Proverbs 30

Te są słowa Agóra, syna Jakiego, i zebranie mów tegoż męża do Ityjela, do Ityjela i Uchala.

The words of Agur the son of Jakeh, even the prophecy: the man spake unto Ithiel, even unto Ithiel and Ucal,

Zaistem jest głupszy nad innych, a rozumu człowieczego nie mam.

Surely I am more brutish than any man, and have not the understanding of a man.

I nie nauczyłem się mądrości, a umiejętności świętych nie umiem.

I neither learned wisdom, nor have the knowledge of the holy.

Któż wstąpił na niebo, i zasię zstąpił? któż zgromadził wiatr do garści swych? Któż zagarnął wody do szaty swej? któż utwierdził wszystkie kończyny ziemi? Cóż za imię jego? i co za imię syna jego? Wieszże?

Who hath ascended up into heaven, or descended? who hath gathered the wind in his fists? who hath bound the waters in a garment? who hath established all the ends of the earth? what is his name, and what is his son's name, if thou canst tell?

Wszelka mowa Boża jest czysta; on jest tarczą tym, którzy ufają w nim.

Every word of God is pure: he is a shield unto them that put their trust in him.

Nie przydawaj do słów jego, aby cię nie karał, a byłbyś znaleziony w kłamstwie.

Add thou not unto his words, lest he reprove thee, and thou be found a liar.

Dwóch rzecz żądam od ciebie, nie odmawiajże mi pierwej niż umrę.

Two things have I required of thee; deny me them not before I die:

Marność i słowo kłamliwe oddal odemnie; ubóstwa i bogactwa nie dawaj mi; żyw mię tylko pokarmem według potrzeby mojej;

Remove far from me vanity and lies: give me neither poverty nor riches; feed me with food convenient for me:

Abym snać nasyconym będąc nie zaprzał się ciebie, i nie rzekł: Któż jest Pan? Albo zubożawszy żebym nie kradł, i nie brał nadaremno imienia Boga mego.

Lest I be full, and deny thee, and say, Who is the LORD? or lest I be poor, and steal, and take the name of my God in vain.

Nie podwodź na sługę przed Panem jego, być snać nie złorzeczył, a ty abyś nie zgrzeszył.

Accuse not a servant unto his master, lest he curse thee, and thou be found guilty.

Jest rodzaj, który ojcu swemu złorzeczy, a matce swojej nie błogosławi.

There is a generation that curseth their father, and doth not bless their mother.

Jest rodzaj, który się zda sobie być czystym, choć od plugastwa swego nie jest omyty.

There is a generation that are pure in their own eyes, and yet is not washed from their filthiness.

Jest rodzaj, którego są wyniosłe oczy, i powieki jego wywyższone są.

There is a generation, O how lofty are their eyes! and their eyelids are lifted up.

Jest rodzaj, którego zęby są jako miecze, a trzonowe zęby jego jako noże na pożarcie ubogich na ziemi, a nędzników między ludźmi.

There is a generation, whose teeth are as swords, and their jaw teeth as knives, to devour the poor from off the earth, and the needy from among men.

Pijawka ma dwie córki, które mówią: Przynieś, przynieś.Trzy rzeczy są, które nie bywają nasycone, owszem cztery, które nie mówią: Dosyć.

The horseleach hath two daughters, crying, Give, give. There are three things that are never satisfied, yea, four things say not, It is enough:

Grób, i żywot niepłodny, ziemia też nie bywa nasycona wodą, a ogień nie mówi: Dosyć.

The grave; and the barren womb; the earth that is not filled with water; and the fire that saith not, It is enough.

Oko, które się naśmiewa z ojca, i wzgardza posłuszeństwem macierzyńskiem, wykłują kruki u potoków, i orlęta je wyjedzą.

The eye that mocketh at his father, and despiseth to obey his mother, the ravens of the valley shall pick it out, and the young eagles shall eat it.

Te trzy rzeczy są ukryte przedemną, owszem cztery, których nie wiem:

There be three things which are too wonderful for me, yea, four which I know not:

Drogi orlej na powietrzu, drogi wężowej na skale, drogi okrętowej w pośród morza, i drogi mężowej z panną.

The way of an eagle in the air; the way of a serpent upon a rock; the way of a ship in the midst of the sea; and the way of a man with a maid.

Takać jest droga niewiasty cudzołożącej: je, a uciera usta swoje, i mówi: Nie popełniłam złego uczynku.

Such is the way of an adulterous woman; she eateth, and wipeth her mouth, and saith, I have done no wickedness.

Dla trzech rzeczy porusza się ziemia, owszem dla czterech, których znieść nie może:

For three things the earth is disquieted, and for four which it cannot bear:

Dla sługi, kiedy panuje, i dla głupiego, kiedy się nasyci chleba;

For a servant when he reigneth; and a fool when he is filled with meat;

Dla przemierzłej niewiasty, kiedy za mąż idzie, i dla dziewki, kiedy dziedziczy po pani swojej.

For an odious woman when she is married; and an handmaid that is heir to her mistress.

Teć są cztery rzeczy najmniejsze na ziemi, wszakże są mędrsze nad mędrców:

There be four things which are little upon the earth, but they are exceeding wise:

Mrówki, huf słaby, które sobie jednak w lecie gotują pokarm swój;

The ants are a people not strong, yet they prepare their meat in the summer;

Króliki, twór słaby, którzy jednak budują w skale dom swój;

The conies are but a feeble folk, yet make they their houses in the rocks;

Szarańcze króla nie mają, a wszakże wszystkie hufami wychodzą;

The locusts have no king, yet go they forth all of them by bands;

Pająk rękoma robi, a bywa w pałacach królewskich.

The spider taketh hold with her hands, and is in kings' palaces.

Te trzy rzeczy są, które wspaniale chodzą, owszem cztery, które zmężyle chodzą:

There be three things which go well, yea, four are comely in going:

Lew najmocniejszy między zwierzętami, który przed nikim nie ustępuje:

A lion which is strongest among beasts, and turneth not away for any;

Koń na biodrach przepasany, i kozieł, i król, przeciw któremu żaden nie powstaje.

A greyhound; an he goat also; and a king, against whom there is no rising up.

Jeźliś głupio uczynił, gdyś się wynosił, albo jeźliś źle myślił, połóżże rękę na usta.

If thou hast done foolishly in lifting up thyself, or if thou hast thought evil, lay thine hand upon thy mouth.

Kto tłucze śmietanę, wybija masło; a kto bardzo nos wyciera, wyciska krew; tak kto wzbudza gniew, wszczyna zwadę.

Surely the churning of milk bringeth forth butter, and the wringing of the nose bringeth forth blood: so the forcing of wrath bringeth forth strife.