Proverbs 23

Wenn du dich hinsetzest, um mit einem Herrscher zu speisen, so beachte wohl, wen du vor dir hast;

وقتی با حاکم غذا می‌خوری، به‌خاطر داشته باش که با چه کسی نشسته‌ای.

und setze ein Messer an deine Kehle, wenn du gierig bist.

اگر شخص پُرخوری هستی، خودت را کنترل کن

Laß dich nicht gelüsten nach seinen Leckerbissen, denn sie sind eine trügliche Speise.

و حریص غذاهای لذیذ او نباش، زیرا ممکن است تو را فریب بدهد.

Bemühe dich nicht, reich zu werden, laß ab von deiner Klugheit.

عاقل باش و برای کسب ثروت، خود را خسته نکن،

Willst du deine Augen darauf hinfliegen lassen, und siehe, fort ist es? Denn sicherlich schafft es sich Flügel gleich dem Adler, der gen Himmel fliegt.

زیرا ثروت پایدار نیست و مانند عقاب می‌پرد و ناپدید می‌شود.

Iß nicht das Brot des Scheelsehenden, und laß dich nicht gelüsten nach seinen Leckerbissen.

از سفرهٔ شخص خسیس غذا نخور و برای خوراکهای لذیذ او حریص نباش،

Denn wie er es abmißt in seiner Seele, so ist er. "Iß und trink!", spricht er zu dir, aber sein Herz ist nicht mit dir.

زیرا او حساب هرچه را که بخوری در فکر خود نگاه می‌دارد. او تعارف می‌کند و می‌گوید: «بخور و بنوش»، امّا این را از صمیم دل نمی‌گوید.

Deinen Bissen, den du gegessen hast, mußt du ausspeien, und deine freundlichen Worte wirst du verlieren.

لقمه‌ای را که خورده‌ای استفراغ خواهی کرد و تشکّرات تو برباد خواهد رفت.

Rede nicht zu den Ohren eines Toren, denn er wird die Einsicht deiner Worte verachten.

آدم احمق را نصیحت نکن، زیرا او سخنان حکیمانهٔ تو را بی‌اهمیّت می‌شمارد.

Verrücke nicht die alte Grenze, und dringe nicht ein in die Felder der Waisen.

حدود زمین خود را که از قدیم تعیین شده، تغییر نده و زمین یتیمان را بزور نگیر،

Denn ihr Erlöser ist stark; er wird ihren Rechtsstreit wider dich führen.

زیرا پشتیبان ایشان قوی است و به داد آنها می‌رسد.

Bringe dein Herz her zur Unterweisung, und deine Ohren zu den Worten der Erkenntnis.

وقتی معلّم تو را تعلیم می‌دهد، از صمیم دل به سخنان آموزندهٔ او گوش بده.

Entziehe dem Knaben nicht die Züchtigung; wenn du ihn mit der Rute schlägst, wird er nicht sterben.

از تأدیب کردن فرزند خویش کوتاهی نکن، زیرا تنبیه او را نمی‌کشد،

Du schlägst ihn mit der Rute, und du errettest seine Seele von dem Scheol.

بلکه جان او را از هلاکت نجات می‌دهد.

Mein Sohn, wenn dein Herz weise ist, so wird auch mein Herz sich freuen;

فرزندم، اگر حکمت بیاموزی، دل من شاد می‌شود،

und meine Nieren werden frohlocken, wenn deine Lippen Geradheit reden.

و هنگامی‌که سخن راست بگویی، تمام وجودم شادمان می‌گردد.

Dein Herz beneide nicht die Sünder, sondern beeifere sich jeden Tag um die Furcht Jehovas.

به شریران حسادت نورز، بلکه آرزوی تو اطاعت از خداوند باشد؛

Wahrlich, es gibt ein Ende, und deine Hoffnung wird nicht vernichtet werden.

زیرا در این صورت آیندهٔ خوبی خواهی داشت و امید تو برباد نخواهد رفت.

