Proverbs 1

parabolae Salomonis filii David regis Israhel

امثال سلیمان، پسر داوود، پادشاه ‌اسرائیل.

ad sciendam sapientiam et disciplinam

این مثلها به شما کمک می‌کنند تا حکمت و نصیحت مفید را تشخیص داده و سخنان پر معنی را بفهمید.

ad intellegenda verba prudentiae et suscipiendam eruditionem doctrinae iustitiam et iudicium et aequitatem

آنها می‌توانند به شما یاد دهند که چگونه عاقلانه و با عدالت و انصاف زندگی کنید.

ut detur parvulis astutia adulescenti scientia et intellectus

آنها می‌توانند به اشخاص بی‌تجربه، ذکاوت ببخشند و به جوانان، کاردانی.

audiens sapiens sapientior erit et intellegens gubernacula possidebit

این مثلها حتّی می‌توانند حکمت دانایان را افزون نموده و تحصیل‌کردگان را راهنمایی نمایند تا بتوانند اسرار پیچیدهٔ مثلها و معماهای دانایان را درک نمایند.

animadvertet parabolam et interpretationem verba sapientium et enigmata eorum

این مثلها حتّی می‌توانند حکمت دانایان را افزون نموده و تحصیل‌کردگان را راهنمایی نمایند تا بتوانند اسرار پیچیدهٔ مثلها و معماهای دانایان را درک نمایند.

timor Domini principium scientiae sapientiam atque doctrinam stulti despiciunt

ترس از خداوند، ابتدای حکمت است. امّا مردم احمق توجهی به آن نمی‌نمایند و علم را رد می‌کنند.

audi fili mi disciplinam patris tui et ne dimittas legem matris tuae

ای فرزند من، نصیحت پدر خود را بشنو و تعالیم مادرت را فراموش مکن.

ut addatur gratia capiti tuo et torques collo tuo

تعالیم و نصایح آنها مانند تاج عزّت و جلال بر سرت و گردنبند زیبایی و شکوه بر گردنت خواهند بود.

fili mi si te lactaverint peccatores ne adquiescas

ای فرزند من، وقتی گناهکاران کوشش می‌کنند تو را فریب دهند، تسلیم نشو.

si dixerint veni nobiscum insidiemur sanguini abscondamus tendiculas contra insontem frustra

اگر بگویند: «بیا با هم متّحد شویم تا یک نفر را بکشیم و کمین کنیم تا خون بی‌گناهان را بریزیم،

degluttiamus eum sicut infernus viventem et integrum quasi descendentem in lacum

بیا تا مثل قبر آنها را زنده‌زنده ببلعیم و مانند مرگ بر سر آنها نازل شویم،

omnem pretiosam substantiam repperiemus implebimus domos nostras spoliis

هرگونه اموال گرانبها به دست می‌آوریم و خانه‌های خود را از اموال دزدی پر می‌کنیم.

sortem mitte nobiscum marsuppium unum sit omnium nostrum

بیا جزو دستهٔ ما باش تا هرچه بدزدیم با هم قسمت کنیم.»

fili mi ne ambules cum eis prohibe pedem tuum a semitis eorum

ای فرزند من، با آنها همراه مشو و از ایشان دوری کن.

pedes enim illorum ad malum currunt et festinant ut effundant sanguinem

چون پاهای ایشان به سوی شرارت می‌دود و برای ریختن خون می‌شتابند.

frustra autem iacitur rete ante oculos pinnatorum

گذاشتن دام در مقابل چشمان پرنده کار بیهوده‌ای است.

ipsique contra sanguinem suum insidiantur et moliuntur fraudes contra animas suas

امّا این قبیل افراد، برای خود دام می‌گسترانند، دامی که در آن هلاک خواهند شد.

sic semitae omnis avari animas possidentium rapiunt

دزدی، عاقبت باعث هلاکت دزد می‌شود. عاقبت کسانی‌که با قتل و غارت زندگی می‌کنند، مرگ و نابودی است.

sapientia foris praedicat in plateis dat vocem suam

حکمت در کوچه‌ها و در خیابانها با صدای بلند، همه را صدا می‌زند.

in capite turbarum clamitat in foribus portarum urbis profert verba sua dicens

در دروازهٔ شهرها و هر جایی که مردم دور هم جمع می‌شوند فریاد می‌کند:

usquequo parvuli diligitis infantiam et stulti ea quae sibi sunt noxia cupiunt et inprudentes odibunt scientiam

«ای مردم احمق تا کی می‌خواهید احمق باشید؟ تا کی می‌خواهید از مسخره کردن دانایی لذّت ببرید؟ آیا شما هرگز خواهید آموخت؟

convertimini ad correptionem meam en proferam vobis spiritum meum et ostendam verba mea

وقتی شما را صدا می‌‌زنم، گوش دهید. پندهای خوبی می‌دهم و آنچه می‌دانم به شما می‌آموزم.

quia vocavi et rennuistis extendi manum meam et non fuit qui aspiceret

چندین بار شما را صدا کردم ولی نیامدید. دستهای خود را به طرف شما دراز کردم، اعتنا نکردید.

despexistis omne consilium meum et increpationes meas neglexistis

نصایح مرا قبول نکردید و نخواستید که شما را اصلاح کنم.

ego quoque in interitu vestro ridebo et subsannabo cum vobis quod timebatis advenerit

پس وقتی گرفتار شوید، به شما می‌خندم و هنگامی‌که دچار ترس و وحشت شوید، شما را مسخره می‌کنم.

cum inruerit repentina calamitas et interitus quasi tempestas ingruerit quando venerit super vos tribulatio et angustia

وقتی ترس مثل توفان به شما حمله کند و مصیبت مانند گردباد دور شما را بگیرد، وقتی‌که به تنگدستی و پریشانی دچار شوید.

tunc invocabunt me et non exaudiam mane consurgent et non invenient me

آنگاه مرا صدا خواهید کرد، ولی جواب نخواهم داد. همه‌جا به دنبال من خواهید گشت ولی مرا پیدا نخواهید کرد.

eo quod exosam habuerint disciplinam et timorem Domini non susceperint

زیرا شما هرگز به حکمت توجّه نکردید و از خداوند اطاعت ننمودید.

nec adquieverint consilio meo et detraxerint universae correptioni meae

هرگز با من مشورت نکردید و به نصیحتهای من توجّه ننمودید.

comedent igitur fructus viae suae suisque consiliis saturabuntur

بنابراین، آنچه کاشته‌اید درو خواهید کرد و کارهای شما، شما را گرفتار می‌سازد.

aversio parvulorum interficiet eos et prosperitas stultorum perdet illos

مردم نادان که حکمت را قبول نمی‌کنند، نابود می‌شوند و بی‌توجّهی ایشان، آنها را هلاک خواهد کرد.

qui autem me audierit absque terrore requiescet et abundantia perfruetur malorum timore sublato

امّا کسانی‌که به من گوش دهند در آرامش زندگی خواهند کرد و از هیچ چیزی نخواهند ترسید.»