Proverbs 23

Dacă stai la masă la unul din cei mari, ia seama ce ai dinainte:

وقتی با حاکم غذا می‌خوری، به‌خاطر داشته باش که با چه کسی نشسته‌ای.

pune-ţi un cuţit în gît, dacă eşti prea lacom.

اگر شخص پُرخوری هستی، خودت را کنترل کن

Nu pofti mîncările lui alese, căci sînt o hrană înşelătoare.

و حریص غذاهای لذیذ او نباش، زیرا ممکن است تو را فریب بدهد.

Nu te chinui ca să te îmbogăţeşti, nu-ţi pune priceperea în aceasta.

عاقل باش و برای کسب ثروت، خود را خسته نکن،

Abia ţi-ai aruncat ochii spre ea şi nu mai este; căci bogăţia îşi face aripi, şi, ca vulturul, îşi ia sborul spre ceruri.

زیرا ثروت پایدار نیست و مانند عقاب می‌پرد و ناپدید می‌شود.

Nu mînca pînea celui pismaş, şi nu pofti mîncările lui alese,

از سفرهٔ شخص خسیس غذا نخور و برای خوراکهای لذیذ او حریص نباش،

căci el este ca unul care îşi face socotelile în suflet. ,,Mănîncă şi bea``, îţi va zice el; dar inima lui nu este cu tine.

زیرا او حساب هرچه را که بخوری در فکر خود نگاه می‌دارد. او تعارف می‌کند و می‌گوید: «بخور و بنوش»، امّا این را از صمیم دل نمی‌گوید.

Bucata pe care ai mîncat -o, o vei vărsa, şi cuvintele plăcute pe cari le vei spune, sînt perdute.

لقمه‌ای را که خورده‌ای استفراغ خواهی کرد و تشکّرات تو برباد خواهد رفت.

Nu vorbi la urechea celui nebun, căci el nesocoteşte cuvintele tale înţelepte.

آدم احمق را نصیحت نکن، زیرا او سخنان حکیمانهٔ تو را بی‌اهمیّت می‌شمارد.

Nu muta hotarul văduvei, şi nu intra în ogorul orfanilor,

حدود زمین خود را که از قدیم تعیین شده، تغییر نده و زمین یتیمان را بزور نگیر،

căci răzbunătorul lor este puternic: El le va apăra pricina împotriva ta.

زیرا پشتیبان ایشان قوی است و به داد آنها می‌رسد.

Deschide-ţi inima la învăţătură, şi urechile la cuvintele ştiinţei.

وقتی معلّم تو را تعلیم می‌دهد، از صمیم دل به سخنان آموزندهٔ او گوش بده.

Nu cruţa copilul de mustrare, căci dacă -l vei lovi cu nuiaua, nu va muri.

از تأدیب کردن فرزند خویش کوتاهی نکن، زیرا تنبیه او را نمی‌کشد،

Lovindu -l cu nuiaua, îi scoţi sufletul din locuinţa morţilor.

بلکه جان او را از هلاکت نجات می‌دهد.

Fiule, dacă-ţi va fi inima înţeleaptă, inima mea se va bucura;

فرزندم، اگر حکمت بیاموزی، دل من شاد می‌شود،

şi lăuntrul meu se va veseli, cînd buzele tale vor spune ce este bine.

و هنگامی‌که سخن راست بگویی، تمام وجودم شادمان می‌گردد.

Să nu-ţi pizmuiască inima pe cei păcătoşi, ci să aibă totdeauna frică de Domnul;

به شریران حسادت نورز، بلکه آرزوی تو اطاعت از خداوند باشد؛

căci este o răsplată, şi nu ţi se va tăia nădejdea.

زیرا در این صورت آیندهٔ خوبی خواهی داشت و امید تو برباد نخواهد رفت.

Ascultă, fiule, şi fii înţelept; îndreaptă-ţi inima pe calea cea dreaptă.

فرزندم، عاقل باش و به سخنانم گوش بده. در راه راست قدم بردار

Nu fi printre ceice beau vin, nici printre ceice se îmbuibează cu carne.

و با میگساران و شکم‌پرستان معاشرت نکن،

Căci beţivul şi cel ce se dedă la îmbuibare sărăcesc, şi aţipirea te face să porţi zdrenţe.

زیرا کسانی‌که کارشان فقط خوردن و خوابیدن است، فقیر و محتاج می‌شوند.

Asculă pe tatăl tău, care te -a născut, şi nu nesocoti pe mamă-ta, cînd a îmbătrînit.

به نصیحت پدرت که تو را به وجود آورده است، گوش بده و مادرت را هنگامی‌که پیر می‌شود، خوار نشمار.

Cumpără adevărul, şi nu -l vinde, înţelepciunea, învăţătura şi priceperea.

در پی حقیقت باش و حکمت و ادب و دانش را کسب کن و به هیچ قیمتی آنها را از دست نده.

Tatăl celui neprihănit se veseleşte, şi cel ce dă naştere unui înţelept se bucură.

فرزندی درستکار و دانا باش تا باعث خوشی و خشنودی پدر و مادرت شوی.

Să se bucure tatăl tău şi mama ta, să se veselească cea care te -a născut.

فرزندی درستکار و دانا باش تا باعث خوشی و خشنودی پدر و مادرت شوی.

Fiule, dă-mi inima ta, şi să găsească plăcere ochii tăi în căile Mele.

فرزندم، سخنان مرا بشنو و زندگی مرا سرمشق خود قرار ده.

Căci curva este o groapă adîncă, şi străina o fîntînă strîmtă.

بدان که زن بدکاره دام خطرناکی است.

Ea pîndeşte ca un hoţ, şi măreşte între oameni numărul celor stricaţi.

او مانند راهزن در کمین قربانی‌های خود می‌نشیند و به تعداد مردم خیانتکار می‌افزاید.

Ale cui sînt vaietele? Ale cui sînt oftările? Ale cui sînt neînţelegerile? Ale cui sînt plîngerile? Ale cui sînt rănirile fără pricină? Ai cui sînt ochii roşi?

مصیبت و بدبختی نصیب چه کسی می‌شود؟ چه کسی همیشه جنگ و دعوا برپا می‌کند؟ چه کسی بی‌جهت زخمی می‌شود و چشمانش تار می‌گردد؟

Ale celor ce întîrzie la vin, şi se duc să golească paharul cu vin amestecat.

کسی‌که دایم شراب می‌خورد و به دنبال میگساری می‌رود.

Nu te uita la vin cînd curge roş şi face mărgăritare în pahar; el alunecă uşor,

پس فریفتهٔ شراب سرخ‌فام نشو که در جام به تو چشمک می‌زند و بعد آهسته از گلویت پایین می‌رود.

dar pe urmă ca un şarpe muşcă şi înţeapă ca un basilisc.

در آخر، همچون مار، تو را خواهد گزید و مانند افعی تو را نیش خواهد زد.

Ochii ţi se vor uita după femeile altora, şi inima îţi va vorbi prostii.

چشمانت چیزهای عجیب و غریب می‌بینند و گرفتار وهم و خیال می‌گردی.

Vei fi ca un om culcat în mijlocul mării, ca un om culcat pe vîrful unui catarg.

مانند کسی می‌شوی که در دریا خوابیده و با امواج آن دست و پنجه نرم می‌کند.

,,M'a lovit... dar nu mă doare!... M'a bătut... dar nu simt nimic! Cînd... mă voi trezi? Mai vreau vin!``

می‌گویی: «مرا زدند، امّا دردی را احساس نمی‌کنم. چه وقت به هوش می‌آیم تا یک پیالهٔ دیگر بنوشم؟»