Höre du, mein Sohn, und werde weise, und leite dein Herz geradeaus auf dem Wege.

فرزندم، عاقل باش و به سخنانم گوش بده. در راه راست قدم بردار

Sei nicht unter Weinsäufern, noch unter denen, die Fleisch verprassen;

و با میگساران و شکم‌پرستان معاشرت نکن،

denn ein Säufer und ein Schlemmer verarmen, und Schlummer kleidet in Lumpen.

زیرا کسانی‌که کارشان فقط خوردن و خوابیدن است، فقیر و محتاج می‌شوند.

Höre auf deinen Vater, der dich gezeugt hat, und verachte deine Mutter nicht, wenn sie alt geworden ist.

به نصیحت پدرت که تو را به وجود آورده است، گوش بده و مادرت را هنگامی‌که پیر می‌شود، خوار نشمار.

Kaufe Wahrheit und verkaufe sie nicht, Weisheit und Unterweisung und Verstand.

در پی حقیقت باش و حکمت و ادب و دانش را کسب کن و به هیچ قیمتی آنها را از دست نده.

Hoch frohlockt der Vater eines Gerechten; und wer einen Weisen gezeugt hat, der freut sich seiner.

فرزندی درستکار و دانا باش تا باعث خوشی و خشنودی پدر و مادرت شوی.

Freuen mögen sich dein Vater und deine Mutter, und frohlocken, die dich geboren!

فرزندی درستکار و دانا باش تا باعث خوشی و خشنودی پدر و مادرت شوی.

Gib mir, mein Sohn, dein Herz, und laß deine Augen Gefallen haben an meinen Wegen!

فرزندم، سخنان مرا بشنو و زندگی مرا سرمشق خود قرار ده.

Denn die Hure ist eine tiefe Grube und die Fremde ein enger Brunnen;

بدان که زن بدکاره دام خطرناکی است.

ja, sie lauert auf wie ein Räuber, und sie mehrt die Treulosen unter den Menschen.

او مانند راهزن در کمین قربانی‌های خود می‌نشیند و به تعداد مردم خیانتکار می‌افزاید.

Wer hat Ach, wer hat Weh, wer Zänkereien, wer Klage, wer Wunden ohne Ursache? wer Trübung der Augen?

مصیبت و بدبختی نصیب چه کسی می‌شود؟ چه کسی همیشه جنگ و دعوا برپا می‌کند؟ چه کسی بی‌جهت زخمی می‌شود و چشمانش تار می‌گردد؟

Die spät beim Weine sitzen, die einkehren, um Mischtrank zu kosten.

کسی‌که دایم شراب می‌خورد و به دنبال میگساری می‌رود.

Sieh den Wein nicht an, wenn er sich rot zeigt, wenn er im Becher blinkt, leicht hinuntergleitet.

پس فریفتهٔ شراب سرخ‌فام نشو که در جام به تو چشمک می‌زند و بعد آهسته از گلویت پایین می‌رود.

Sein Ende ist, daß er beißt wie eine Schlange und sticht wie ein Basilisk.

در آخر، همچون مار، تو را خواهد گزید و مانند افعی تو را نیش خواهد زد.

Deine Augen werden Seltsames sehen, und dein Herz wird verkehrte Dinge reden.

چشمانت چیزهای عجیب و غریب می‌بینند و گرفتار وهم و خیال می‌گردی.

Und du wirst sein wie einer, der im Herzen des Meeres liegt, und wie einer, der da liegt auf der Spitze eines Mastes.

مانند کسی می‌شوی که در دریا خوابیده و با امواج آن دست و پنجه نرم می‌کند.

"Man hat mich geschlagen, es schmerzte mich nicht; man hat mich geprügelt, ich fühlte es nicht. Wann werde ich aufwachen? Ich will es wieder tun, will ihn abermals aufsuchen."

می‌گویی: «مرا زدند، امّا دردی را احساس نمی‌کنم. چه وقت به هوش می‌آیم تا یک پیالهٔ دیگر بنوشم؟»