasi vir armatus

A wtem ubóstwo twoje przyjdzie jako podróżny, a niedostatek twój jako mąż zbrojny.