Proverbs 1

parabolae Salomonis filii David regis Israhel

Ang mga kawikaan ni Salomon na anak ni David na hari sa Israel:

ad sciendam sapientiam et disciplinam

Upang umalam ng karunungan at turo; upang bulayin ang mga salita ng pagkaunawa;

ad intellegenda verba prudentiae et suscipiendam eruditionem doctrinae iustitiam et iudicium et aequitatem

Upang tumanggap ng turo sa pantas na paguugali, sa katuwiran, at kahatulan, at karampatan;

ut detur parvulis astutia adulescenti scientia et intellectus

Upang magbigay ng katalinuhan sa musmos. Kaalaman at pagbubulay sa kabataan:

audiens sapiens sapientior erit et intellegens gubernacula possidebit

Upang marinig ng pantas, at lumago sa ikatututo: at upang tamuhin ng taong may unawa ang magagaling na payo:

animadvertet parabolam et interpretationem verba sapientium et enigmata eorum

Upang umunawa ng kawikaan at ng kahulugan; ng mga salita ng pantas, at ng kanilang malalabong sabi.

timor Domini principium scientiae sapientiam atque doctrinam stulti despiciunt

Ang takot sa Panginoon ay pasimula ng kaalaman: nguni't ang mangmang ay humahamak sa karunungan at turo.

audi fili mi disciplinam patris tui et ne dimittas legem matris tuae

Anak ko, dinggin mo ang turo ng iyong ama, at huwag mong pabayaan ang kautusan ng iyong ina:

ut addatur gratia capiti tuo et torques collo tuo

Sapagka't sila'y magiging tali ng biyaya sa iyong ulo, at mga kuwintas sa ligid ng iyong leeg.

fili mi si te lactaverint peccatores ne adquiescas

Anak ko, kung ikaw ay hikayatin ng mga makasalanan, huwag mong tulutan.

si dixerint veni nobiscum insidiemur sanguini abscondamus tendiculas contra insontem frustra

Kung kanilang sabihin, sumama ka sa amin, tayo'y magsibakay sa pagbububo ng dugo, tayo'y mangagkubli ng silo na walang anomang kadahilanan sa walang sala;

degluttiamus eum sicut infernus viventem et integrum quasi descendentem in lacum

Sila'y lamunin nating buhay na gaya ng Sheol. At buo, na gaya ng nagsibaba sa lungaw;

omnem pretiosam substantiam repperiemus implebimus domos nostras spoliis

Tayo'y makakasumpong ng lahat na mahalagang pag-aari, ating pupunuin ang ating mga bahay ng samsam;

sortem mitte nobiscum marsuppium unum sit omnium nostrum

Ikaw ay makikipagsapalaran sa gitna namin; magkakaroon tayong lahat ng isang supot:

fili mi ne ambules cum eis prohibe pedem tuum a semitis eorum

Anak ko, huwag kang lumakad sa daan na kasama nila; pigilin mo ang iyong paa sa kanilang landas:

pedes enim illorum ad malum currunt et festinant ut effundant sanguinem

Sapagka't ang kanilang mga paa ay nagsisitakbo sa kasamaan, at sila'y nangagmamadali sa pagbububo ng dugo.

frustra autem iacitur rete ante oculos pinnatorum

Sapagka't walang kabuluhang naladlad ang silo, sa paningin ng alin mang ibon:

ipsique contra sanguinem suum insidiantur et moliuntur fraudes contra animas suas

At binabakayan ng mga ito ang kanilang sariling dugo, kanilang ipinagkukubli ng silo ang kanilang sariling mga buhay.

sic semitae omnis avari animas possidentium rapiunt

Ganyan ang mga lakad ng bawa't sakim sa pakinabang; na nagaalis ng buhay ng mga may-ari niyaon.

sapientia foris praedicat in plateis dat vocem suam

Karunungan ay humihiyaw na malakas sa lansangan; kaniyang inilalakas ang kaniyang tinig sa mga luwal na dako;

in capite turbarum clamitat in foribus portarum urbis profert verba sua dicens

Siya'y humihiyaw sa mga pangulong dako na pinaglilipunan; sa pasukan ng mga pintuang-bayan, sa bayan, kaniyang binibigkas ang kaniyang mga salita:

usquequo parvuli diligitis infantiam et stulti ea quae sibi sunt noxia cupiunt et inprudentes odibunt scientiam

Hanggang kailan kayong mga musmos, magsisiibig sa inyong kamusmusan? At ang mga nanunuya ay maliligaya sa panunuya, at ang mga mangmang ay mangagtatanim sa kaalaman?

convertimini ad correptionem meam en proferam vobis spiritum meum et ostendam verba mea

Magsibalik kayo sa aking saway: narito, aking ibubuhos ang aking espiritu sa inyo.

quia vocavi et rennuistis extendi manum meam et non fuit qui aspiceret

Sapagka't ako'y tumawag, at kayo'y tumanggi: aking iniunat ang aking kamay, at walang makinig;

despexistis omne consilium meum et increpationes meas neglexistis

Kundi inyong iniuwi sa wala ang buo kong payo, at hindi ninyo inibig ang aking saway:

ego quoque in interitu vestro ridebo et subsannabo cum vobis quod timebatis advenerit

Ako naman ay tatawa sa kaarawan ng inyong kasakunaan: ako'y manunuya pagka ang inyong takot ay dumarating;

cum inruerit repentina calamitas et interitus quasi tempestas ingruerit quando venerit super vos tribulatio et angustia

Pagka ang iyong takot ay dumarating na parang bagyo. At ang inyong kasakunaan ay dumarating na parang ipoipo; pagka ang hirap at hapis ay dumating sa inyo.

tunc invocabunt me et non exaudiam mane consurgent et non invenient me

Kung magkagayo'y tatawag sila sa akin, nguni't hindi ako sasagot; hahanapin nila akong masikap, nguni't hindi nila ako masusumpungan:

eo quod exosam habuerint disciplinam et timorem Domini non susceperint

Sapagka't kanilang ipinagtanim ang kaalaman, at hindi pinili ang takot sa Panginoon.

nec adquieverint consilio meo et detraxerint universae correptioni meae

Ayaw sila ng aking payo; kanilang hinamak ang buo kong pagsaway:

comedent igitur fructus viae suae suisque consiliis saturabuntur

Kaya't sila'y magsisikain ng bunga ng kanilang sariling lakad, at mabubusog ng kanilang sariling mga kagagawan.

aversio parvulorum interficiet eos et prosperitas stultorum perdet illos

Sapagka't papatayin sila ng pagtalikod ng musmos, at ang pagkawalang balisa ng mga mangmang ay ang sisira sa kanila.

qui autem me audierit absque terrore requiescet et abundantia perfruetur malorum timore sublato

Nguni't ang nakikinig sa akin ay tatahang tiwasay. At tatahimik na walang takot sa kasamaan.