Proverbs 1

Przypowieści Salomona, syna Dawidowego, króla Izraelskiego,

Sprüche Salomos, des Sohnes Davids, des Königs von Israel:

Dla poznania mądrości i ćwiczenia, ku wyrozumieniu powieści roztropnych;

um Weisheit und Unterweisung zu kennen, um Worte des Verstandes zu verstehen,

Dla pojęcia ćwiczenia w rozumie, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;

um zu empfangen einsichtsvolle Unterweisung, Gerechtigkeit und Recht und Geradheit;

Dla podania prostakom ostrożności, młodemu umiejętności, i opatrzności.

um Einfältigen Klugheit zu geben, dem Jüngling Erkenntnis und Besonnenheit.

Tych gdy mądry słuchać będzie, przybędzie mu nauki, a roztropny w radach opatrzniejszy będzie,

Der Weise wird hören und an Kenntnis zunehmen, und der Verständige wird sich weisen Rat erwerben;

Aby zrozumiał przypowieści, i wykłady ich, słowa mądrych i zagadki ich.

um einen Spruch zu verstehen und verschlungene Rede, Worte der Weisen und ihre Rätsel. -

Bojaźń Pańska jest początkiem umiejętności; ale głupi mądrością i ćwiczeniem gardzą.

Die Furcht Jehovas ist der Erkenntnis Anfang; die Narren verachten Weisheit und Unterweisung.

Słuchaj, synu mój! ćwiczenia ojca twego, a nie opuszczaj nauki matki twojej.

Höre, mein Sohn, die Unterweisung deines Vaters, und verlaß nicht die Belehrung deiner Mutter!

Bo to przyda wdzięczności głowie twojej, i będzie łańcuchem kosztownym szyi twojej.

Denn sie werden ein anmutiger Kranz sein deinem Haupte und ein Geschmeide deinem Halse. -

Synu mój! jeżliby cię namawiali grzesznicy, nie przyzwalaj.

Mein Sohn, wenn Sünder dich locken, so willige nicht ein.

Jeźlićby rzekli: Pójdź z nami, czyhajmy na krew, zasadźmy się na niewinnego bez przyczyny;

Wenn sie sagen: Geh mit uns, wir wollen auf Blut lauern, wollen den Unschuldigen nachstellen ohne Ursache;

Pożremyż ich żywo, jako grób, a całkiem, jako zstępujących w dół;

wir wollen sie lebendig verschlingen wie der Scheol, und unverletzt, gleich denen, welche plötzlich in die Grube hinabfahren;

Wszelkiej majętności kosztownej nabędziemy, napełnimy domy nasze korzyścią;

wir werden allerlei kostbares Gut erlangen, werden unsere Häuser mit Beute füllen;

Rzuć między nas los twój; mieszek jeden wszyscy mieć będziemy.

du sollst dein Los mitten unter uns werfen, wir alle werden einen Beutel haben:

Synu mójâ nie chodźże z nimi w drogę; zawściągnij nogi twojej od ścieżek ich.

Mein Sohn, wandle nicht mit ihnen auf dem Wege, halte deinen Fuß zurück von ihrem Pfade;

Albowiem nogi ich ku złemu bieżą, i spieszą się na wylanie krwi.

denn ihre Füße laufen dem Bösen zu, und sie eilen, Blut zu vergießen.

Bo jako próżno zastawiają sieci przed oczyma wszelkiego ptaka skrzydlastego:

Denn vergeblich wird das Netz ausgespannt vor den Augen alles Geflügelten;

Tak i ci na krew swoję czyhają, a zasadzają się na duszę swoję.

sie aber lauern auf ihr eigenes Blut, stellen ihren eigenen Seelen nach.

Takieć są ścieszki każdego czyhającego na zysk, który duszę pana swego odbiera.

So sind die Pfade aller derer, welche der Habsucht frönen: sie nimmt ihrem eigenen Herrn das Leben.

Mądrość na dworzu woła, głos swój na ulicach wydaje.

Die Weisheit schreit draußen, sie läßt auf den Straßen ihre Stimme erschallen.

W największym zgiełku woła, u wrót bram, w miastach powieści swoje opowiada, mówiąc:

Sie ruft an der Ecke lärmender Plätze; an den Eingängen der Tore, in der Stadt redet sie ihre Worte:

Prostacy! dokądże się kochać będziecie w prostocie? a naśmiewcy pośmiewisko miłować będziecie? a głupi nienawidzieć umiejętności będziecie?

Bis wann, ihr Einfältigen, wollt ihr Einfältigkeit lieben, und werden Spötter ihre Lust haben an Spott, und Toren Erkenntnis hassen?

Nawróćcież się na karanie moje; oto wam wydam ducha mojego, a podam wam do znajomości słowa moje.

Wendet euch um zu meiner Zucht! Siehe, ich will euch meinen Geist hervorströmen lassen, will euch kundtun meine Reden. -

Ponieważem wołała, a nie chcieliście; wyciągałam rękę moję, a nie był, ktoby uważał;

Weil ich gerufen, und ihr euch geweigert habt, meine Hand ausgestreckt, und niemand aufgemerkt hat,

Owszem odrzuciliście wszystkę radę moję, a karności mojej nie chcieliście przyjąć;

und ihr all meinen Rat verworfen, und meine Zucht nicht gewollt habt:

Przetoż ja w zginieniu waszem śmiać się będę, będę z was szydziła, gdy przyjdzie, czego się strachacie.

so werde auch ich bei eurem Unglück lachen, werde spotten, wenn euer Schrecken kommt;

Gdy przyjdzie jako spustoszenie, czego się strachacie, i gdy zginienie wasze przypadnie jako wicher, gdy przyjdzie na was ucisk i utrapienie;

wenn euer Schrecken kommt wie ein Unwetter, und euer Unglück hereinbricht wie ein Sturm, wenn Bedrängnis und Angst über euch kommen.

Tedy mię wzywać będą, a nie nie wysłucham; szukać mię będą z poranku, a nie znajdą mię.

Dann werden sie zu mir rufen, und ich werde nicht antworten; sie werden mich eifrig suchen, und mich nicht finden:

Przeto, iż mieli w nienawiści umiejętność, a bojaźni Pańskiej nie obrali sobie,

darum, daß sie Erkenntnis gehaßt und die Furcht Jehovas nicht erwählt,

Ani przestawali na radzie mijej, ale gardzili wszelką karnością moją:

nicht eingewilligt haben in meinen Rat, verschmäht alle meine Zucht.

Przetoż będą używać owocu dróg swoich, a radami swemi nasyceni będą.

Und sie werden essen von der Frucht ihres Weges, und von ihren Ratschlägen sich sättigen.

Bo odwrócenie prostaków pozabija ich, a szczęście głupich wytraci ich.

Denn die Abtrünnigkeit der Einfältigen wird sie töten, und die Sorglosigkeit der Toren sie umbringen;

Ale kto mię słucha, bezpiecznie mieszkać będzie, a będzie wolny od strachu złych rzeczy.

wer aber auf mich hört, wird sicher wohnen, und wird ruhig sein vor des Übels Schrecken.