Proverbs 23

Dacă stai la masă la unul din cei mari, ia seama ce ai dinainte:

Gdy siądziesz, abyś jadł z panem, uważaj pilnie, kto jest przed tobą;

pune-ţi un cuţit în gît, dacă eşti prea lacom.

Inaczej wraziłbyś nóż w gardło swoje, jeźlibyś był chciwy pokarmu.

Nu pofti mîncările lui alese, căci sînt o hrană înşelătoare.

Nie pragnij łakoci jego ; bo są pokarmem obłudnym.

Nu te chinui ca să te îmbogăţeşti, nu-ţi pune priceperea în aceasta.

Nie staraj się, abyś się zbogacił; owszem, zaniechaj opatrzności twojej.

Abia ţi-ai aruncat ochii spre ea şi nu mai este; căci bogăţia îşi face aripi, şi, ca vulturul, îşi ia sborul spre ceruri.

I miałżebyś obrócić oczy twoje na bogactwo, które prędko niszczeje? bo sobie uczyni skrzydła podobne orlim, i uleci do nieba.

Nu mînca pînea celui pismaş, şi nu pofti mîncările lui alese,

Nie jedz chleba człowieka zazdrosnego, a nie żądaj łakoci jego.

căci el este ca unul care îşi face socotelile în suflet. ,,Mănîncă şi bea``, îţi va zice el; dar inima lui nu este cu tine.

Albowiem jako on ciebie waży w myśli swej, tak ty waż pokarm jego. Mówić: Jedz i pij, ale serce jego nie jest z tobą.

Bucata pe care ai mîncat -o, o vei vărsa, şi cuvintele plăcute pe cari le vei spune, sînt perdute.

Sztuczkę twoję, którąś zjadł, zwrócisz, a utracisz wdzięczne słowa twoje.

Nu vorbi la urechea celui nebun, căci el nesocoteşte cuvintele tale înţelepte.

Przed głupim nie mów; albowiem wzgardzi roztropnością powieści twoich.

Nu muta hotarul văduvei, şi nu intra în ogorul orfanilor,

Nie przenoś granicy starej, a na rolę sierotek nie wchodź.

căci răzbunătorul lor este puternic: El le va apăra pricina împotriva ta.

Bo obrońca ich możny; onci się podejmuje sprawy ich przeciwko tobie.

Deschide-ţi inima la învăţătură, şi urechile la cuvintele ştiinţei.

Obróć do nauki serce twoje, a uszy twoje do powieści umiejętności.

Nu cruţa copilul de mustrare, căci dacă -l vei lovi cu nuiaua, nu va muri.

Nie odejmuj od młodego karności; bo jeźli go ubijesz rózgą, nie umrze.

Lovindu -l cu nuiaua, îi scoţi sufletul din locuinţa morţilor.

Ty go bij rózgą, a duszę jego z piekła wyrwiesz.

Fiule, dacă-ţi va fi inima înţeleaptă, inima mea se va bucura;

Synu mój! będzieli mądre serce twoje, będzie się weseliło serce moje, serce moje we mnie;

şi lăuntrul meu se va veseli, cînd buzele tale vor spune ce este bine.

I rozweselą się nerki moje, gdy będą mówiły wargi twoje, co jest prawego.

Să nu-ţi pizmuiască inima pe cei păcătoşi, ci să aibă totdeauna frică de Domnul;

Niech nie zajrzy serce twoje grzesznikom; ale raczej chodż w bojańni Pańskiej na każdy dzień;

căci este o răsplată, şi nu ţi se va tăia nădejdea.

Bo iż jest zapłata, przeto nadzieja twoja nie będzie wykorzeniona.

Ascultă, fiule, şi fii înţelept; îndreaptă-ţi inima pe calea cea dreaptă.

Słuchaj, synu mój! a bądź mądry, i nawiedź na drogę serce twoje.

Nu fi printre ceice beau vin, nici printre ceice se îmbuibează cu carne.

Nie bywaj między pijanicami wina, ani między żarłokami mięsa;

Căci beţivul şi cel ce se dedă la îmbuibare sărăcesc, şi aţipirea te face să porţi zdrenţe.

Boć pijanica i żarłok zubożeje, a ospały w łatach chodzić będzie.

Asculă pe tatăl tău, care te -a născut, şi nu nesocoti pe mamă-ta, cînd a îmbătrînit.

Słuchaj ojca twego, który cię spłodził, a nie pogardzaj matką twoją, gdy się zstarzeje.

Cumpără adevărul, şi nu -l vinde, înţelepciunea, învăţătura şi priceperea.

Kupuj prawdę, a nie sprzedawaj jej; kupuj mądrość, umiejętność i rozum.

Tatăl celui neprihănit se veseleşte, şi cel ce dă naştere unui înţelept se bucură.

Bardzo się raduje ojciec sprawiedliwego, a kto spłodził mądrego, weseli się z niego.

Să se bucure tatăl tău şi mama ta, să se veselească cea care te -a născut.

Niech się tedy weseli ojciec twój, i matka twoja; i niech się rozraduje rodzicielka twoja.

Fiule, dă-mi inima ta, şi să găsească plăcere ochii tăi în căile Mele.

Synu mój! daj mi serce twoje, a oczy twoje niechaj strzegą dróg moich.

Căci curva este o groapă adîncă, şi străina o fîntînă strîmtă.

Bo nierządnica jest dół głęboki, a cudza żona jest studnia ciasna.

Ea pîndeşte ca un hoţ, şi măreşte între oameni numărul celor stricaţi.

Ona też jako zbojca zasadzki czyni, a zuchwalców między ludźmi rozmnaża.

Ale cui sînt vaietele? Ale cui sînt oftările? Ale cui sînt neînţelegerile? Ale cui sînt plîngerile? Ale cui sînt rănirile fără pricină? Ai cui sînt ochii roşi?

Komu biada? Komu niestety? Komu zwady? Komu krzyk? Komu rany daremne? Komu zapalenie oczów?

Ale celor ce întîrzie la vin, şi se duc să golească paharul cu vin amestecat.

Tym, którzy siadają na winie; tym, którzy chodzą, szukając przyprawnego wina.

Nu te uita la vin cînd curge roş şi face mărgăritare în pahar; el alunecă uşor,

Nie zapatruj się na wino, gdy się rumieni, i gdy wydaje w kubku łunę swoję, a prosto wyskakuje.

dar pe urmă ca un şarpe muşcă şi înţeapă ca un basilisc.

Bo na koniec jako wąż ukąsi, a jako żmija uszczknie;

Ochii ţi se vor uita după femeile altora, şi inima îţi va vorbi prostii.

Oczy twoje patrzyć będą na cudze żony, a serce twe będzie mówiło przewrotności;

Vei fi ca un om culcat în mijlocul mării, ca un om culcat pe vîrful unui catarg.

I będziesz jako ten, który leży w pośród morza, a jako ten, który śpi na wierzchu masztu;

,,M'a lovit... dar nu mă doare!... M'a bătut... dar nu simt nimic! Cînd... mă voi trezi? Mai vreau vin!``

Rzeczesz:Ubito mię, a nie stękałem, potłuczono mię, a nie czułem. Gdy się ocucę, udam się zaś do tego.