Proverbs 23

Gdy siądziesz, abyś jadł z panem, uważaj pilnie, kto jest przed tobą;

כי תשב ללחום את מושל בין תבין את אשר לפניך׃

Inaczej wraziłbyś nóż w gardło swoje, jeźlibyś był chciwy pokarmu.

ושמת שכין בלעך אם בעל נפש אתה׃

Nie pragnij łakoci jego ; bo są pokarmem obłudnym.

אל תתאו למטעמותיו והוא לחם כזבים׃

Nie staraj się, abyś się zbogacił; owszem, zaniechaj opatrzności twojej.

אל תיגע להעשיר מבינתך חדל׃

I miałżebyś obrócić oczy twoje na bogactwo, które prędko niszczeje? bo sobie uczyni skrzydła podobne orlim, i uleci do nieba.

התעוף עיניך בו ואיננו כי עשה יעשה לו כנפים כנשר ועיף השמים׃

Nie jedz chleba człowieka zazdrosnego, a nie żądaj łakoci jego.

אל תלחם את לחם רע עין ואל תתאו למטעמתיו׃

Albowiem jako on ciebie waży w myśli swej, tak ty waż pokarm jego. Mówić: Jedz i pij, ale serce jego nie jest z tobą.

כי כמו שער בנפשו כן הוא אכל ושתה יאמר לך ולבו בל עמך׃

Sztuczkę twoję, którąś zjadł, zwrócisz, a utracisz wdzięczne słowa twoje.

פתך אכלת תקיאנה ושחת דבריך הנעימים׃

Przed głupim nie mów; albowiem wzgardzi roztropnością powieści twoich.

באזני כסיל אל תדבר כי יבוז לשכל מליך׃

Nie przenoś granicy starej, a na rolę sierotek nie wchodź.

אל תסג גבול עולם ובשדי יתומים אל תבא׃

Bo obrońca ich możny; onci się podejmuje sprawy ich przeciwko tobie.

כי גאלם חזק הוא יריב את ריבם אתך׃

Obróć do nauki serce twoje, a uszy twoje do powieści umiejętności.

הביאה למוסר לבך ואזנך לאמרי דעת׃

Nie odejmuj od młodego karności; bo jeźli go ubijesz rózgą, nie umrze.

אל תמנע מנער מוסר כי תכנו בשבט לא ימות׃

Ty go bij rózgą, a duszę jego z piekła wyrwiesz.

אתה בשבט תכנו ונפשו משאול תציל׃

Synu mój! będzieli mądre serce twoje, będzie się weseliło serce moje, serce moje we mnie;

בני אם חכם לבך ישמח לבי גם אני׃

I rozweselą się nerki moje, gdy będą mówiły wargi twoje, co jest prawego.

ותעלזנה כליותי בדבר שפתיך מישרים׃

Niech nie zajrzy serce twoje grzesznikom; ale raczej chodż w bojańni Pańskiej na każdy dzień;

אל יקנא לבך בחטאים כי אם ביראת יהוה כל היום׃

Bo iż jest zapłata, przeto nadzieja twoja nie będzie wykorzeniona.

כי אם יש אחרית ותקותך לא תכרת׃

Słuchaj, synu mój! a bądź mądry, i nawiedź na drogę serce twoje.

שמע אתה בני וחכם ואשר בדרך לבך׃

Nie bywaj między pijanicami wina, ani między żarłokami mięsa;

אל תהי בסבאי יין בזללי בשר למו׃

Boć pijanica i żarłok zubożeje, a ospały w łatach chodzić będzie.

כי סבא וזולל יורש וקרעים תלביש נומה׃

Słuchaj ojca twego, który cię spłodził, a nie pogardzaj matką twoją, gdy się zstarzeje.

שמע לאביך זה ילדך ואל תבוז כי זקנה אמך׃

Kupuj prawdę, a nie sprzedawaj jej; kupuj mądrość, umiejętność i rozum.

אמת קנה ואל תמכר חכמה ומוסר ובינה׃

Bardzo się raduje ojciec sprawiedliwego, a kto spłodził mądrego, weseli się z niego.

גול יגול אבי צדיק יולד חכם וישמח בו׃

Niech się tedy weseli ojciec twój, i matka twoja; i niech się rozraduje rodzicielka twoja.

ישמח אביך ואמך ותגל יולדתך׃

Synu mój! daj mi serce twoje, a oczy twoje niechaj strzegą dróg moich.

תנה בני לבך לי ועיניך דרכי תרצנה׃

Bo nierządnica jest dół głęboki, a cudza żona jest studnia ciasna.

כי שוחה עמקה זונה ובאר צרה נכריה׃

Ona też jako zbojca zasadzki czyni, a zuchwalców między ludźmi rozmnaża.

אף היא כחתף תארב ובוגדים באדם תוסף׃

Komu biada? Komu niestety? Komu zwady? Komu krzyk? Komu rany daremne? Komu zapalenie oczów?

למי אוי למי אבוי למי מדונים למי שיח למי פצעים חנם למי חכללות עינים׃

Tym, którzy siadają na winie; tym, którzy chodzą, szukając przyprawnego wina.

למאחרים על היין לבאים לחקר ממסך׃

Nie zapatruj się na wino, gdy się rumieni, i gdy wydaje w kubku łunę swoję, a prosto wyskakuje.

אל תרא יין כי יתאדם כי יתן בכיס עינו יתהלך במישרים׃

Bo na koniec jako wąż ukąsi, a jako żmija uszczknie;

אחריתו כנחש ישך וכצפעני יפרש׃

Oczy twoje patrzyć będą na cudze żony, a serce twe będzie mówiło przewrotności;

עיניך יראו זרות ולבך ידבר תהפכות׃

I będziesz jako ten, który leży w pośród morza, a jako ten, który śpi na wierzchu masztu;

והיית כשכב בלב ים וכשכב בראש חבל׃

Rzeczesz:Ubito mię, a nie stękałem, potłuczono mię, a nie czułem. Gdy się ocucę, udam się zaś do tego.

הכוני בל חליתי הלמוני בל ידעתי מתי אקיץ אוסיף אבקשנו עוד׃