Luke 19

And Jesus entered and passed through Jericho.

عیسی وارد اریحا شد و از میان شهر می‌گذشت.

And, behold, there was a man named Zacchæus, which was the chief among the publicans, and he was rich.

مردی در‌ آنجا بود به نام زكی، كه سرپرست باجگیران و بسیار ثروتمند بود.

And he sought to see Jesus who he was; and could not for the press, because he was little of stature.

او می‌‌خواست ببیند كه عیسی چه نوع شخصی است، امّا به علّت كوتاهی قامت و ازدحام مردم نمی‌توانست او را ببیند.

And he ran before, and climbed up into a sycomore tree to see him: for he was to pass that way.

پس جلو دوید و از درخت چناری بالا رفت تا او را ببیند، چون قرار بود عیسی از آن راه بگذرد.

And when Jesus came to the place, he looked up, and saw him, and said unto him, Zacchæus, make haste, and come down; for to day I must abide at thy house.

وقتی عیسی به آن محل رسید به بالا نگاه كرد و فرمود: «ای زكی، زود باش پایین بیا، زیرا باید امروز در خانهٔ تو مهمان باشم.»

And he made haste, and came down, and received him joyfully.

او به سرعت پایین آمد و با خوشرویی عیسی را پذیرفت.

And when they saw it, they all murmured, saying, That he was gone to be guest with a man that is a sinner.

وقتی مردم این را دیدند زمزمهٔ نارضایی از آنها برخاست. آنها می‌گفتند: «او مهمان یک خطاكار شده است.»

And Zacchæus stood, and said unto the Lord; Behold, Lord, the half of my goods I give to the poor; and if I have taken any thing from any man by false accusation, I restore him fourfold.

زكی ایستاد و به عیسی خداوند گفت: «ای آقا، اكنون نصف دارایی خود را به فقرا می‌بخشم و مال هر کسی را كه به ناحق گرفته باشم چهار برابر به او بر می‌گردانم.»

And Jesus said unto him, This day is salvation come to this house, forsomuch as he also is a son of Abraham.

عیسی به او فرمود: «امروز رستگاری به این خانه روی آورده است، چون این مرد هم فرزند ابراهیم است.

For the Son of man is come to seek and to save that which was lost.

زیرا پسر انسان آمده است تا گمشده را پیدا كند و نجات دهد.»

And as they heard these things, he added and spake a parable, because he was nigh to Jerusalem, and because they thought that the kingdom of God should immediately appear.

عیسی چون در نزدیكی اورشلیم بود برای کسانی‌که این سخنان را شنیده بودند مَثَلی آورد زیرا آنان تصوّر می‌کردند كه هر لحظه پادشاهی خدا ظاهر خواهد شد.

He said therefore, A certain nobleman went into a far country to receive for himself a kingdom, and to return.

او فرمود: «شریف‌زاده‌ای سفر دور و درازی به خارج كرد تا مقام پادشاهی را به دست آورد و بازگردد.

And he called his ten servants, and delivered them ten pounds, and said unto them, Occupy till I come.

امّا اول ده نفر از غلامانش را احضار كرد و به هر كدام یک سکّهٔ طلا داد و گفت: 'تا بازگشت من با این پول داد و ستد كنید.'

But his citizens hated him, and sent a message after him, saying, We will not have this man to reign over us.

هموطنانش كه از او دل خوشی نداشتند پشت سر او نمایندگانی فرستادند تا بگویند: 'ما نمی‌خواهیم این مرد بر ما حكومت كند.'

And it came to pass, that when he was returned, having received the kingdom, then he commanded these servants to be called unto him, to whom he had given the money, that he might know how much every man had gained by trading.

پس از مدّتی او با عنوان فرمانروایی بازگشت، دنبال غلامانی كه به آنان پول داده بود فرستاد تا ببیند هر کدام چقدر سود برده است.

Then came the first, saying, Lord, thy pound hath gained ten pounds.

