Proverbs 23

Gdy siądziesz, abyś jadł z panem, uważaj pilnie, kto jest przed tobą;

quando sederis ut comedas cum principe diligenter adtende quae posita sunt ante faciem tuam

Inaczej wraziłbyś nóż w gardło swoje, jeźlibyś był chciwy pokarmu.

et statue cultrum in gutture tuo si tamen habes in potestate animam tuam

Nie pragnij łakoci jego ; bo są pokarmem obłudnym.

ne desideres de cibis eius in quo est panis mendacii

Nie staraj się, abyś się zbogacił; owszem, zaniechaj opatrzności twojej.

noli laborare ut diteris sed prudentiae tuae pone modum

I miałżebyś obrócić oczy twoje na bogactwo, które prędko niszczeje? bo sobie uczyni skrzydła podobne orlim, i uleci do nieba.

ne erigas oculos tuos ad opes quas habere non potes quia facient sibi pinnas quasi aquilae et avolabunt in caelum

Nie jedz chleba człowieka zazdrosnego, a nie żądaj łakoci jego.

ne comedas cum homine invido et ne desideres cibos eius

Albowiem jako on ciebie waży w myśli swej, tak ty waż pokarm jego. Mówić: Jedz i pij, ale serce jego nie jest z tobą.

quoniam in similitudinem arioli et coniectoris aestimat quod ignorat comede et bibe dicet tibi et mens eius non est tecum

Sztuczkę twoję, którąś zjadł, zwrócisz, a utracisz wdzięczne słowa twoje.

cibos quos comederas evomes et perdes pulchros sermones tuos

Przed głupim nie mów; albowiem wzgardzi roztropnością powieści twoich.

in auribus insipientium ne loquaris quia despicient doctrinam eloquii tui

Nie przenoś granicy starej, a na rolę sierotek nie wchodź.

ne adtingas terminos parvulorum et agrum pupillorum ne introeas

Bo obrońca ich możny; onci się podejmuje sprawy ich przeciwko tobie.

propinquus enim eorum Fortis est et ipse iudicabit contra te causam illorum

Obróć do nauki serce twoje, a uszy twoje do powieści umiejętności.

ingrediatur ad doctrinam cor tuum et aures tuae ad verba scientiae

Nie odejmuj od młodego karności; bo jeźli go ubijesz rózgą, nie umrze.

noli subtrahere a puero disciplinam si enim percusseris eum virga non morietur

Ty go bij rózgą, a duszę jego z piekła wyrwiesz.

tu virga percuties eum et animam eius de inferno liberabis

Synu mój! będzieli mądre serce twoje, będzie się weseliło serce moje, serce moje we mnie;

fili mi si sapiens fuerit animus tuus gaudebit tecum cor meum

I rozweselą się nerki moje, gdy będą mówiły wargi twoje, co jest prawego.

et exultabunt renes mei cum locuta fuerint rectum labia tua

Niech nie zajrzy serce twoje grzesznikom; ale raczej chodż w bojańni Pańskiej na każdy dzień;

non aemuletur cor tuum peccatores sed in timore Domini esto tota die

Bo iż jest zapłata, przeto nadzieja twoja nie będzie wykorzeniona.

quia habebis spem in novissimo et praestolatio tua non auferetur

Słuchaj, synu mój! a bądź mądry, i nawiedź na drogę serce twoje.

audi fili mi et esto sapiens et dirige in via animum tuum

Nie bywaj między pijanicami wina, ani między żarłokami mięsa;

noli esse in conviviis potatorum nec in comesationibus eorum qui carnes ad vescendum conferunt

Boć pijanica i żarłok zubożeje, a ospały w łatach chodzić będzie.

quia vacantes potibus et dantes symbola consumentur et vestietur pannis dormitatio

Słuchaj ojca twego, który cię spłodził, a nie pogardzaj matką twoją, gdy się zstarzeje.

audi patrem tuum qui genuit te et ne contemnas cum senuerit mater tua

Kupuj prawdę, a nie sprzedawaj jej; kupuj mądrość, umiejętność i rozum.

veritatem eme et noli vendere sapientiam et doctrinam et intellegentiam

Bardzo się raduje ojciec sprawiedliwego, a kto spłodził mądrego, weseli się z niego.

exultat gaudio pater iusti qui sapientem genuit laetabitur in eo

Niech się tedy weseli ojciec twój, i matka twoja; i niech się rozraduje rodzicielka twoja.

gaudeat pater tuus et mater tua et exultet quae genuit te

Synu mój! daj mi serce twoje, a oczy twoje niechaj strzegą dróg moich.

praebe fili mi cor tuum mihi et oculi tui vias meas custodiant

Bo nierządnica jest dół głęboki, a cudza żona jest studnia ciasna.

fovea enim profunda est meretrix et puteus angustus aliena

Ona też jako zbojca zasadzki czyni, a zuchwalców między ludźmi rozmnaża.

insidiatur in via quasi latro et quos incautos viderit interficit

Komu biada? Komu niestety? Komu zwady? Komu krzyk? Komu rany daremne? Komu zapalenie oczów?

cui vae cuius patri vae cui rixae cui foveae cui sine causa vulnera cui suffusio oculorum

Tym, którzy siadają na winie; tym, którzy chodzą, szukając przyprawnego wina.

nonne his qui morantur in vino et student calicibus epotandis

Nie zapatruj się na wino, gdy się rumieni, i gdy wydaje w kubku łunę swoję, a prosto wyskakuje.

ne intuearis vinum quando flavescit cum splenduerit in vitro color eius ingreditur blande

Bo na koniec jako wąż ukąsi, a jako żmija uszczknie;

sed in novissimo mordebit ut coluber et sicut regulus venena diffundet

Oczy twoje patrzyć będą na cudze żony, a serce twe będzie mówiło przewrotności;

oculi tui videbunt extraneas et cor tuum loquetur perversa

I będziesz jako ten, który leży w pośród morza, a jako ten, który śpi na wierzchu masztu;

et eris sicut dormiens in medio mari et quasi sopitus gubernator amisso clavo

Rzeczesz:Ubito mię, a nie stękałem, potłuczono mię, a nie czułem. Gdy się ocucę, udam się zaś do tego.

et dices verberaverunt me sed non dolui traxerunt me et ego non sensi quando evigilabo et rursum vina repperiam