Proverbs 24

Nie naśladuj ludzi złych, ani żądaj przebywać z nimi;

Non portare invidia ai malvagi, e non desiderare di star con loro,

Albowiem serce ich myśli o drapiestwie, a wargi ich mówią o uciśnieniu.

perché il loro cuore medita rapine, e le loro labbra parlan di nuocere.

Mądrością bywa dom zbudowany, a roztropnością umocniony.

La casa si edifica con la sapienza, e si rende stabile con la prudenza;

Zaiste przez umiejętność komory napełnione bywają wszelakiemi bogactwami kosztownemi i wdzięcznemi.

mediante la scienza, se ne riempiono le stanze d’ogni specie di beni preziosi e gradevoli.

Człowiek mądry mocny jest, a mąż umiejętny przydaje siły.

L’uomo savio è pien di forza, e chi ha conoscimento accresce la sua potenza;

Albowiem przez mądrą radę zwiedziesz bitwę, a wybawienie przez mnóstwo radców mieć będziesz.

infatti, con savie direzioni potrai condur bene la guerra, e la vittoria sta nel gran numero de’ consiglieri.

Wysokie są głupiemu mądrości; w bramie nie otworzy ust swoich.

La sapienza è troppo in alto per lo stolto; egli non apre mai la bocca alla porta di città.

Kto myśli źle czynić, tego złośliwym zwać będą.

Chi pensa a mal fare sarà chiamato esperto in malizia.

Zła myśl głupiego jest grzechem, a pośmiewca jest obrzydliwością ludzką.

I disegni dello stolto sono peccato, e il beffardo è l’abominio degli uomini.

Jeźli będziesz gnuśnym, tedy w dzień ucisku słaba będzie siła twoja.

Se ti perdi d’animo nel giorno dell’avversità, la tua forza è poca.

Wybawiaj pojmanych na śmierć; a od tych, którzy idą na stracenie, nie odwracaj się.

Libera quelli che son condotti a morte, e salva quei che, vacillando, vanno al supplizio.

Jeźli rzeczesz: Otośmy o tem nie wiedzieli; izali ten, który waży serca, nie rozumie? a ten, który strzeże duszy twojej, nie rozezna? i nie odda człowiekowi według uczynków jego?

Se dici: "Ma noi non ne sapevamo nulla!…" Colui che pesa i cuori, non lo vede egli? Colui che veglia sull’anima tua non lo sa forse? E non renderà egli a ciascuno secondo le opere sue?

Jedz miód, synu mój! bo dobry, i plastr słodki podniebieniu twemu;

Figliuol mio, mangia del miele perché è buono; un favo di miele sarà dolce al tuo palato.

Tak umiejętność mądrości duszy twojej, jeźliże ją znajdziesz; onać będzie nagrodą, a nadzieja twoja nie będzie wycięta.

Così conosci la sapienza per il bene dell’anima tua! Se la trovi, c’è un avvenire, e la speranza tua non sarà frustrata.

Nie czyń zasadzki, niezbożniku! na przybytek sprawiedliwego, a nie przeszkadzaj odpocznieniu jego.

O empio, non tendere insidie alla dimora del giusto! non devastare il luogo ove riposa!

Bo choć siedm kroć upada sprawiedliwy, przecie zaś powstaje; ale niezbożni wpadną w nieszczęście.

ché il giusto cade sette volte e si rialza, ma gli empi son travolti dalla sventura.

Gdy upadnie nieprzyjaciel twój, nie ciesz się; i gdy się potknie, niech się nie raduje serce twoje;

Quando il tuo nemico cade, non ti rallegrare; quand’è rovesciato, il cuor tuo non ne gioisca,

Aby snać nie ujrzał Pan, a nie podobałoby się to w oczach jego, i odwróciłby od niego gniew swój na cię.

che l’Eterno nol vegga e gli dispiaccia e non storni l’ira sua da lui.

Nie gniewaj się dla złośników, ani się udawaj za niepobożnymi;

Non t’irritare a motivo di chi fa il male, e non portare invidia agli empi;

Boć nie weźmie złośnik nagrody; pochodnia niepobożnych zgaśnie.

perché non c’è avvenire per il malvagio; la lucerna degli empi sarà spenta.

Synu mój! bój się Pana i króla, a z niestatecznymi nie mięszaj się;

Figliuol mio, temi l’Eterno e il re, e non far lega cogli amatori di novità;

Boć znagła powstanie zginienie ich, a upadek obydwóch któż wie?

la loro calamità sopraggiungerà improvvisa, e chi sa la triste fine dei loro anni?

I toć też mądrym należy: wzgląd mieć na osobę u sądu, nie dobra.

Anche queste sono massime dei Savi. Non è bene, in giudizio, aver de’ riguardi personali.

Tego, który mówi niepobożnemu; Jesteś sprawiedliwy, będą ludzie przeklinać, a narody się nim brzydzić będą.

Chi dice all’empio: "Tu sei giusto", i popoli lo malediranno, lo esecreranno le nazioni.

Ale którzy go karzą, szczęśliwi będą, a przyjdzie na nich błogosławieństwo każdego dobrego.

Ma quelli che sanno punire se ne troveranno bene, e su loro scenderanno benedizione e prosperità.

Pocałują wargi tego, co mówi słowa prawdziwe.

Dà un bacio sulle labbra chi dà una risposta giusta.

Rozrządź na polu robotę twoję, a sprawuj pilnie rolę swoję; a potem będziesz budował dom twój.

Metti in buon ordine gli affari tuoi di fuori, metti in assetto i tuoi campi, poi ti fabbricherai la casa.

Nie bądź świadkiem lekkomyślnym przeciw bliźniemu swemu, ani czyń łagodnych namów wargami swemi.

Non testimoniare, senza motivo, contro il tuo prossimo; vorresti tu farti ingannatore con le tue parole?

Nie mów: Jako mi uczynił, tak mu uczynię; oddam mężowi temu według uczynku jego.

Non dire: "Come ha fatto a me così farò a lui; renderò a costui secondo l’opera sua".

Szedłem przez pole męża leniwego a przez winnicę człowieka głupiego;

Passai presso il campo del pigro e presso la vigna dell’uomo privo di senno;

A oto porosła wszędzie ostem; pokrzywy wszystko pokryły, a płot kamienny jej rozwalił się.

ed ecco le spine vi crescean da per tutto, i rovi ne coprivano il suolo, e il muro di cinta era in rovina.

Co ja ujrzawszy złożyłem to do serca mego, a widząc to wziąłem to ku przestrodze.

Considerai la cosa, e mi posi a riflettere; e da quel che vidi trassi una lezione:

Trochę się prześpisz, trochę podrzemiesz, trochę złożysz ręce, abyś odpoczywał;

Dormire un po’, sonnecchiare un po’, incrociare un po’ le mani per riposare…

A wtem ubóstwo twoje przyjdzie jako podróżny, a niedostatek twój jako mąż zbrojny.

e la tua povertà verrà come un ladro, e la tua indigenza, come un uomo armato.