Proverbs 14

زن دانا خانهٔ خود را آباد می‌کند، امّا زن نادان با دست خود خانهٔ خود را خراب می‌سازد.

Every wise woman buildeth her house: but the foolish plucketh it down with her hands.

کسانی‌که با صداقت رفتار می‌نمایند، از خداوند می‌ترسند، ولی اشخاص بدکار او را تحقیر می‌کنند.

He that walketh in his uprightness feareth the LORD: but he that is perverse in his ways despiseth him.

پُر حرفی شخص نادان را به زحمت می‌اندازد، امّا سخنان شخص دانا او را محافظت می‌کند.

In the mouth of the foolish is a rod of pride: but the lips of the wise shall preserve them.

اگر گاو نباشد، انبار از غلّه خالی می‌ماند، با نیرو و قوّت گاو محصول فراوان به دست می‌آید.

Where no oxen are, the crib is clean: but much increase is by the strength of the ox.

شاهد امین دروغ نمی‌گوید، امّا از دهان شاهد نادرست دروغ می‌بارد.

A faithful witness will not lie: but a false witness will utter lies.

کسی‌که همه‌چیز را مسخره می‌کند، هرگز نمی‌تواند حکمت را بیابد، ولی شخص عاقل به آسانی آن را به دست می‌آورد.

A scorner seeketh wisdom, and findeth it not: but knowledge is easy unto him that understandeth.

از مردم نادان دوری کن، زیرا چیزی ندارند که به تو یاد بدهند.

Go from the presence of a foolish man, when thou perceivest not in him the lips of knowledge.

حکمتِ شخص عاقل راهنمای اوست، امّا حماقتِ افراد نادان باعث گمراهی آنها می‌شود.

The wisdom of the prudent is to understand his way: but the folly of fools is deceit.

آدمهای نادان از گناه کردن دست نمی‌کشند، امّا درستکاران رضامندی خدا را می‌خواهند.

Fools make a mock at sin: but among the righteous there is favour.

تنها دل انسان است که تلخی او را احساس می‌کند و در خوشی او نیز کسی جز خودش نمی‌تواند شریک باشد.

The heart knoweth his own bitterness; and a stranger doth not intermeddle with his joy.

خانهٔ مردم بدکار خراب می‌شود، امّا خانهٔ راستان وسعت می‌یابد.

The house of the wicked shall be overthrown: but the tabernacle of the upright shall flourish.

راهی که فکر می‌‌کنی راست است، ممکن است به مرگ منتهی شود.

There is a way which seemeth right unto a man, but the end thereof are the ways of death.

خنده می‌تواند اندوه را پنهان کند، امّا هنگامی‌که خنده تمام شود، درد و اندوه بر جای خود باقی می‌ماند.

Even in laughter the heart is sorrowful; and the end of that mirth is heaviness.

آدم خدا نشناس نتیجهٔ کار خود را می‌بیند و شخص نیکو از ثمرهٔ کارهای خود بهره می‌گیرد.

The backslider in heart shall be filled with his own ways: and a good man shall be satisfied from himself.

آدم نادان هر حرفی را باور می‌کند، امّا شخص عاقل سنجیده رفتار می‌نماید.

The simple believeth every word: but the prudent man looketh well to his going.

شخص دانا محتاط است و از خطر دوری می‌کند، ولی آدم نادان از روی غرور، خود را به خطر می‌اندازد.

A wise man feareth, and departeth from evil: but the fool rageth, and is confident.

شخص تندخو کارهای احمقانه می‌کند و آدم حیله‌گر مورد نفرت قرار می‌گیرد.

He that is soon angry dealeth foolishly: and a man of wicked devices is hated.

حماقت نصیب نادانان می‌شود و حکمت نصیب عاقلان.

The simple inherit folly: but the prudent are crowned with knowledge.

مردم بدکار عاقبت در برابر اشخاص نیک سر تعظیم فرود می‌آورند و محتاج آنها می‌شوند.

The evil bow before the good; and the wicked at the gates of the righteous.

ثروتمندان دوستان زیاد دارند، امّا شخص فقیر را حتّی همسایه‌هایش نیز تحقیر می‌کنند.

The poor is hated even of his own neighbour: but the rich hath many friends.

تحقیر کردن اشخاص فقیر گناه است، خوشا به حال کسی‌که بر آنها ترحّم کند.

He that despiseth his neighbour sinneth: but he that hath mercy on the poor, happy is he.

کسانی‌که نقشه‌های پلید در سر می‌پرورانند، گمراه می‌شوند؛ امّا آنهایی که نیّت خوب دارند، مورد محبّت و اعتماد قرار می‌گیرند.

Do they not err that devise evil? but mercy and truth shall be to them that devise good.

کسی‌که زحمت می‌کشد، منفعت عایدش می‌شود؛ امّا شخصی که فقط حرف می‌زند، فقیر می‌گردد.

In all labour there is profit: but the talk of the lips tendeth only to penury.

ثروت نصیب مردم دانا می‌شود، امّا پاداش اشخاص نادان حماقت آنهاست.

The crown of the wise is their riches: but the foolishness of fools is folly.

شاهد امین جان مردم را نجات می‌دهد، امّا شاهد دروغگو به مردم خیانت می‌کند.

A true witness delivereth souls: but a deceitful witness speaketh lies.

کسی‌که از خدا می‌ترسد، تکیه‌گاه مستحکمی ‌دارد و فرزندانش در امان می‌باشند.

In the fear of the LORD is strong confidence: and his children shall have a place of refuge.

خدا‌ترسی چشمهٔ حیات است و انسان را از دامهای مرگ دور نگاه می‌دارد.

The fear of the LORD is a fountain of life, to depart from the snares of death.

عظمت یک پادشاه به تعداد مردمی است که بر آنها حکومت می‌کند. پادشاه بدون رعیت نابود می‌شود.

In the multitude of people is the king's honour: but in the want of people is the destruction of the prince.

کسی‌که صبر و حوصله دارد، شخص بسیار دانایی است، امّا از آدم تندخو حماقت سرمی‌زند.

He that is slow to wrath is of great understanding: but he that is hasty of spirit exalteth folly.

آرامش فکری به بدن سلامتی می‌بخشد، ولی حسادت استخوان را می‌پوساند.

A sound heart is the life of the flesh: but envy the rottenness of the bones.

کسی‌که به فقرا ظلم می‌کند به آفرینندهٔ آنها اهانت کرده است و هر که به مردم مسکین ترحّم می‌نماید، خدا را احترام نموده است.

He that oppresseth the poor reproacheth his Maker: but he that honoureth him hath mercy on the poor.

مردم خداشناس وقتی بمیرند، پناهگاهی خواهند داشت، امّا گناهکاران به وسیلهٔ گناهانشان تباه می‌شوند.

The wicked is driven away in his wickedness: but the righteous hath hope in his death.

اشخاص فهمیده حکمت را در دل خود حفظ می‌کنند، ولی آدمهای نادان از حکمت بهره‌ای ندارند.

Wisdom resteth in the heart of him that hath understanding: but that which is in the midst of fools is made known.

صداقت مایهٔ سرفرازی یک قوم است و گناه باعث رسوایی آن.

Righteousness exalteth a nation: but sin is a reproach to any people.

پادشاه از خدمتگزاران دانا خشنود می‌شود، امّا کسانی‌که شرارت می‌کنند، مورد غضب او قرار می‌گیرند.

The king's favour is toward a wise servant: but his wrath is against him that causeth shame.