Proverbs 1

The proverbs of Solomon the son of David, king of Israel;

Przypowieści Salomona, syna Dawidowego, króla Izraelskiego,

To know wisdom and instruction; to perceive the words of understanding;

Dla poznania mądrości i ćwiczenia, ku wyrozumieniu powieści roztropnych;

To receive the instruction of wisdom, justice, and judgment, and equity;

Dla pojęcia ćwiczenia w rozumie, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;

To give subtilty to the simple, to the young man knowledge and discretion.

Dla podania prostakom ostrożności, młodemu umiejętności, i opatrzności.

A wise man will hear, and will increase learning; and a man of understanding shall attain unto wise counsels:

Tych gdy mądry słuchać będzie, przybędzie mu nauki, a roztropny w radach opatrzniejszy będzie,

To understand a proverb, and the interpretation; the words of the wise, and their dark sayings.

Aby zrozumiał przypowieści, i wykłady ich, słowa mądrych i zagadki ich.

The fear of the LORD is the beginning of knowledge: but fools despise wisdom and instruction.

Bojaźń Pańska jest początkiem umiejętności; ale głupi mądrością i ćwiczeniem gardzą.

My son, hear the instruction of thy father, and forsake not the law of thy mother:

Słuchaj, synu mój! ćwiczenia ojca twego, a nie opuszczaj nauki matki twojej.

For they shall be an ornament of grace unto thy head, and chains about thy neck.

Bo to przyda wdzięczności głowie twojej, i będzie łańcuchem kosztownym szyi twojej.

My son, if sinners entice thee, consent thou not.

Synu mój! jeżliby cię namawiali grzesznicy, nie przyzwalaj.

If they say, Come with us, let us lay wait for blood, let us lurk privily for the innocent without cause:

Jeźlićby rzekli: Pójdź z nami, czyhajmy na krew, zasadźmy się na niewinnego bez przyczyny;

Let us swallow them up alive as the grave; and whole, as those that go down into the pit:

Pożremyż ich żywo, jako grób, a całkiem, jako zstępujących w dół;

We shall find all precious substance, we shall fill our houses with spoil:

Wszelkiej majętności kosztownej nabędziemy, napełnimy domy nasze korzyścią;

Cast in thy lot among us; let us all have one purse:

Rzuć między nas los twój; mieszek jeden wszyscy mieć będziemy.

My son, walk not thou in the way with them; refrain thy foot from their path:

Synu mójâ nie chodźże z nimi w drogę; zawściągnij nogi twojej od ścieżek ich.

For their feet run to evil, and make haste to shed blood.

Albowiem nogi ich ku złemu bieżą, i spieszą się na wylanie krwi.

Surely in vain the net is spread in the sight of any bird.

Bo jako próżno zastawiają sieci przed oczyma wszelkiego ptaka skrzydlastego:

And they lay wait for their own blood; they lurk privily for their own lives.

Tak i ci na krew swoję czyhają, a zasadzają się na duszę swoję.

So are the ways of every one that is greedy of gain; which taketh away the life of the owners thereof.

Takieć są ścieszki każdego czyhającego na zysk, który duszę pana swego odbiera.

Wisdom crieth without; she uttereth her voice in the streets:

Mądrość na dworzu woła, głos swój na ulicach wydaje.

She crieth in the chief place of concourse, in the openings of the gates: in the city she uttereth her words, saying,

W największym zgiełku woła, u wrót bram, w miastach powieści swoje opowiada, mówiąc:

How long, ye simple ones, will ye love simplicity? and the scorners delight in their scorning, and fools hate knowledge?

Prostacy! dokądże się kochać będziecie w prostocie? a naśmiewcy pośmiewisko miłować będziecie? a głupi nienawidzieć umiejętności będziecie?

Turn you at my reproof: behold, I will pour out my spirit unto you, I will make known my words unto you.

Nawróćcież się na karanie moje; oto wam wydam ducha mojego, a podam wam do znajomości słowa moje.

Because I have called, and ye refused; I have stretched out my hand, and no man regarded;

Ponieważem wołała, a nie chcieliście; wyciągałam rękę moję, a nie był, ktoby uważał;

But ye have set at nought all my counsel, and would none of my reproof:

Owszem odrzuciliście wszystkę radę moję, a karności mojej nie chcieliście przyjąć;

I also will laugh at your calamity; I will mock when your fear cometh;

Przetoż ja w zginieniu waszem śmiać się będę, będę z was szydziła, gdy przyjdzie, czego się strachacie.

When your fear cometh as desolation, and your destruction cometh as a whirlwind; when distress and anguish cometh upon you.

Gdy przyjdzie jako spustoszenie, czego się strachacie, i gdy zginienie wasze przypadnie jako wicher, gdy przyjdzie na was ucisk i utrapienie;

Then shall they call upon me, but I will not answer; they shall seek me early, but they shall not find me:

Tedy mię wzywać będą, a nie nie wysłucham; szukać mię będą z poranku, a nie znajdą mię.

For that they hated knowledge, and did not choose the fear of the LORD:

Przeto, iż mieli w nienawiści umiejętność, a bojaźni Pańskiej nie obrali sobie,

They would none of my counsel: they despised all my reproof.

Ani przestawali na radzie mijej, ale gardzili wszelką karnością moją:

Therefore shall they eat of the fruit of their own way, and be filled with their own devices.

Przetoż będą używać owocu dróg swoich, a radami swemi nasyceni będą.

For the turning away of the simple shall slay them, and the prosperity of fools shall destroy them.

Bo odwrócenie prostaków pozabija ich, a szczęście głupich wytraci ich.

But whoso hearkeneth unto me shall dwell safely, and shall be quiet from fear of evil.

Ale kto mię słucha, bezpiecznie mieszkać będzie, a będzie wolny od strachu złych rzeczy.