Proverbs 1

Przypowieści Salomona, syna Dawidowego, króla Izraelskiego,

Sentencoj de Salomono, filo de David, reĝo de Izrael:

Dla poznania mądrości i ćwiczenia, ku wyrozumieniu powieści roztropnych;

Por scii saĝon kaj moralinstruon; Por kompreni parolojn de prudento;

Dla pojęcia ćwiczenia w rozumie, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;

Por ricevi instruon pri saĝo, Vero, justo, kaj honesto;

Dla podania prostakom ostrożności, młodemu umiejętności, i opatrzności.

Por doni al la malkleruloj spriton, Al la junulo scion kaj singardemon.

Tych gdy mądry słuchać będzie, przybędzie mu nauki, a roztropny w radach opatrzniejszy będzie,

Saĝulo aŭdu kaj plimultigu sian scion, Kaj prudentulo akiros gvidajn kapablojn,

Aby zrozumiał przypowieści, i wykłady ich, słowa mądrych i zagadki ich.

Por kompreni sentencon kaj retoraĵon, La vortojn de saĝuloj kaj iliajn enigmojn.

Bojaźń Pańska jest początkiem umiejętności; ale głupi mądrością i ćwiczeniem gardzą.

La timo antaŭ la Eternulo estas la komenco de sciado. Saĝon kaj instruon malpiuloj malestimas.

Słuchaj, synu mój! ćwiczenia ojca twego, a nie opuszczaj nauki matki twojej.

Aŭskultu, mia filo, la instruon de via patro, Kaj ne forĵetu la ordonon de via patrino;

Bo to przyda wdzięczności głowie twojej, i będzie łańcuchem kosztownym szyi twojej.

Ĉar ili estas bela krono por via kapo, Kaj ornamo por via kolo.

Synu mój! jeżliby cię namawiali grzesznicy, nie przyzwalaj.

Mia filo, se pekuloj vin logos, Ne sekvu ilin.

Jeźlićby rzekli: Pójdź z nami, czyhajmy na krew, zasadźmy się na niewinnego bez przyczyny;

Se ili diros: Iru kun ni, Ni embuskos por mortigi, Ni senkaŭze insidos senkulpulojn;

Pożremyż ich żywo, jako grób, a całkiem, jako zstępujących w dół;

Kiel Ŝeol ni englutos ilin vivajn, Kaj la piulojn kiel irantajn en la tombon;

Wszelkiej majętności kosztownej nabędziemy, napełnimy domy nasze korzyścią;

Ni trovos diversajn grandvaloraĵojn, Ni plenigos niajn domojn per rabaĵo;

Rzuć między nas los twój; mieszek jeden wszyscy mieć będziemy.

Vi lotos meze inter ni, Unu monujo estos por ni ĉiuj:

Synu mójâ nie chodźże z nimi w drogę; zawściągnij nogi twojej od ścieżek ich.

Mia filo, ne iru la vojon kune kun ili; Gardu vian piedon de ilia vojstreko,

Albowiem nogi ich ku złemu bieżą, i spieszą się na wylanie krwi.

Ĉar iliaj piedoj kuras al malbono, Kaj rapidas, por verŝi sangon.

Bo jako próżno zastawiają sieci przed oczyma wszelkiego ptaka skrzydlastego:

Ĉar vane estas metata reto Antaŭ la okuloj de ĉiu birdo.

Tak i ci na krew swoję czyhają, a zasadzają się na duszę swoję.

Kaj ili embuskas sian propran sangon, Ili insidas siajn proprajn animojn.

Takieć są ścieszki każdego czyhającego na zysk, który duszę pana swego odbiera.

Tiaj estas la vojoj de ĉiu, kiu avidas rabakiron; Ĝi forprenas la vivon de sia posedanto.

Mądrość na dworzu woła, głos swój na ulicach wydaje.

La saĝo krias sur la strato; Ĝi aŭdigas sian voĉon sur la placoj;

W największym zgiełku woła, u wrót bram, w miastach powieści swoje opowiada, mówiąc:

Ĝi vokas en la ĉefaj kunvenejoj, ĉe la pordegaj enirejoj; En la urbo ĝi diras siajn parolojn.

Prostacy! dokądże się kochać będziecie w prostocie? a naśmiewcy pośmiewisko miłować będziecie? a głupi nienawidzieć umiejętności będziecie?

Ĝis kiam, ho malkleruloj, vi amos nescion? Kaj al blasfemantoj plaĉos blasfemado, Kaj senprudentuloj malamos scion?

Nawróćcież się na karanie moje; oto wam wydam ducha mojego, a podam wam do znajomości słowa moje.

Returnu vin al mia predikado; Jen mi eligos al vi mian spiriton, Mi sciigos al vi miajn vortojn.

Ponieważem wołała, a nie chcieliście; wyciągałam rękę moję, a nie był, ktoby uważał;

Ĉar mi vokis, kaj vi rifuzis; Mi etendis mian manon, kaj neniu atentis;

Owszem odrzuciliście wszystkę radę moję, a karności mojej nie chcieliście przyjąć;

Kaj vi forĵetis ĉiujn miajn konsilojn, Kaj miajn predikojn vi ne deziris:

Przetoż ja w zginieniu waszem śmiać się będę, będę z was szydziła, gdy przyjdzie, czego się strachacie.

Tial ankaŭ mi ridos ĉe via malfeliĉo; Mi mokos, kiam timo vin atakos.

Gdy przyjdzie jako spustoszenie, czego się strachacie, i gdy zginienie wasze przypadnie jako wicher, gdy przyjdzie na was ucisk i utrapienie;

Kiam la timo atakos vin kiel uragano, Kaj via malfeliĉo venos kiel ventego, Kiam venos al vi mizero kaj sufero:

Tedy mię wzywać będą, a nie nie wysłucham; szukać mię będą z poranku, a nie znajdą mię.

Tiam ili min vokos, sed mi ne respondos; Ili min serĉos, sed min ne trovos.

Przeto, iż mieli w nienawiści umiejętność, a bojaźni Pańskiej nie obrali sobie,

Tial ke ili malamis scion, Kaj timon antaŭ la Eternulo ili ne deziris havi,

Ani przestawali na radzie mijej, ale gardzili wszelką karnością moją:

Ili ne deziris miajn konsilojn, Ili malestimis ĉiujn miajn predikojn:

Przetoż będą używać owocu dróg swoich, a radami swemi nasyceni będą.

Ili manĝu la fruktojn de sia agado, Kaj ili satiĝu de siaj pripensoj.

Bo odwrócenie prostaków pozabija ich, a szczęście głupich wytraci ich.

Ĉar la kapricoj de la malsaĝuloj ilin mortigas, Kaj la senzorgeco de la senorduloj ilin pereigas.

Ale kto mię słucha, bezpiecznie mieszkać będzie, a będzie wolny od strachu złych rzeczy.

Sed kiu min aŭskultas, tiu loĝos sendanĝere, Kaj estos trankvila, kaj ne timos malbonon.