Proverbs 1

Przypowieści Salomona, syna Dawidowego, króla Izraelskiego,

parabolae Salomonis filii David regis Israhel

Dla poznania mądrości i ćwiczenia, ku wyrozumieniu powieści roztropnych;

ad sciendam sapientiam et disciplinam

Dla pojęcia ćwiczenia w rozumie, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;

ad intellegenda verba prudentiae et suscipiendam eruditionem doctrinae iustitiam et iudicium et aequitatem

Dla podania prostakom ostrożności, młodemu umiejętności, i opatrzności.

ut detur parvulis astutia adulescenti scientia et intellectus

Tych gdy mądry słuchać będzie, przybędzie mu nauki, a roztropny w radach opatrzniejszy będzie,

audiens sapiens sapientior erit et intellegens gubernacula possidebit

Aby zrozumiał przypowieści, i wykłady ich, słowa mądrych i zagadki ich.

animadvertet parabolam et interpretationem verba sapientium et enigmata eorum

Bojaźń Pańska jest początkiem umiejętności; ale głupi mądrością i ćwiczeniem gardzą.

timor Domini principium scientiae sapientiam atque doctrinam stulti despiciunt

Słuchaj, synu mój! ćwiczenia ojca twego, a nie opuszczaj nauki matki twojej.

audi fili mi disciplinam patris tui et ne dimittas legem matris tuae

Bo to przyda wdzięczności głowie twojej, i będzie łańcuchem kosztownym szyi twojej.

ut addatur gratia capiti tuo et torques collo tuo

Synu mój! jeżliby cię namawiali grzesznicy, nie przyzwalaj.

fili mi si te lactaverint peccatores ne adquiescas

Jeźlićby rzekli: Pójdź z nami, czyhajmy na krew, zasadźmy się na niewinnego bez przyczyny;

si dixerint veni nobiscum insidiemur sanguini abscondamus tendiculas contra insontem frustra

Pożremyż ich żywo, jako grób, a całkiem, jako zstępujących w dół;

degluttiamus eum sicut infernus viventem et integrum quasi descendentem in lacum

Wszelkiej majętności kosztownej nabędziemy, napełnimy domy nasze korzyścią;

omnem pretiosam substantiam repperiemus implebimus domos nostras spoliis

Rzuć między nas los twój; mieszek jeden wszyscy mieć będziemy.

sortem mitte nobiscum marsuppium unum sit omnium nostrum

Synu mójâ nie chodźże z nimi w drogę; zawściągnij nogi twojej od ścieżek ich.

fili mi ne ambules cum eis prohibe pedem tuum a semitis eorum

Albowiem nogi ich ku złemu bieżą, i spieszą się na wylanie krwi.

pedes enim illorum ad malum currunt et festinant ut effundant sanguinem

Bo jako próżno zastawiają sieci przed oczyma wszelkiego ptaka skrzydlastego:

frustra autem iacitur rete ante oculos pinnatorum

Tak i ci na krew swoję czyhają, a zasadzają się na duszę swoję.

ipsique contra sanguinem suum insidiantur et moliuntur fraudes contra animas suas

Takieć są ścieszki każdego czyhającego na zysk, który duszę pana swego odbiera.

sic semitae omnis avari animas possidentium rapiunt

Mądrość na dworzu woła, głos swój na ulicach wydaje.

sapientia foris praedicat in plateis dat vocem suam

W największym zgiełku woła, u wrót bram, w miastach powieści swoje opowiada, mówiąc:

in capite turbarum clamitat in foribus portarum urbis profert verba sua dicens

Prostacy! dokądże się kochać będziecie w prostocie? a naśmiewcy pośmiewisko miłować będziecie? a głupi nienawidzieć umiejętności będziecie?

usquequo parvuli diligitis infantiam et stulti ea quae sibi sunt noxia cupiunt et inprudentes odibunt scientiam

Nawróćcież się na karanie moje; oto wam wydam ducha mojego, a podam wam do znajomości słowa moje.

convertimini ad correptionem meam en proferam vobis spiritum meum et ostendam verba mea

Ponieważem wołała, a nie chcieliście; wyciągałam rękę moję, a nie był, ktoby uważał;

quia vocavi et rennuistis extendi manum meam et non fuit qui aspiceret

Owszem odrzuciliście wszystkę radę moję, a karności mojej nie chcieliście przyjąć;

despexistis omne consilium meum et increpationes meas neglexistis

Przetoż ja w zginieniu waszem śmiać się będę, będę z was szydziła, gdy przyjdzie, czego się strachacie.

ego quoque in interitu vestro ridebo et subsannabo cum vobis quod timebatis advenerit

Gdy przyjdzie jako spustoszenie, czego się strachacie, i gdy zginienie wasze przypadnie jako wicher, gdy przyjdzie na was ucisk i utrapienie;

cum inruerit repentina calamitas et interitus quasi tempestas ingruerit quando venerit super vos tribulatio et angustia

Tedy mię wzywać będą, a nie nie wysłucham; szukać mię będą z poranku, a nie znajdą mię.

tunc invocabunt me et non exaudiam mane consurgent et non invenient me

Przeto, iż mieli w nienawiści umiejętność, a bojaźni Pańskiej nie obrali sobie,

eo quod exosam habuerint disciplinam et timorem Domini non susceperint

Ani przestawali na radzie mijej, ale gardzili wszelką karnością moją:

nec adquieverint consilio meo et detraxerint universae correptioni meae

Przetoż będą używać owocu dróg swoich, a radami swemi nasyceni będą.

comedent igitur fructus viae suae suisque consiliis saturabuntur

Bo odwrócenie prostaków pozabija ich, a szczęście głupich wytraci ich.

aversio parvulorum interficiet eos et prosperitas stultorum perdet illos

Ale kto mię słucha, bezpiecznie mieszkać będzie, a będzie wolny od strachu złych rzeczy.

qui autem me audierit absque terrore requiescet et abundantia perfruetur malorum timore sublato