اولی آمد و گفت: 'ارباب، پول تو ده برابر شده است.'

And he said unto him, Well, thou good servant: because thou hast been faithful in a very little, have thou authority over ten cities.

جواب داد: 'آفرین، تو غلام خوبی هستی، خودت را در امر بسیار كوچكی درستكار نشان داده‌ای و باید حاكم ده شهر بشوی.'

And the second came, saying, Lord, thy pound hath gained five pounds.

دومی آمد و گفت: 'ارباب، پول تو پنج برابر شده است.'

And he said likewise to him, Be thou also over five cities.

به او هم گفت: 'تو هم حاكم پنج شهر باش.'

And another came, saying, Lord, behold, here is thy pound, which I have kept laid up in a napkin:

سومی آمد و گفت: 'ارباب، بفرما، این پول توست. آن را در دستمالی پیچیده كنار گذاشتم.

For I feared thee, because thou art an austere man: thou takest up that thou layedst not down, and reapest that thou didst not sow.

از تو می‌ترسیدم چون مرد سختگیری هستی. آنچه را كه اصلاً نگذاشته‌ای بر می‌داری و آنچه را كه نکاشته‌ای درو می‌کنی.'

And he saith unto him, Out of thine own mouth will I judge thee, thou wicked servant. Thou knewest that I was an austere man, taking up that I laid not down, and reaping that I did not sow:

ارباب جواب داد: 'ای غلام پست نهاد، تو را با حرفهای خودت محكوم می‌کنم. تو كه می‌دانستی من مرد سختگیری هستم كه نگذاشته را بر می‌دارم و نكاشته را درو می‌کنم،

Wherefore then gavest not thou my money into the bank, that at my coming I might have required mine own with usury?

پس چرا پول مرا به منفعت ندادی تا بتوانم در موقع بازگشت آن را با سودش دریافت كنم؟'

And he said unto them that stood by, Take from him the pound, and give it to him that hath ten pounds.

به حاضران گفت: 'پول را از او بگیرید و به غلامی كه ده سکّه دارد بدهید.'

(And they said unto him, Lord, he hath ten pounds.)

آنها جواب دادند 'امّا ای آقا او كه ده سکّه دارد!'

For I say unto you, That unto every one which hath shall be given; and from him that hath not, even that he hath shall be taken away from him.

او گفت: 'بدانید، هرکه دارد بیشتر به او داده می‌شود و امّا آن کسی‌که ندارد حتّی آنچه را هم كه دارد از دست خواهد داد.

But those mine enemies, which would not that I should reign over them, bring hither, and slay them before me.

و امّا آن دشمنان من كه نمی‌خواستند بر آنان حكومت نمایم، ایشان را اینجا بیاورید و در حضور من گردن بزنید.'»

And when he had thus spoken, he went before, ascending up to Jerusalem.

عیسی این را فرمود و جلوتر از آنها راه اورشلیم را در پیش گرفت.

And it came to pass, when he was come nigh to Bethphage and Bethany, at the mount called the mount of Olives, he sent two of his disciples,

وقتی‌که به بیت‌فاجی و بیت‌عنیا واقع در كوه زیتون نزدیک شد دو نفر از شاگردان خود را با این دستور روانه كرد:

Saying, Go ye into the village over against you; in the which at your entering ye shall find a colt tied, whereon yet never man sat: loose him, and bring him hither.

«به دهكدهٔ روبه‌رو بروید. همین‌که وارد آن بشوید کرّه‌الاغی را در آنجا بسته خواهید دید كه هنوز كسی بر آن سوار نشده است. آن را باز كنید و به اینجا بیاورید.

And if any man ask you, Why do ye loose him? thus shall ye say unto him, Because the Lord hath need of him.

اگر كسی پرسید: 'چرا آن را باز می‌کنید؟' بگویید: 'خداوند آن را لازم دارد.'»

And they that were sent went their way, and found even as he had said unto them.

آن دو نفر رفتند و همه‌چیز را همان‌طور كه عیسی گفته بود دیدند.

