Proverbs 26

احترام گذاشتن به افراد نادان، مانند بارش برف در تابستان یا باران در فصل درو است.

quomodo nix aestate et pluvia in messe sic indecens est stulto gloria

نفرین، اگر مستحق آن نباشی، صدمه‌ای به تو نمی‌رساند؛ بلکه مانند پرنده‌ای است که به هر طرف پرواز می‌کند و در جایی نمی‌نشیند.

sicut avis ad alia transvolans et passer quolibet vadens sic maledictum frustra prolatum in quempiam superveniet

شلاّق برای اسب، افسار برای الاغ و چوب برای تنبیه احمق است.

flagellum equo et camus asino et virga dorso inprudentium

کسی‌که به سؤال احمقانه جواب بدهد، مانند سؤال کنندهٔ آن احمق است.

ne respondeas stulto iuxta stultitiam suam ne efficiaris ei similis

به سؤال احمقانه، باید جواب احمقانه داد تا سؤال کننده فکر نکند که عاقل است.

responde stulto iuxta stultitiam suam ne sibi sapiens esse videatur

کسی‌که توسط آدم احمق پیام می‌فرستد، مانند شخصی است که پای خود را قطع می‌کند و یا زهر می‌خورد.

claudus pedibus et iniquitatem bibens qui mittit verba per nuntium stultum

مَثَلی که از دهان شخص نادان بیرون می‌آید، مانند پای لنگ، سُست است.

quomodo pulchras frustra habet claudus tibias sic indecens est in ore stultorum parabola

احترام گذاشتن به آدم احمق، مانند بستن سنگ به فلاخن کاری احمقانه است.

sicut qui mittit lapidem in acervum Mercurii ita qui tribuit insipienti honorem

مَثَلی که از دهان آدم احمق بیرون می‌آید، همچون خاری که به دست شخص احمق فرو می‌رود و او حس نمی‌کند، بی‌اثر است.

quomodo si spina nascatur in manu temulenti sic parabola in ore stultorum

کسی‌که آدم احمق را استخدام می‌کند، مانند تیراندازی است که هر رهگذری را مجروح می‌سازد.

iudicium determinat causas et qui inponit stulto silentium iras mitigat

شخص احمقی که حماقت خود را تکرار می‌کند، مانند سگی است که آن چه استفراغ کرده است، می‌خورد.

sicut canis qui revertitur ad vomitum suum sic inprudens qui iterat stultitiam suam

کسی‌که خودش را عاقل می‌پندارد، از یک احمق هم نادان‌تر است.

vidisti hominem sapientem sibi videri magis illo spem habebit stultus

آدم تنبل پای خود را از خانه بیرون نمی‌گذارد و می‌گوید: «شیر درّنده در کوچه هست!»

dicit piger leaena in via leo in itineribus

او مانند دری که بر پاشنهٔ خود می‌چرخد، در رخت خواب می‌غلتد و از آن جدا نمی‌شود.

sicut ostium vertitur in cardine suo ita piger in lectulo suo

دست خود را به طرف بشقاب دراز می‌‌کند، امّا از فرط تنبلی لقمه را به دهان خود نمی‌گذارد.

abscondit piger manus sub ascellas suas et laborat si ad os suum eas converterit

با این‌همه او خود را داناتر از هفت شخص عاقل می‌داند.

sapientior sibi piger videtur septem viris loquentibus sententias

کسی‌که در دعوایی دخالت می‌کند که مربوط به او نیست، مانند شخصی است که گوشهای سگ ولگردی را می‌گیرد.

sicut qui adprehendit auribus canem sic qui transit et inpatiens commiscetur rixae alterius

شخصی که همسایهٔ خود را فریب بدهد و بعد به او بگوید که شوخی کرده است، مانند دیوانه‌ای است که به هر طرف آتش و تیرهای مرگبار پرتاب می‌کند.

sicut noxius est qui mittit lanceas et sagittas et mortem

شخصی که همسایهٔ خود را فریب بدهد و بعد به او بگوید که شوخی کرده است، مانند دیوانه‌ای است که به هر طرف آتش و تیرهای مرگبار پرتاب می‌کند.

sic vir qui fraudulenter nocet amico suo et cum fuerit deprehensus dicit ludens feci

اگر هیزم نباشد آتش خاموش می‌شود. اگر سخن‌چین نباشد، نزاع فرومی‌نشیند.

cum defecerint ligna extinguetur ignis et susurrone subtracto iurgia conquiescunt

همان‌طور که زغال و هیزم آتش را شعله‌ور می‌سازد، شخص ستیزه‌جو هم جنگ و دعوا بپا می‌کند.

sicut carbones ad prunam et ligna ad ignem sic homo iracundus suscitat rixas

حرفهای آدم سخن‌چین مانند لقمه‌های لذیذی است که با لذّت بلعیده می‌شوند.

verba susurronis quasi simplicia et ipsa perveniunt ad intima ventris

سخنان شیرین و فریبنده، شرارت دل را پنهان می‌کند، درست مانند لعابی که ظرف گِلی را می‌پوشاند.

quomodo si argento sordido ornare velis vas fictile sic labia tumentia cum pessimo corde sociata

شخص کینه‌توز با حرفهای خود، کینهٔ دل خود را مخفی می‌کند،

labiis suis intellegitur inimicus cum in corde tractaverit dolos

امّا تو فریب حرفهای فریبندهٔ او را نخور، زیرا دلش پر از نفرت است.

quando submiserit vocem suam ne credideris ei quoniam septem nequitiae sunt in corde illius

اگرچه نفرت خود را با حیله پنهان می‌کند، سرانجام خوی پلید او بر همه‌کس آشکار می‌گردد.

qui operit odium fraudulenter revelabitur malitia eius in concilio

هرکسی که برای دیگران چاه بکند، خودش در آن می‌افتد. هر که سنگی را به طرف دیگران بغلتاند، آن سنگ برگشته و روی خود او می‌افتد.

qui fodit foveam incidet in eam et qui volvit lapidem revertetur ad eum

زبان درغگو از مخاطبانش نفرت دارد و می‌خواهد به آنها آسیب برساند. سخنان ریاکار چیزی جز خرابی به بار نمی‌آورد.

lingua fallax non amat veritatem et os lubricum operatur ruinas