Proverbs 23

Gdy siądziesz, abyś jadł z panem, uważaj pilnie, kto jest przed tobą;

Quando ti siedi a mensa con un principe, rifletti bene a chi ti sta dinanzi;

Inaczej wraziłbyś nóż w gardło swoje, jeźlibyś był chciwy pokarmu.

e mettiti un coltello alla gola, se tu sei ingordo.

Nie pragnij łakoci jego ; bo są pokarmem obłudnym.

Non bramare i suoi bocconi delicati; sono un cibo ingannatore.

Nie staraj się, abyś się zbogacił; owszem, zaniechaj opatrzności twojej.

Non t’affannare per diventar ricco, smetti dall’applicarvi la tua intelligenza.

I miałżebyś obrócić oczy twoje na bogactwo, które prędko niszczeje? bo sobie uczyni skrzydła podobne orlim, i uleci do nieba.

Vuoi tu fissar lo sguardo su ciò che scompare? Giacché la ricchezza si fa dell’ali, come l’aquila che vola verso il cielo.

Nie jedz chleba człowieka zazdrosnego, a nie żądaj łakoci jego.

Non mangiare il pane di chi ha l’occhio maligno e non bramare i suoi cibi delicati;

Albowiem jako on ciebie waży w myśli swej, tak ty waż pokarm jego. Mówić: Jedz i pij, ale serce jego nie jest z tobą.

poiché, nell’intimo suo, egli è calcolatore: "Mangia e bevi!" ti dirà; ma il cuor suo non è con te.

Sztuczkę twoję, którąś zjadł, zwrócisz, a utracisz wdzięczne słowa twoje.

Vomiterai il boccone che avrai mangiato, e avrai perduto le tue belle parole.

Przed głupim nie mów; albowiem wzgardzi roztropnością powieści twoich.

Non rivolger la parola allo stolto, perché sprezzerà il senno de’ tuoi discorsi.

Nie przenoś granicy starej, a na rolę sierotek nie wchodź.

Non spostare il termine antico, e non entrare nei campi degli orfani;

Bo obrońca ich możny; onci się podejmuje sprawy ich przeciwko tobie.

ché il Vindice loro è potente; egli difenderà la causa loro contro di te.

Obróć do nauki serce twoje, a uszy twoje do powieści umiejętności.

Applica il tuo cuore all’istruzione, e gli orecchi alle parole della scienza.

Nie odejmuj od młodego karności; bo jeźli go ubijesz rózgą, nie umrze.

Non risparmiare la correzione al fanciullo; se lo batti con la verga, non ne morrà;

Ty go bij rózgą, a duszę jego z piekła wyrwiesz.

lo batterai con la verga, ma libererai l’anima sua dal soggiorno de’ morti.

Synu mój! będzieli mądre serce twoje, będzie się weseliło serce moje, serce moje we mnie;

Figliuol mio, se il tuo cuore e savio, anche il mio cuore si rallegrerà;

I rozweselą się nerki moje, gdy będą mówiły wargi twoje, co jest prawego.

le viscere mie esulteranno quando le tue labbra diranno cose rette.

Niech nie zajrzy serce twoje grzesznikom; ale raczej chodż w bojańni Pańskiej na każdy dzień;

Il tuo cuore non porti invidia ai peccatori, ma perseveri sempre nel timor dell’Eterno;

Bo iż jest zapłata, przeto nadzieja twoja nie będzie wykorzeniona.

poiché c’è un avvenire, e la tua speranza non sarà frustrata.

Słuchaj, synu mój! a bądź mądry, i nawiedź na drogę serce twoje.

Ascolta, figliuol mio, sii savio, e dirigi il cuore per la diritta via.

Nie bywaj między pijanicami wina, ani między żarłokami mięsa;

Non esser di quelli che son bevitori di vino, che son ghiotti mangiatori di carne;

Boć pijanica i żarłok zubożeje, a ospały w łatach chodzić będzie.

ché il beone ed il ghiotto impoveriranno e i dormiglioni n’andran vestiti di cenci.

Słuchaj ojca twego, który cię spłodził, a nie pogardzaj matką twoją, gdy się zstarzeje.

Da’ retta a tuo padre che t’ha generato, e non disprezzar tua madre quando sarà vecchia.

Kupuj prawdę, a nie sprzedawaj jej; kupuj mądrość, umiejętność i rozum.

Acquista verità e non la vendere, acquista sapienza, istruzione e intelligenza.

Bardzo się raduje ojciec sprawiedliwego, a kto spłodził mądrego, weseli się z niego.

Il padre del giusto esulta grandemente; chi ha generato un savio, ne avrà gioia.

Niech się tedy weseli ojciec twój, i matka twoja; i niech się rozraduje rodzicielka twoja.

Possan tuo padre e tua madre rallegrarsi, e possa gioire colei che t’ha partorito!

Synu mój! daj mi serce twoje, a oczy twoje niechaj strzegą dróg moich.

Figliuol mio, dammi il tuo cuore, e gli occhi tuoi prendano piacere nelle mie vie;

Bo nierządnica jest dół głęboki, a cudza żona jest studnia ciasna.

perché la meretrice è una fossa profonda, e la straniera, un pozzo stretto.

Ona też jako zbojca zasadzki czyni, a zuchwalców między ludźmi rozmnaża.

Anch’essa sta in agguato come un ladro, e accresce fra gli uomini il numero de’ traditori.

Komu biada? Komu niestety? Komu zwady? Komu krzyk? Komu rany daremne? Komu zapalenie oczów?

Per chi sono gli "ahi"? per chi gli "ahimè"? per chi le liti? per chi i lamenti? per chi le ferite senza ragione? per chi gli occhi rossi?

Tym, którzy siadają na winie; tym, którzy chodzą, szukając przyprawnego wina.

Per chi s’indugia a lungo presso il vino, per quei che vanno a gustare il vin drogato.

Nie zapatruj się na wino, gdy się rumieni, i gdy wydaje w kubku łunę swoję, a prosto wyskakuje.

Non guardare il vino quando rosseggia, quando scintilla nel calice e va giù così facilmente!

Bo na koniec jako wąż ukąsi, a jako żmija uszczknie;

Alla fine, esso morde come un serpente e punge come un basilisco.

Oczy twoje patrzyć będą na cudze żony, a serce twe będzie mówiło przewrotności;

I tuoi occhi vedranno cose strane, il tuo cuore farà dei discorsi pazzi.

I będziesz jako ten, który leży w pośród morza, a jako ten, który śpi na wierzchu masztu;

Sarai come chi giace in mezzo al mare, come chi giace in cima a un albero di nave.

Rzeczesz:Ubito mię, a nie stękałem, potłuczono mię, a nie czułem. Gdy się ocucę, udam się zaś do tego.

Dirai: "M’hanno picchiato… e non m’han fatto male; m’hanno percosso… e non me ne sono accorto; quando mi sveglierò?… tornerò a cercarne ancora!"