Proverbs 1

Proverbi di Salomone, figliuolo di Davide, re d’Israele;

Sentencoj de Salomono, filo de David, reĝo de Izrael:

perché l’uomo conosca la sapienza e l’istruzione, e intenda i detti sensati;

Por scii saĝon kaj moralinstruon; Por kompreni parolojn de prudento;

perché riceva istruzione circa l’assennatezza, la giustizia, l’equità, la dirittura;

Por ricevi instruon pri saĝo, Vero, justo, kaj honesto;

per dare accorgimento ai semplici, e conoscenza e riflessione al giovane.

Por doni al la malkleruloj spriton, Al la junulo scion kaj singardemon.

Il savio ascolterà, e accrescerà il suo sapere; l’uomo intelligente ne ritrarrà buone direzioni

Saĝulo aŭdu kaj plimultigu sian scion, Kaj prudentulo akiros gvidajn kapablojn,

per capire i proverbi e le allegorie, le parole dei savi e i loro enigmi.

Por kompreni sentencon kaj retoraĵon, La vortojn de saĝuloj kaj iliajn enigmojn.

Il timore dell’Eterno è il principio della scienza; gli stolti disprezzano la sapienza e l’istruzione.

La timo antaŭ la Eternulo estas la komenco de sciado. Saĝon kaj instruon malpiuloj malestimas.

Ascolta, figliuol mio, l’istruzione di tuo padre e non ricusare l’insegnamento di tua madre;

Aŭskultu, mia filo, la instruon de via patro, Kaj ne forĵetu la ordonon de via patrino;

poiché saranno una corona di grazia sul tuo capo, e monili al tuo collo.

Ĉar ili estas bela krono por via kapo, Kaj ornamo por via kolo.

Figliuol mio, se i peccatori ti vogliono sedurre, non dar loro retta.

Mia filo, se pekuloj vin logos, Ne sekvu ilin.

Se dicono: "Vieni con noi; mettiamoci in agguato per uccidere; tendiamo insidie senza motivo all’innocente;

Se ili diros: Iru kun ni, Ni embuskos por mortigi, Ni senkaŭze insidos senkulpulojn;

inghiottiamoli vivi, come il soggiorno de’ morti, e tutt’interi come quelli che scendon nella fossa;

Kiel Ŝeol ni englutos ilin vivajn, Kaj la piulojn kiel irantajn en la tombon;

noi troveremo ogni sorta di beni preziosi, empiremo le nostre case di bottino;

Ni trovos diversajn grandvaloraĵojn, Ni plenigos niajn domojn per rabaĵo;

tu trarrai a sorte la tua parte con noi, non ci sarà fra noi tutti che una borsa sola"

Vi lotos meze inter ni, Unu monujo estos por ni ĉiuj:

figliuol mio, non t’incamminare con essi; trattieni il tuo piè lungi dal loro sentiero;

Mia filo, ne iru la vojon kune kun ili; Gardu vian piedon de ilia vojstreko,

poiché i loro piedi corrono al male ed essi s’affrettano a spargere il sangue.

Ĉar iliaj piedoj kuras al malbono, Kaj rapidas, por verŝi sangon.

Si tende invano la rete dinanzi a ogni sorta d’uccelli;

Ĉar vane estas metata reto Antaŭ la okuloj de ĉiu birdo.

ma costoro pongono agguati al loro proprio sangue, e tendono insidie alla stessa loro vita.

Kaj ili embuskas sian propran sangon, Ili insidas siajn proprajn animojn.

Tal è la sorte di chiunque è avido di guadagno; esso toglie la vita a chi lo possiede.

Tiaj estas la vojoj de ĉiu, kiu avidas rabakiron; Ĝi forprenas la vivon de sia posedanto.

La sapienza grida per le vie, fa udire la sua voce per le piazze;

La saĝo krias sur la strato; Ĝi aŭdigas sian voĉon sur la placoj;

nei crocicchi affollati ella chiama, all’ingresso delle porte, in città, pronunzia i suoi discorsi:

Ĝi vokas en la ĉefaj kunvenejoj, ĉe la pordegaj enirejoj; En la urbo ĝi diras siajn parolojn.

"Fino a quando, o scempi, amerete la scempiaggine? fino a quando gli schernitori prenderanno gusto a schernire e gli stolti avranno in odio la scienza?

Ĝis kiam, ho malkleruloj, vi amos nescion? Kaj al blasfemantoj plaĉos blasfemado, Kaj senprudentuloj malamos scion?

Volgetevi a udire la mia riprensione; ecco, io farò sgorgare su voi lo spirito mio, vi farò conoscere le mie parole…

Returnu vin al mia predikado; Jen mi eligos al vi mian spiriton, Mi sciigos al vi miajn vortojn.

Ma poiché, quand’ho chiamato avete rifiutato d’ascoltare, quand’ho steso la mano nessun vi ha badato,

Ĉar mi vokis, kaj vi rifuzis; Mi etendis mian manon, kaj neniu atentis;

anzi avete respinto ogni mio consiglio e della mia correzione non ne avete voluto sapere,

Kaj vi forĵetis ĉiujn miajn konsilojn, Kaj miajn predikojn vi ne deziris:

anch’io mi riderò delle vostre sventure, mi farò beffe quando lo spavento vi piomberà addosso;

Tial ankaŭ mi ridos ĉe via malfeliĉo; Mi mokos, kiam timo vin atakos.

quando lo spavento vi piomberà addosso come una tempesta quando la sventura v’investirà come un uragano, e vi cadranno addosso la distretta l’angoscia.

Kiam la timo atakos vin kiel uragano, Kaj via malfeliĉo venos kiel ventego, Kiam venos al vi mizero kaj sufero:

Allora mi chiameranno, ma io non risponderò; mi cercheranno con premura ma non mi troveranno.

Tiam ili min vokos, sed mi ne respondos; Ili min serĉos, sed min ne trovos.

Poiché hanno odiato la scienza e non hanno scelto il timor dell’Eterno

Tial ke ili malamis scion, Kaj timon antaŭ la Eternulo ili ne deziris havi,

e non hanno voluto sapere dei miei consigli e hanno disdegnato ogni mia riprensione,

Ili ne deziris miajn konsilojn, Ili malestimis ĉiujn miajn predikojn:

si pasceranno del frutto della loro condotta, e saranno saziati dei loro propri consigli.

Ili manĝu la fruktojn de sia agado, Kaj ili satiĝu de siaj pripensoj.

Poiché il pervertimento degli scempi li uccide, e lo sviarsi degli stolti li fa perire;

Ĉar la kapricoj de la malsaĝuloj ilin mortigas, Kaj la senzorgeco de la senorduloj ilin pereigas.

ma chi m’ascolta se ne starà al sicuro, sarà tranquillo, senza paura d’alcun male".

Sed kiu min aŭskultas, tiu loĝos sendanĝere, Kaj estos trankvila, kaj ne timos malbonon.