Proverbs 23

Gdy siądziesz, abyś jadł z panem, uważaj pilnie, kto jest przed tobą;

Kiam vi sidiĝos, por manĝi kun reganto, Rigardu bone, kio estas antaŭ vi;

Inaczej wraziłbyś nóż w gardło swoje, jeźlibyś był chciwy pokarmu.

Kaj vi metu tranĉilon al via gorĝo, Se vi estas avidulo.

Nie pragnij łakoci jego ; bo są pokarmem obłudnym.

Ne deziru liajn bongustajn manĝojn; Ĉar ĝi estas trompa pano.

Nie staraj się, abyś się zbogacił; owszem, zaniechaj opatrzności twojej.

Ne penu riĉiĝi; Forlasu vian pripensadon.

I miałżebyś obrócić oczy twoje na bogactwo, które prędko niszczeje? bo sobie uczyni skrzydła podobne orlim, i uleci do nieba.

Ĉu vi direktos viajn okulojn al ĝi? ĝi jam ne ekzistos; Ĉar riĉeco faras al si flugilojn kiel aglo, kaj forflugas al la ĉielo.

Nie jedz chleba człowieka zazdrosnego, a nie żądaj łakoci jego.

Ne manĝu panon de malbondeziranto, Kaj ne deziru liajn bongustajn manĝojn.

Albowiem jako on ciebie waży w myśli swej, tak ty waż pokarm jego. Mówić: Jedz i pij, ale serce jego nie jest z tobą.

Ĉar kiaj estas la pensoj en lia animo, tia li ankaŭ estas: Manĝu kaj trinku, li diros al vi, Sed lia koro ne estas kun vi.

Sztuczkę twoję, którąś zjadł, zwrócisz, a utracisz wdzięczne słowa twoje.

La pecon, kiun vi manĝis, vi elvomos; Kaj vane vi perdis viajn agrablajn vortojn.

Przed głupim nie mów; albowiem wzgardzi roztropnością powieści twoich.

En la orelojn de malsaĝulo ne parolu; Ĉar li malŝatos la saĝecon de viaj vortoj.

Nie przenoś granicy starej, a na rolę sierotek nie wchodź.

Ne forŝovu la antikvajn limojn, Kaj sur la kampon de orfoj ne iru.

Bo obrońca ich możny; onci się podejmuje sprawy ich przeciwko tobie.

Ĉar ilia Liberiganto estas forta; Li defendos ilian aferon kontraŭ vi.

Obróć do nauki serce twoje, a uszy twoje do powieści umiejętności.

Elmetu vian koron al instruo Kaj viajn orelojn al paroloj de prudento.

Nie odejmuj od młodego karności; bo jeźli go ubijesz rózgą, nie umrze.

Ne malvolu puni knabon: Se vi batos lin per kano, li ne mortos.

Ty go bij rózgą, a duszę jego z piekła wyrwiesz.

Vi batos lin per kano, Kaj lian animon vi savos de Ŝeol.

Synu mój! będzieli mądre serce twoje, będzie się weseliło serce moje, serce moje we mnie;

Mia filo, se via koro estos saĝa, Tiam ĝojos ankaŭ mia koro.

I rozweselą się nerki moje, gdy będą mówiły wargi twoje, co jest prawego.

Kaj mia internaĵo ĝojos, Kiam viaj lipoj parolos ĝustaĵon.

Niech nie zajrzy serce twoje grzesznikom; ale raczej chodż w bojańni Pańskiej na każdy dzień;

Via koro sin tiru ne al pekuloj, Sed al timo antaŭ la Eternulo ĉiutage.

Bo iż jest zapłata, przeto nadzieja twoja nie będzie wykorzeniona.

Ĉar ekzistas estonteco, Kaj via espero ne perdiĝos.

Słuchaj, synu mój! a bądź mądry, i nawiedź na drogę serce twoje.

Aŭskultu vi, mia filo, kaj estu saĝa, Kaj direktu vian koron al la ĝusta vojo.

Nie bywaj między pijanicami wina, ani między żarłokami mięsa;

Ne estu inter la drinkantoj de vino, Inter tiuj, kiuj manĝas tro da viando;

Boć pijanica i żarłok zubożeje, a ospały w łatach chodzić będzie.

Ĉar drinkemulo kaj manĝegemulo malriĉiĝos, Kaj dormemulo havos sur si ĉifonaĵojn.

Słuchaj ojca twego, który cię spłodził, a nie pogardzaj matką twoją, gdy się zstarzeje.

Aŭskultu vian patron, kiu vin naskigis, Kaj ne malŝatu vian patrinon, kiam ŝi maljuniĝos.

Kupuj prawdę, a nie sprzedawaj jej; kupuj mądrość, umiejętność i rozum.

Veron aĉetu, kaj ne vendu saĝon Kaj instruon kaj prudenton.

Bardzo się raduje ojciec sprawiedliwego, a kto spłodził mądrego, weseli się z niego.

Grandan ĝojon havas patro de virtulo, Kaj naskinto de saĝulo ĝojos pro li.

Niech się tedy weseli ojciec twój, i matka twoja; i niech się rozraduje rodzicielka twoja.

Via patro kaj via patrino ĝojos, Kaj via naskintino triumfos.

Synu mój! daj mi serce twoje, a oczy twoje niechaj strzegą dróg moich.

Donu, mia filo, vian koron al mi, Kaj al viaj okuloj plaĉu miaj vojoj.

Bo nierządnica jest dół głęboki, a cudza żona jest studnia ciasna.

Ĉar malĉastulino estas profunda foso, Kaj fremda edzino estas malvasta puto.

Ona też jako zbojca zasadzki czyni, a zuchwalców między ludźmi rozmnaża.

Ŝi embuskas kiel rabisto, Kaj kolektas ĉirkaŭ si perfidulojn.

Komu biada? Komu niestety? Komu zwady? Komu krzyk? Komu rany daremne? Komu zapalenie oczów?

Ĉe kiu estas ploro? ĉe kiu estas ĝemoj? ĉe kiu estas malpaco? Ĉe kiu estas plendoj? ĉe kiu estas senkaŭzaj batoj? Ĉe kiu estas malklaraj okuloj?

Tym, którzy siadają na winie; tym, którzy chodzą, szukając przyprawnego wina.

Ĉe tiuj, kiuj sidas malfrue ĉe vino, Ĉe tiuj, kiuj venas, por gustumi aroman trinkaĵon.

Nie zapatruj się na wino, gdy się rumieni, i gdy wydaje w kubku łunę swoję, a prosto wyskakuje.

Ne rigardu la vinon, kiel ruĝa ĝi estas, Kiel ĝi brilas en la pokalo, kiel glate ĝi eniras:

Bo na koniec jako wąż ukąsi, a jako żmija uszczknie;

En la fino ĝi mordas kiel serpento Kaj pikas kiel vipuro.

Oczy twoje patrzyć będą na cudze żony, a serce twe będzie mówiło przewrotności;

Viaj okuloj vidos fremdaĵojn, Kaj via koro parolos malĝustaĵojn.

I będziesz jako ten, który leży w pośród morza, a jako ten, który śpi na wierzchu masztu;

Kaj vi estos kiel dormanto meze de la maro, Kaj kiel dormanto sur la supro de masto.

Rzeczesz:Ubito mię, a nie stękałem, potłuczono mię, a nie czułem. Gdy się ocucę, udam się zaś do tego.

Ili batis min, sed ĝi min ne doloris; Ili frapis min, sed mi ne sentis; Kiam mi vekiĝos, mi denove tion serĉos.