Proverbs 24

Nu pismui pe oamenii cei răi, şi nu dori să fii cu ei;

Ne sekvu malbonajn homojn, Kaj ne deziru esti kun ili;

căci inima lor se gîndeşte la prăpăd, şi buzele lor vorbesc nelegiuiri. -

Ĉar ilia koro pensas pri perfortaĵo, Kaj ilia buŝo parolas malbonaĵon.

Prin înţelepciune se înalţă o casă, şi prin pricepere se întăreşte;

Per saĝo konstruiĝas domo, Kaj per prudento ĝi fortikiĝas;

prin ştiinţă se umplu cămările ei de toate bunătăţile de preţ şi plăcute.

Kaj per sciado la ĉambroj pleniĝas Per ĉia havo grandvalora kaj agrabla.

Un om înţelept este plin de putere, şi cel priceput îşi oţeleşte vlaga.

Homo saĝa havas forton, Kaj homo prudenta estas potenca.

Căci prin măsuri chibzuite cîştigi bătălia, şi prin marele număr al sfetnicilor ai biruinţa. -

Kun pripenso faru militon; Kaj venko venas per multe da konsilantoj.

Înţelepciunea este prea înaltă pentru cel nebun: el nu va deschide gura la judecată. -

Tro alta estas la saĝo por malsaĝulo; Ĉe la pordego li ne malfermos sian buŝon.

Cine se gîndeşte să facă rău, se cheamă un om plin de răutate. -

Kiu intencas fari malbonon, Tiun oni nomas maliculo.

Gîndul celui nebun nu este decît păcat, şi batjocoritorul este o scîrbă pentru oameni. -

Malico de malsaĝulo estas peko; Kaj blasfemanto estas abomenaĵo por homo.

Dacă slăbeşti în ziua necazului, mică îţi este puterea. -

Se vi montriĝis malforta en tago de mizero, Via forto estas ja malgranda.

Izbăveşte pe cei tîrîţi la moarte, şi scapă pe ceice sînt aproape să fie junghiaţi. -

Savu tiujn, kiujn oni prenis por mortigi, Kaj ne fortiriĝu de tiuj, kiuj estas kondamnitaj al morto.

Dacă zici: ,,Ah! n'am ştiut!``... Crezi că nu vede Celce cîntăreşte inimile şi Celce veghează asupra sufletului tău? Şi nu va răsplăti El fiecăruia după faptele lui? -

Se vi diras: Ni tion ne sciis, La esploranto de koroj ja komprenas, Kaj la gardanto de via animo ja scias, Kaj Li redonas al homo laŭ liaj faroj.

Fiule, mănîncă miere, căci este bună, şi fagurul de miere este dulce pentru cerul gurii tale.

Manĝu, mia filo, mielon, ĉar ĝi estas bona; Kaj la mieltavolo estas dolĉa por via gorĝo;

Tot aşa, şi înţelepciunea este bună pentru sufletul tău: dacă o vei găsi, ai un viitor, şi nu ţi se va tăia nădejdea. -

Tia estas por via animo la sciado de saĝo, se vi ĝin trovis, Kaj ekzistas estonteco, kaj via espero ne pereos.

Nu întinde curse, nelegiuitule, la locuinţa celui neprihănit, şi nu -i turbura odihna.

Ne insidu, ho malvirtulo, kontraŭ la domo de virtulo; Ne ataku lian ripozejon;

Căci cel neprihănit de şapte ori cade, şi se ridică, dar cei răi se prăbuşesc în nenorocire.

Ĉar sep fojojn virtulo falos, kaj tamen leviĝos; Sed malvirtuloj implikiĝas en la malfeliĉo.

Nu te bucura de căderea vrăjmaşului tău, şi să nu ţi se veselească inima cînd se poticneşte el,

Kiam falas via malamiko, ne ĝoju, Kaj ĉe lia malfeliĉo via koro ne plezuriĝu;

ca nu cumva Domnul să vadă, să nu -I placă, şi să-Şi întoarcă mînia dela el. -

Ĉar eble la Eternulo vidos, kaj tio ne plaĉos al Li, Kaj Li returnos de li Sian koleron.

Nu te mînia din pricina celor ce fac rău, şi nu pizmui pe cei răi!

Ne koleru kontraŭ malbonfarantoj, Kaj ne enviu la malvirtulojn;

Căci cel ce face răul n'are niciun viitor, şi lumina celor răi se stinge. -

Ĉar la malbonulo ne havos estontecon; La lumilo de malvirtuloj estingiĝos.

Fiule, teme-te de Domnul şi de împăratul; şi să nu te amesteci cu cei neastîmpăraţi!

Timu, mia filo, la Eternulon kaj la reĝon; Kun ribeluloj ne komunikiĝu.

Căci deodată le va veni pieirea, şi cine poate şti sfîrşitul amîndorora! -

Ĉar subite venos ilia pereo; Kaj kiu scias, kiam venos la puno de ambaŭ?

Iată ce mai spun înţelepţii: ,,Nu este bine să ai în vedere faţa oamenilor în judecăţi.`` -

Ankaŭ ĉi tio estas vortoj de saĝuloj: Konsideri personojn ĉe juĝado estas ne bone.

Pe cine zice celui rău: ,,Tu eşti bun!`` îl blastămă popoarele, şi -l urăsc neamurile.

Kiu diras al malvirtulo: Vi estas virtulo, Tiun malbenos popoloj, tiun malamos gentoj.

Dar celor ce judecă drept le merge bine, şi o mare binecuvîntare vine peste ei. -

Sed kiuj faras riproĉojn, tiuj plaĉas, Kaj sur ilin venos bona beno.

Un răspuns bun este ca un sărut pe buze.

Kiu respondas ĝustajn vortojn, Tiu kisas per la lipoj.

Vezi-ţi întîi de treburi afară, îngrijeşte de lucrul cîmpului, şi apoi apucă-te să-ţi zideşti casa. -

Plenumu vian laboron ekstere, Pretigu ĉion sur via kampo; Kaj poste aranĝu vian domon.

Nu vorbi în chip uşuratic împotriva aproapelui tău; ori ai vrea să înşeli cu buzele tale? -

Ne atestu sen kaŭzo kontraŭ via proksimulo; Ĉu vi trompus per via buŝo?

Nu zice: ,,Cum mi -a făcut el aşa am să -i fac şi eu, îi vor răsplăti după faptele lui!`` -

Ne diru: Kiel li agis kontraŭ mi, tiel mi agos kontraŭ li; Mi redonos al la homo laŭ lia faro.

Am trecut pe lîngă ogorul unui leneş, şi pe lîngă via unui om fără minte.

Mi pasis tra kampo de homo maldiligenta Kaj tra vinberĝardeno de sensaĝulo;

Şi era numai spini, acoperit de mărăcini, şi zidul de piatră era prăbuşit.

Kaj jen ĉie elkreskis urtiko, Ĉio estas kovrita de dornoj, Kaj la ŝtona muro estas detruita.

M'am uitat bine şi cu luare aminte, şi am tras învăţătură din ce am văzut.

Kaj kiam mi vidis, mi prenis ĝin en mian koron, Mi rigardis, kaj ricevis instruon:

,,Să mai dorm puţin, să mai aţipesc puţin, să mai încrucişez mînile puţin ca să mă odihnesc!``...

Iom da dormo, iom da dormeto, Iom da kunmeto de la manoj por kuŝado;

Şi sărăcia vine peste tine pe neaşteptate, ca un hoţ, şi lipsa, ca un om înarmat.

Kaj venos via malriĉeco kiel rabisto, Kaj via senhaveco kiel viro armita.