Proverbs 1

Men pwovèb Salomon, pitit David la, ki te wa peyi Izrayèl.

Sentencoj de Salomono, filo de David, reĝo de Izrael:

Pwovèb sa yo la pou fè moun konnen sa ki rele gen sajès ak bon levasyon, pou yo konprann lè moun lespri ap pale ak yo.

Por scii saĝon kaj moralinstruon; Por kompreni parolojn de prudento;

Pwovèb sa yo la tou pou moutre moun jan pou yo viv avèk konprann, pou yo gen bon kondit, pou yo pa fè lenjistis, pou yo mache dwat nan lavi.

Por ricevi instruon pri saĝo, Vero, justo, kaj honesto;

Y'ap louvri lespri moun ki manke konprann, y'ap bay jenn gason yo konesans ak konprann.

Por doni al la malkleruloj spriton, Al la junulo scion kaj singardemon.

Se pou moun ki gen konesans koute sa ki nan pwovèb yo, pou yo ka mete sou sa yo konnen deja. Se pou moun ki gen lespri koute sa ki nan pwovèb yo, pou yo ka konnen ki jan pou yo mennen bak yo pi byen,

Saĝulo aŭdu kaj plimultigu sian scion, Kaj prudentulo akiros gvidajn kapablojn,

konsa, y'a ka konprann sans tout pwovèb ak tout parabòl, sans tout pawòl k'ap soti nan bouch moun ki gen bon konprann yo ak koze tout moun pa ka konprann.

Por kompreni sentencon kaj retoraĵon, La vortojn de saĝuloj kaj iliajn enigmojn.

Lè ou gen krentif pou Bondye, se lè sa a ou konmanse gen konesans. Moun fou pa konn valè sa yo rele gen konesans, yo refize aprann.

La timo antaŭ la Eternulo estas la komenco de sciado. Saĝon kaj instruon malpiuloj malestimas.

Pitit mwen, koute papa ou non lè l'ap ba ou bon levasyon! Pa janm bliye sa manman ou te moutre ou!

Aŭskultu, mia filo, la instruon de via patro, Kaj ne forĵetu la ordonon de via patrino;

Menm jan bèl foula mare nan tèt ak kolye pase nan kou bay pi bèl aparans, konsa tou konsèy papa ou ak manman ou ap fè anpil pou ou.

Ĉar ili estas bela krono por via kapo, Kaj ornamo por via kolo.

Pitit mwen, lè moun k'ap fè sa ki mal vle detounen ou, pa kite yo pran tèt ou.

Mia filo, se pekuloj vin logos, Ne sekvu ilin.

Si yo di ou: Vini ak nou non! Ann anbiske kò nou pou n' touye moun. Ann pare pèlen pou nou pran inonsan yo, san yo pa gen anyen ak nou.

Se ili diros: Iru kun ni, Ni embuskos por mortigi, Ni senkaŭze insidos senkulpulojn;

Ann vale yo tou vivan, tankou simityè ki pa janm refize mò. Ann vale yo tout ankè tankou kadav y'ap antere.

Kiel Ŝeol ni englutos ilin vivajn, Kaj la piulojn kiel irantajn en la tombon;

N'a jwenn tout kalite gwo richès, n'a plen kay nou ak tout bagay n'a pran.

Ni trovos diversajn grandvaloraĵojn, Ni plenigos niajn domojn per rabaĵo;

W'a jwenn pa ou nan tou sa n'a pran. Va gen yon sèl kès pou nou tout.

Vi lotos meze inter ni, Unu monujo estos por ni ĉiuj:

Pitit mwen, pa mache avèk moun konsa! Pa mete pye ou kote moun sa yo pase!

Mia filo, ne iru la vojon kune kun ili; Gardu vian piedon de ilia vojstreko,

Yo toujou dèyè pou fè sa ki mal. Pou ti krik ti krak, yo mete san deyò.

Ĉar iliaj piedoj kuras al malbono, Kaj rapidas, por verŝi sangon.

Kisa ou konprann ou fè lè ou kite zwezo wè ou ap tann pèlen pou li?

Ĉar vane estas metata reto Antaŭ la okuloj de ĉiu birdo.