And as they were loosing the colt, the owners thereof said unto them, Why loose ye the colt?

وقتی کرّه‌الاغی را باز می‌کردند صاحبانش پرسیدند: 'چرا آن كره را باز می‌کنید؟'

And they said, The Lord hath need of him.

جواب دادند: 'خداوند آن را لازم دارد.'

And they brought him to Jesus: and they cast their garments upon the colt, and they set Jesus thereon.

پس کرّه‌الاغی را پیش عیسی آوردند. بعد لباسهای خود را روی کرّه‌الاغی انداختند و عیسی را بر آن سوار كردند

And as he went, they spread their clothes in the way.

و همین‌طور كه او می‌رفت جاده را با لباسهای خود فرش می‌کردند.

And when he was come nigh, even now at the descent of the mount of Olives, the whole multitude of the disciples began to rejoice and praise God with a loud voice for all the mighty works that they had seen;

در این هنگام كه او به سرازیری كوه زیتون نزدیک می‌شد تمامی شاگردان با شادی برای همهٔ معجزاتی كه دیده بودند با صدای بلند شروع به حمد و سپاس خدا كردند

Saying, Blessed be the King that cometh in the name of the Lord: peace in heaven, and glory in the highest.

و می‌گفتند: «مبارک باد آن پادشاهی كه به نام خداوند می‌آید! سلامتی در آسمان و جلال در عرش برین باد.»

And some of the Pharisees from among the multitude said unto him, Master, rebuke thy disciples.

چند نفر فریسی كه در میان مردم بودند به او گفتند: «ای استاد، به شاگردانت دستور بده كه ساكت شوند.»

And he answered and said unto them, I tell you that, if these should hold their peace, the stones would immediately cry out.

عیسی جواب داد: «بدانید كه اگر اینها ساكت بمانند سنگها به فریاد خواهند آمد.»

And when he was come near, he beheld the city, and wept over it,

عیسی به شهر نزدیکتر شد و وقتی شهر از دور دیده شد، گریه کرد

Saying, If thou hadst known, even thou, at least in this thy day, the things which belong unto thy peace! but now they are hid from thine eyes.

و گفت: «ای كاش امروز سرچشمهٔ صلح و سلامتی را می‌شناختی. امّا نه، این از چشمان تو پنهان است

For the days shall come upon thee, that thine enemies shall cast a trench about thee, and compass thee round, and keep thee in on every side,

و زمانی خواهد آمد كه دشمنانت علیه تو سنگربندی خواهند كرد و به دور تو حلقه خواهند زد و تو را از همه طرف محاصره خواهند كرد

And shall lay thee even with the ground, and thy children within thee; and they shall not leave in thee one stone upon another; because thou knewest not the time of thy visitation.

و تو و ساكنانت را در میان دیوارهایت به خاک خواهند كوبید و در تو، سنگی را روی سنگ دیگر باقی نخواهند گذاشت، چون تو زمانی را که خدا برای نجات تو آمد، درک نكردی.»

And he went into the temple, and began to cast out them that sold therein, and them that bought;

بعد از آن عیسی وارد معبد بزرگ شد و به بیرون راندن فروشندگان پرداخت و گفت:

Saying unto them, It is written, My house is the house of prayer: but ye have made it a den of thieves.

«كتاب خدا می‌فرماید: 'خانهٔ من نمازخانه خواهد بود،' امّا شما آن را كمینگاه دزدان ساخته‌اید.»

And he taught daily in the temple. But the chief priests and the scribes and the chief of the people sought to destroy him,

همه‌روزه عیسی در معبد بزرگ تعلیم می‌داد و سران كاهنان و علما سعی می‌كردند كه با كمک رهبران شهر او را از بین ببرند

And could not find what they might do: for all the people were very attentive to hear him.

امّا دیدند كه كاری از دستشان برنمی‌آید چون همهٔ مردم با علاقهٔ زیاد به سخنان او گوش می‌دادند.