Proverbs 23

Mikor leülsz enni az uralkodóval, szorgalmasan reá vigyázz, ki van előtted.

Kiam vi sidiĝos, por manĝi kun reganto, Rigardu bone, kio estas antaŭ vi;

És kést tégy a torkodra, ha mértékletlen vagy.

Kaj vi metu tranĉilon al via gorĝo, Se vi estas avidulo.

Ne kivánd az ő csemegéit; mert ezek hazug étkek.

Ne deziru liajn bongustajn manĝojn; Ĉar ĝi estas trompa pano.

Ne fáraszd magadat ebben, hogy meggazdagulj; *ez ilyen testi* eszességedtől szünjél meg.

Ne penu riĉiĝi; Forlasu vian pripensadon.

Avagy a te szemeidet veted-é arra? holott az semmi, mert olyan szárnyakat szerez magának nagy hamar, mint a saskeselyű, és az ég felé elrepül!

Ĉu vi direktos viajn okulojn al ĝi? ĝi jam ne ekzistos; Ĉar riĉeco faras al si flugilojn kiel aglo, kaj forflugas al la ĉielo.

Ne egyél az irígy szeműnek étkéből, és ne kivánd az ő csemegéit;

Ne manĝu panon de malbondeziranto, Kaj ne deziru liajn bongustajn manĝojn.

Mert mint a ki számítgatja *a falatot* magában, olyan ő: egyél és igyál, azt mondja te néked; de azért nem jó akarattal van tehozzád.

Ĉar kiaj estas la pensoj en lia animo, tia li ankaŭ estas: Manĝu kaj trinku, li diros al vi, Sed lia koro ne estas kun vi.

A te falatodat, a melyet megettél, kihányod; és a te ékes beszédidet csak hiába vesztegeted.

La pecon, kiun vi manĝis, vi elvomos; Kaj vane vi perdis viajn agrablajn vortojn.

A bolondnak hallására ne szólj; mert megútálja a te beszédidnek bölcseségét.

En la orelojn de malsaĝulo ne parolu; Ĉar li malŝatos la saĝecon de viaj vortoj.

Ne mozdítsd meg a régi határt, és az árváknak mezeibe ne kapj;

Ne forŝovu la antikvajn limojn, Kaj sur la kampon de orfoj ne iru.

Mert az ő megváltójuk erős, az forgatja az ő ügyöket ellened!

Ĉar ilia Liberiganto estas forta; Li defendos ilian aferon kontraŭ vi.

Add a te elmédet az erkölcsi tanításra, és a te füleidet a bölcs beszédekre.

Elmetu vian koron al instruo Kaj viajn orelojn al paroloj de prudento.

Ne vond el a gyermektől a fenyítéket; ha megvered őt vesszővel, meg nem hal.

Ne malvolu puni knabon: Se vi batos lin per kano, li ne mortos.

Te vesszővel vered meg őt: és az ő lelkét a pokolból ragadod ki.

Vi batos lin per kano, Kaj lian animon vi savos de Ŝeol.

Szerelmes fiam, ha bölcs lesz a te elméd, örvendez a lelkem nékem is.

Mia filo, se via koro estos saĝa, Tiam ĝojos ankaŭ mia koro.

És vígadoznak az én veséim, a te ajkaidnak igazmondásán.

Kaj mia internaĵo ĝojos, Kiam viaj lipoj parolos ĝustaĵon.

Ne irígykedjék a te szíved a bűnösökre; hanem az Úr félelmében *légy* egész napon;

Via koro sin tiru ne al pekuloj, Sed al timo antaŭ la Eternulo ĉiutage.

Mert *ennek* bizonyos vége van; a te várakozásod meg nem csalatkozik.

Ĉar ekzistas estonteco, Kaj via espero ne perdiĝos.

Hallgass te, fiam, *engem,* hogy légy bölcs, és jártasd ez úton szívedet.

Aŭskultu vi, mia filo, kaj estu saĝa, Kaj direktu vian koron al la ĝusta vojo.

Ne légy azok közül való, a kik borral dőzsölnek; azok közül, a kik hússal dobzódnak.

Ne estu inter la drinkantoj de vino, Inter tiuj, kiuj manĝas tro da viando;

Mert a részeges és dobzódó szegény lesz, és rongyokba öltöztet az aluvás.

Ĉar drinkemulo kaj manĝegemulo malriĉiĝos, Kaj dormemulo havos sur si ĉifonaĵojn.

Hallgasd a te atyádat, a ki nemzett téged; és meg ne útáld a te anyádat, mikor megvénhedik.

Aŭskultu vian patron, kiu vin naskigis, Kaj ne malŝatu vian patrinon, kiam ŝi maljuniĝos.

Szerezz igazságot, és el ne adj; bölcseséget és erkölcsöt és eszességet.

Veron aĉetu, kaj ne vendu saĝon Kaj instruon kaj prudenton.

Igen örül az igaznak atyja, és a bölcsnek szülője annak vígadoz.

Grandan ĝojon havas patro de virtulo, Kaj naskinto de saĝulo ĝojos pro li.

Vígadjon a te atyád és a te anyád, és örvendezzen a te szülőd.

Via patro kaj via patrino ĝojos, Kaj via naskintino triumfos.

Adjad, fiam, a te szívedet nékem, és a te szemeid az én útaimat megőrizzék.

Donu, mia filo, vian koron al mi, Kaj al viaj okuloj plaĉu miaj vojoj.

Mert mély verem a tisztátalan asszony, és szoros kút az idegen asszony.

Ĉar malĉastulino estas profunda foso, Kaj fremda edzino estas malvasta puto.

És az, mint a tolvaj leselkedik, és az emberek közt a hitetleneket szaporítja.

Ŝi embuskas kiel rabisto, Kaj kolektas ĉirkaŭ si perfidulojn.

Kinek jaj? kinek oh jaj? kinek versengések? kinek panasz? kinek ok nélkül való sebek? kinek szemeknek veressége?

Ĉe kiu estas ploro? ĉe kiu estas ĝemoj? ĉe kiu estas malpaco? Ĉe kiu estas plendoj? ĉe kiu estas senkaŭzaj batoj? Ĉe kiu estas malklaraj okuloj?

A bornál mulatóknak, a kik mennek a jó bor kutatására.

Ĉe tiuj, kiuj sidas malfrue ĉe vino, Ĉe tiuj, kiuj venas, por gustumi aroman trinkaĵon.

Ne nézd a bort, mily veres színt játszik, mint mutatja a pohárban az ő csillogását; könnyen alá csuszamlik,

Ne rigardu la vinon, kiel ruĝa ĝi estas, Kiel ĝi brilas en la pokalo, kiel glate ĝi eniras:

Végre, mint a kígyó, megmar, és mint a mérges kígyó, megcsíp.

En la fino ĝi mordas kiel serpento Kaj pikas kiel vipuro.

A te szemeid nézik az idegen asszonyt, és a te elméd gondol gonoszságot.

Viaj okuloj vidos fremdaĵojn, Kaj via koro parolos malĝustaĵojn.

És olyan leszel, mint a ki fekszik a tenger közepiben, és a ki fekszik az árbóczfának tetején.

Kaj vi estos kiel dormanto meze de la maro, Kaj kiel dormanto sur la supro de masto.

Ütöttek engem, nékem nem fájt; vertek, nem éreztem! Mikor ébredek fel? Akkor folytatom, ismét megkeresem azt.

Ili batis min, sed ĝi min ne doloris; Ili frapis min, sed mi ne sentis; Kiam mi vekiĝos, mi denove tion serĉos.