Proverbs 25

اینها نیز از امثال سلیمان است که کاتبان حزقیا، پادشاه یهودا آنها را نوشته‌اند:

Também estes são provérbios de Salomão, os quais transcreveram os homens de Ezequias, rei de Judá.

عظمت خدا در پوشاندن اسرار اوست، امّا عظمت پادشاه در جستجو کردن امور.

A glória de Deus é encobrir as coisas; mas a glória dos reis é esquadrinhá-las.

پی بردن به افکار پادشاه مانند پی بردن به بلندی آسمان و عمق زمین، غیر ممکن است.

Como o céu na sua altura, e como a terra na sua profundidade, assim o coração dos reis é inescrutável.

ناخالصی را از نقره جدا کن تا زرگر بتواند از آن ظرفی بسازد.

Tira da prata a escória, e sairá um vaso para o fundidor.

مأموران شریر پادشاه را از او دور کن تا تخت او در عدالت پایدار بماند.

Tira o ímpio da presença do rei, e o seu trono se firmará na justiça.

وقتی به حضور پادشاه می‌روی، خود را شخص بزرگی مپندار و در جای بزرگان منشین،

Não reclames para ti honra na presença do rei, nem te ponhas no lugar dos grandes;

چون بهتر است به تو گفته شود: «بالاتر بنشین»، تا اینکه تو را در برابر چشمان بزرگان در جای پایین‌تر بنشانند.

porque melhor é que te digam: Sobe, para aqui; do que seres humilhado perante o príncipe.

وقتی با همسایه‌ات اختلاف داری، با شتاب به دادگاه نرو، زیرا اگر در آخر ثابت شود که حق با او بوده است، تو چه خواهی کرد؟

O que os teus olhos viram, não te apresses a revelar, para depois, ao fim, não saberes o que hás de fazer, podendo-te confundir o teu próximo.

وقتی با همسایه‌ات دعوا می‌کنی، رازی را که از دیگران شنیده‌ای فاش نکن،

Pleiteia a tua causa com o teu próximo mesmo; e não reveles o segredo de outrem;

زیرا در این صورت دیگر کسی به تو اطمینان نخواهد کرد و بدنام خواهی شد.

para que não te desonre aquele que o ouvir, não se apartando de ti a infâmia.

سخنی که بجا گفته شود، مانند نگین طلاست که در ظرف نقره‌ای نشانده شده باشد.

Como maçãs de ouro em salvas de prata, assim é a palavra dita a seu tempo.

نصیحت شخص دانا برای گوش شنوا، مانند حلقهٔ طلا و جواهر، با ارزش است.

Como brinco de ouro e ornamento de ouro puro, assim é o sábio repreensor para o ouvido obediente.

خدمتکار امین همچون آب سرد در گرمای تابستان، روح آقای خود را تازه می‌کند.

Como o frescor de neve no tempo da sega, assim é o mensageiro fiel para com os que o enviam, porque refrigera o espírito dos seus senhores.

کسی‌که دَم از سخاوت می‌زند، امّا چیزی به کسی نمی‌بخشد، مانند ابر و بادی است که باران نمی‌آورد.

Como nuvens e ventos que não trazem chuva, assim é o homem que se gaba de dádivas que não fez.

شخص صبور می‌تواند حتّی حاکم را قانع سازد و زبان نرم می‌تواند هر مانع قوی را از بین بردارد.

Pela longanimidade se persuade o príncipe, e a língua branda quebranta os ossos.

اگر به عسل دست یافتی، به اندازهٔ کافی بخور، وگرنه آن را استفراغ خواهی کرد.

Se achaste mel, come somente o que te basta, para que porventura não te fartes dele, e o venhas a vomitar.

بیش از حد به خانهٔ همسایه‌ات نرو، مبادا از تو متنفّر شود.

Põe raramente o teu pé na casa do teu próximo, para que não se enfade de ti, e te aborreça.

شهادت دروغ برضد همسایه، مانند تبر و شمشیر و تیرِ تیز، صدمه می‌زند.

Malho, e espada, e flecha aguda é o homem que levanta falso testemunho contra o seu próximo.

اعتماد کردن به شخص خائن در زمان سختی، مانند جویدن غذا با دندان لق و دویدن با پای شکسته است.

Como dente quebrado, e pé deslocado, é a confiança no homem desleal, no dia da angústia.

آواز خواندن برای شخص غمگین، مانند لخت شدن در هوای سرد و پاشیدن نمک بر زخم است.

O que entoa canções ao coração aflito é como aquele que despe uma peça de roupa num dia de frio, e como vinagre sobre a chaga.

اگر دشمنت گرسنه باشد، به او غذا بده و اگر تشنه باشد، او را آب بنوشان.

Se o teu inimigo tiver fome, dá-lhe pão para comer, e se tiver sede, dá-lhe água para beber;

این کار تو او را شرمنده می‌سازد و خداوند به تو پاداش می‌دهد.

porque assim lhe amontoarás brasas sobre a cabeça, e o Senhor te recompensará.

همان‌طور که باد شمال باران می‌آورد، بدگویی هم خشم و عصبانیّت به بار می‌آورد.

O vento norte traz chuva, e a língua caluniadora, o rosto irado.

سکونت در گوشهٔ بام، بهتر است از زندگی کردن با زن غرغرو در یک خانه.

Melhor é morar num canto do eirado, do que com a mulher rixosa numa casa ampla.

خبر خوشی که از دیار دور می‌رسد، همچون آب سردی برای آدم تشنه است.

Como água fresca para o homem sedento, tais são as boas-novas de terra remota.

سازش آدم درستکار با شخص شریر مانند آلوده کردن منبع آب و گِل آلود ساختن چشمه است.

Como fonte turva, e manancial poluído, assim é o justo que cede lugar diante do ímpio.

همان‌طور که زیاده روی در خوردن عسل ضرر دارد، انتظار شنیدن تعریف و تمجید از مردم نیز ناپسند است.

Comer muito mel não é bom; não multipliques, pois, as palavras de lisonja.

کسی‌که بر نفس خویش تسلّط ندارد، مثل شهر بی‌دیوار، ناامن است.

Como a cidade derribada, que não tem muros, assim é o homem que não pode conter o seu espírito.