Proverbs 14

La femme sage bâtit sa maison, Et la femme insensée la renverse de ses propres mains.

Saĝa virino konstruas sian domon; Sed malsaĝa detruas ĝin per siaj manoj.

Celui qui marche dans la droiture craint l'Eternel, Mais celui qui prend des voies tortueuses le méprise.

Kiu iras la ĝustan vojon, tiu timas la Eternulon; Sed kiu iras vojon malĝustan, tiu Lin malestimas.

Dans la bouche de l'insensé est une verge pour son orgueil, Mais les lèvres des sages les gardent.

En la buŝo de malsaĝulo estas vergo por lia malhumileco; Sed la buŝo de saĝuloj ilin gardas.

S'il n'y a pas de boeufs, la crèche est vide; C'est à la vigueur des boeufs qu'on doit l'abondance des revenus.

Se ne ekzistas bovoj, la grenejoj estas malplenaj; Sed multe da profito estas de la forto de bovoj.

Un témoin fidèle ne ment pas, Mais un faux témoin dit des mensonges.

Verama atestanto ne mensogas; Sed atestanto falsama elspiras mensogojn.

Le moqueur cherche la sagesse et ne la trouve pas, Mais pour l'homme intelligent la science est chose facile.

Mokanto serĉas saĝecon kaj ĝin ne trovas; Sed por saĝulo la sciado estas facila.

Eloigne-toi de l'insensé; Ce n'est pas sur ses lèvres que tu aperçois la science.

Foriru de homo malsaĝa; Ĉar vi ne aŭdos parolon de saĝo.

La sagesse de l'homme prudent, c'est l'intelligence de sa voie; La folie des insensés, c'est la tromperie.

La saĝeco de saĝulo estas komprenado de sia vojo; Kaj la malsaĝeco de malsaĝuloj estas trompiĝado.

Les insensés se font un jeu du péché, Mais parmi les hommes droits se trouve la bienveillance.

Malsaĝuloj ŝercas pri siaj kulpoj; Sed inter virtuloj ekzistas reciproka favoro.

Le coeur connaît ses propres chagrins, Et un étranger ne saurait partager sa joie.

Koro scias sian propran malĝojon; Kaj en ĝia ĝojo ne partoprenas fremdulo.

La maison des méchants sera détruite, Mais la tente des hommes droits fleurira.

Domo de malvirtuloj estos ekstermita; Sed dometo de virtuloj floros.

Telle voie paraît droite à un homme, Mais son issue, c'est la voie de la mort.

Iufoje vojo ŝajnas ĝusta al homo, Kaj tamen ĝia fino kondukas al la morto.

Au milieu même du rire le coeur peut être affligé, Et la joie peut finir par la détresse.

Ankaŭ dum ridado povas dolori la koro; Kaj la fino de ĝojo estas malĝojo.

Celui dont le coeur s'égare se rassasie de ses voies, Et l'homme de bien se rassasie de ce qui est en lui.

Laŭ siaj agoj manĝos homo malbonkora; Kaj homo bona satiĝos per siaj faroj.

L'homme simple croit tout ce qu'on dit, Mais l'homme prudent est attentif à ses pas.

Naivulo kredas ĉiun vorton; Sed saĝulo estas atenta pri sia vojo.

Le sage a de la retenue et se détourne du mal, Mais l'insensé est arrogant et plein de sécurité.

Saĝulo timas, kaj forkliniĝas de malbono; Sed malsaĝulo estas incitiĝema kaj memfidema.

Celui qui est prompt à la colère fait des sottises, Et l'homme plein de malice s'attire la haine.

Malpacienculo faras malsaĝaĵojn; Kaj malbonintenculo estas malamata.

Les simples ont en partage la folie, Et les hommes prudents se font de la science une couronne.

Naivuloj akiras malsaĝecon; Sed saĝuloj estas kronataj de klereco.

Les mauvais s'inclinent devant les bons, Et les méchants aux portes du juste.

Malbonuloj humiliĝos antaŭ bonuloj; Kaj malvirtuloj estos antaŭ la pordego de virtulo.

Le pauvre est odieux même à son ami, Mais les amis du riche sont nombreux.

Malriĉulo estas malamata eĉ de sia proksimulo; Sed riĉulo havas multe da amikoj.

Celui qui méprise son prochain commet un péché, Mais heureux celui qui a pitié des misérables!

Kiu malŝatas sian proksimulon, tiu estas pekulo; Sed kiu kompatas malriĉulojn, tiu estas feliĉa.

Ceux qui méditent le mal ne s'égarent-ils pas? Mais ceux qui méditent le bien agissent avec bonté et fidélité.

Ĉu ne eraras malbonintenculoj? Sed favorkoreco kaj vero estas ĉe tiuj, kiuj havas bonajn intencojn.

Tout travail procure l'abondance, Mais les paroles en l'air ne mènent qu'à la disette.

De ĉiu laboro estos profito; Sed de babilado venas nur senhaveco.

La richesse est une couronne pour les sages; La folie des insensés est toujours de la folie.

Propra riĉeco estas krono por la saĝuloj; Sed la malsaĝeco de la malsaĝuloj restas malsaĝeco.

Le témoin véridique délivre des âmes, Mais le trompeur dit des mensonges.

Verparola atestanto savas animojn; Sed malverparola elspiras trompon.

Celui qui craint l'Eternel possède un appui ferme, Et ses enfants ont un refuge auprès de lui.

En la timo antaŭ la Eternulo estas forta fortikaĵo; Kaj Li estos rifuĝejo por Siaj infanoj.

La crainte de l'Eternel est une source de vie, Pour détourner des pièges de la mort.

La timo antaŭ la Eternulo estas fonto de vivo, Por evitigi la retojn de la morto.

Quand le peuple est nombreux, c'est la gloire d'un roi; Quand le peuple manque, c'est la ruine du prince.

Grandeco de popolo estas gloro por reĝo; Kaj manko de popolo pereigas la reganton.

Celui qui est lent à la colère a une grande intelligence, Mais celui qui est prompt à s'emporter proclame sa folie.

Pacienculo havas multe da saĝo; Sed malpacienculo elmontras malsaĝecon.

Un coeur calme est la vie du corps, Mais l'envie est la carie des os.

Trankvila koro estas vivo por la korpo; Sed envio estas puso por la ostoj.

Opprimer le pauvre, c'est outrager celui qui l'a fait; Mais avoir pitié de l'indigent, c'est l'honorer.

Kiu premas malriĉulon, tiu ofendas lian Kreinton; Kaj kiu Lin honoras, tiu kompatas malriĉulon.

Le méchant est renversé par sa méchanceté, Mais le juste trouve un refuge même en sa mort.

Pro sia malboneco malvirtulo estos forpuŝita; Sed virtulo eĉ mortante havas esperon.

Dans un coeur intelligent repose la sagesse, Mais au milieu des insensés elle se montre à découvert.

En la koro de saĝulo ripozas saĝo; Kaj kio estas en malsaĝuloj, tio elmontriĝas.

La justice élève une nation, Mais le péché est la honte des peuples.

Virto altigas popolon; Sed peko pereigas gentojn.

La faveur du roi est pour le serviteur prudent, Et sa colère pour celui qui fait honte.

Favoron de la reĝo havas sklavo saĝa; Sed kontraŭ malbonkonduta li koleras.