Se konsa moun sa yo pran nan pèlen yo menm yo pare a. Yo tonbe nan pyèj yo mete a, yo mouri.

Kaj ili embuskas sian propran sangon, Ili insidas siajn proprajn animojn.

Nan chache genyen sa ki pa pou ou, se ou ki lakòz malè rive ou. Se sa menm ki pou rive tout moun ki pa wè pase vòlò.

Tiaj estas la vojoj de ĉiu, kiu avidas rabakiron; Ĝi forprenas la vivon de sia posedanto.

Koute byen. Sajès ap rele nan lari, l'ap pale byen fò sou plas piblik.

La saĝo krias sur la strato; Ĝi aŭdigas sian voĉon sur la placoj;

L'ap rele nan tout kalfou, nan pòtay lavil yo, toupatou kote tout moun ka tande.

Ĝi vokas en la ĉefaj kunvenejoj, ĉe la pordegaj enirejoj; En la urbo ĝi diras siajn parolojn.

L'ap di: Bann egare! Kilè n'a sispann renmen fè tenten? Kilè n'a sispann pran plezi nou nan pase tout bagay nan betiz? Kilè moun fou yo va soti pou yo aprann?

Ĝis kiam, ho malkleruloj, vi amos nescion? Kaj al blasfemantoj plaĉos blasfemado, Kaj senprudentuloj malamos scion?

Se pou n' koute m' lè m'ap rale zòrèy nou. M'ap di nou tou sa ki nan tèt mwen, m'ap fè nou konnen tou sa m' konnen.

Returnu vin al mia predikado; Jen mi eligos al vi mian spiriton, Mi sciigos al vi miajn vortojn.

Ki jan nou ye konsa? Mwen rele nou, nou fè tankou nou pa tande m'. Mwen lonje men ban nou, nou fè tankou nou pa wè m'.

Ĉar mi vokis, kaj vi rifuzis; Mi etendis mian manon, kaj neniu atentis;

Anhan! Se konsa sa ye? Nou voye tout konsèy mwen te ban nou yo jete byen lwen nou. Nou refize kite m' korije nou.

Kaj vi forĵetis ĉiujn miajn konsilojn, Kaj miajn predikojn vi ne deziris:

Konsa, lè n'a nan ka, m'a ri nou. Lè malè va fè nou tranble, m'a pase nou nan rizib.

Tial ankaŭ mi ridos ĉe via malfeliĉo; Mi mokos, kiam timo vin atakos.

Lè malè va tonbe sou nou tankou yon van siklòn, lè tray va pase sou nou tankou yon toubouyon, lè lapenn ak kè sere va pran nou,

Kiam la timo atakos vin kiel uragano, Kaj via malfeliĉo venos kiel ventego, Kiam venos al vi mizero kaj sufero:

le sa a, n'a rele m', mwen menm yo rele sajès, men mwen p'ap reponn nou. N'a mache chache m' toupatou, men nou p'ap jwenn mwen.

Tiam ili min vokos, sed mi ne respondos; Ili min serĉos, sed min ne trovos.

Nou pa t' vle wè konesans, nou te toujou refize gen krentif pou Bondye.

Tial ke ili malamis scion, Kaj timon antaŭ la Eternulo ili ne deziris havi,

Nou pa t' janm vle koute konsèy m' t'ap ban nou, nou te toujou derefize koute m' lè m' t'ap korije nou.

Ili ne deziris miajn konsilojn, Ili malestimis ĉiujn miajn predikojn:

Se pou nou rekòlte sa nou te simen an. Se pou nou sibi konsekans vye konsèy nou t'ap swiv yo.

Ili manĝu la fruktojn de sia agado, Kaj ili satiĝu de siaj pripensoj.

Moun ki san esperyans yo mouri paske yo refize aprann. Bann moun fou yo menm, yo pa pran anyen pou anyen, se sa k'ap pèdi yo tou.

Ĉar la kapricoj de la malsaĝuloj ilin mortigas, Kaj la senzorgeco de la senorduloj ilin pereigas.

Men, moun ki koute sa m' di yo jwenn lasirans, y'a viv ak kè poze, yo p'ap bezwen pè anyen.

Sed kiu min aŭskultas, tiu loĝos sendanĝere, Kaj estos trankvila, kaj ne timos malbonon.