Proverbs 23

Quando te assentares a comer com um governador, atenta bem para aquele que está diante de ti;

Kiam vi sidiĝos, por manĝi kun reganto, Rigardu bone, kio estas antaŭ vi;

e põe uma faca à tua garganta, se fores homem de grande apetite.

Kaj vi metu tranĉilon al via gorĝo, Se vi estas avidulo.

Não cobices os seus manjares gostosos, porque é comida enganadora.

Ne deziru liajn bongustajn manĝojn; Ĉar ĝi estas trompa pano.

Não te fatigues para seres rico; dá de mão à tua própria sabedoria:

Ne penu riĉiĝi; Forlasu vian pripensadon.

Fitando tu os olhos nas riquezas, elas se vão; pois fazem para si asas, como a águia, voam para o céu.

Ĉu vi direktos viajn okulojn al ĝi? ĝi jam ne ekzistos; Ĉar riĉeco faras al si flugilojn kiel aglo, kaj forflugas al la ĉielo.

Não comas o pão do avarento, nem cobices os seus manjares gostosos.

Ne manĝu panon de malbondeziranto, Kaj ne deziru liajn bongustajn manĝojn.

Porque, como ele pensa consigo mesmo, assim é; ele te diz: Come e bebe; mas o seu coração não está contigo.

Ĉar kiaj estas la pensoj en lia animo, tia li ankaŭ estas: Manĝu kaj trinku, li diros al vi, Sed lia koro ne estas kun vi.

Vomitarás o bocado que comeste, e perderás as tuas suaves palavras.

La pecon, kiun vi manĝis, vi elvomos; Kaj vane vi perdis viajn agrablajn vortojn.

Não fales aos ouvidos do tolo; porque desprezará a sabedoria das tuas palavras.

En la orelojn de malsaĝulo ne parolu; Ĉar li malŝatos la saĝecon de viaj vortoj.

Não removas os limites antigos; nem entres nos campos dos órfãos,

Ne forŝovu la antikvajn limojn, Kaj sur la kampon de orfoj ne iru.

porque o seu redentor é forte; ele lhes pleiteará a causa contra ti.

Ĉar ilia Liberiganto estas forta; Li defendos ilian aferon kontraŭ vi.

Aplica o teu coração à instrução, e os teus ouvidos às palavras do conhecimento.

Elmetu vian koron al instruo Kaj viajn orelojn al paroloj de prudento.

Não retires da criança a disciplina; porque, fustigando-a tu com a vara, nem por isso morrerá.

Ne malvolu puni knabon: Se vi batos lin per kano, li ne mortos.

Tu a fustigarás com a vara e livrarás a sua alma da cova.

Vi batos lin per kano, Kaj lian animon vi savos de Ŝeol.

Filho meu, se o teu coração for sábio, alegrar-se-á o meu coração, sim, ó, meu próprio;

Mia filo, se via koro estos saĝa, Tiam ĝojos ankaŭ mia koro.

e exultará o meu coração, quando os teus lábios falarem coisas retas.

Kaj mia internaĵo ĝojos, Kiam viaj lipoj parolos ĝustaĵon.

Não tenhas inveja dos pecadores; antes conserva-te no temor do Senhor todo o dia.

Via koro sin tiru ne al pekuloj, Sed al timo antaŭ la Eternulo ĉiutage.

Porque deveras terás uma recompensa; não será malograda a tua esperança.

Ĉar ekzistas estonteco, Kaj via espero ne perdiĝos.

Ouve tu, filho meu, e sê sábio; e dirige no caminho o teu coração.

Aŭskultu vi, mia filo, kaj estu saĝa, Kaj direktu vian koron al la ĝusta vojo.

Não estejas entre os beberrões de vinho, nem entre os comilões de carne.

Ne estu inter la drinkantoj de vino, Inter tiuj, kiuj manĝas tro da viando;

Porque o beberrão e o comilão caem em pobreza; e a sonolência cobrirá de trapos o homem.

Ĉar drinkemulo kaj manĝegemulo malriĉiĝos, Kaj dormemulo havos sur si ĉifonaĵojn.

Ouve a teu pai, que te gerou; e não desprezes a tua mãe, quando ela envelhecer.

Aŭskultu vian patron, kiu vin naskigis, Kaj ne malŝatu vian patrinon, kiam ŝi maljuniĝos.

Compra a verdade, e não a vendas; sim, a sabedoria, a disciplina, e o entendimento.

Veron aĉetu, kaj ne vendu saĝon Kaj instruon kaj prudenton.

Grandemente se regozijará o pai do justo; e quem gerar um filho sábio, nele se alegrará.

Grandan ĝojon havas patro de virtulo, Kaj naskinto de saĝulo ĝojos pro li.

Alegrem-se teu pai e tua mãe, e regozije-se aquela que te deu à luz.

Via patro kaj via patrino ĝojos, Kaj via naskintino triumfos.

Filho meu, dá-me o teu coração; e deleitem-se os teus olhos nos meus caminhos.

Donu, mia filo, vian koron al mi, Kaj al viaj okuloj plaĉu miaj vojoj.

Porque cova profunda é a prostituta; e poço estreito é a aventureira.

Ĉar malĉastulino estas profunda foso, Kaj fremda edzino estas malvasta puto.

Também ela, como o salteador, se põe a espreitar; e multiplica entre os homens os prevaricadores.

Ŝi embuskas kiel rabisto, Kaj kolektas ĉirkaŭ si perfidulojn.

Para quem são os ais? Para quem os pesares? Para quem as pelejas, para quem as queixas? Para quem as feridas sem causa? E para quem os olhos vermelhos?

Ĉe kiu estas ploro? ĉe kiu estas ĝemoj? ĉe kiu estas malpaco? Ĉe kiu estas plendoj? ĉe kiu estas senkaŭzaj batoj? Ĉe kiu estas malklaraj okuloj?

Para os que se demoram perto do vinho, para os que andam buscando bebida misturada.

Ĉe tiuj, kiuj sidas malfrue ĉe vino, Ĉe tiuj, kiuj venas, por gustumi aroman trinkaĵon.

Não olhes para o vinho quando se mostra vermelho, quando resplandece no copo e se escoa suavemente.

Ne rigardu la vinon, kiel ruĝa ĝi estas, Kiel ĝi brilas en la pokalo, kiel glate ĝi eniras:

No seu fim morderá como a cobra, e como o basilisco picará.

En la fino ĝi mordas kiel serpento Kaj pikas kiel vipuro.

Os teus olhos verão coisas estranhas, e tu falarás perversidades.

Viaj okuloj vidos fremdaĵojn, Kaj via koro parolos malĝustaĵojn.

Serás como o que se deita no meio do mar, e como o que dorme no topo do mastro.

Kaj vi estos kiel dormanto meze de la maro, Kaj kiel dormanto sur la supro de masto.

E dirás: Espancaram-me, e não me doeu; bateram-me, e não o senti; quando virei a despertar? Ainda tornarei a buscá-lo outra vez.

Ili batis min, sed ĝi min ne doloris; Ili frapis min, sed mi ne sentis; Kiam mi vekiĝos, mi denove tion serĉos.