Proverbs 1

امثال سلیمان، پسر داوود، پادشاه ‌اسرائیل.

The proverbs of Solomon the son of David, king of Israel;

این مثلها به شما کمک می‌کنند تا حکمت و نصیحت مفید را تشخیص داده و سخنان پر معنی را بفهمید.

To know wisdom and instruction; to perceive the words of understanding;

آنها می‌توانند به شما یاد دهند که چگونه عاقلانه و با عدالت و انصاف زندگی کنید.

To receive the instruction of wisdom, justice, and judgment, and equity;

آنها می‌توانند به اشخاص بی‌تجربه، ذکاوت ببخشند و به جوانان، کاردانی.

To give subtilty to the simple, to the young man knowledge and discretion.

این مثلها حتّی می‌توانند حکمت دانایان را افزون نموده و تحصیل‌کردگان را راهنمایی نمایند تا بتوانند اسرار پیچیدهٔ مثلها و معماهای دانایان را درک نمایند.

A wise man will hear, and will increase learning; and a man of understanding shall attain unto wise counsels:

این مثلها حتّی می‌توانند حکمت دانایان را افزون نموده و تحصیل‌کردگان را راهنمایی نمایند تا بتوانند اسرار پیچیدهٔ مثلها و معماهای دانایان را درک نمایند.

To understand a proverb, and the interpretation; the words of the wise, and their dark sayings.

ترس از خداوند، ابتدای حکمت است. امّا مردم احمق توجهی به آن نمی‌نمایند و علم را رد می‌کنند.

The fear of the LORD is the beginning of knowledge: but fools despise wisdom and instruction.

ای فرزند من، نصیحت پدر خود را بشنو و تعالیم مادرت را فراموش مکن.

My son, hear the instruction of thy father, and forsake not the law of thy mother:

تعالیم و نصایح آنها مانند تاج عزّت و جلال بر سرت و گردنبند زیبایی و شکوه بر گردنت خواهند بود.

For they shall be an ornament of grace unto thy head, and chains about thy neck.

ای فرزند من، وقتی گناهکاران کوشش می‌کنند تو را فریب دهند، تسلیم نشو.

My son, if sinners entice thee, consent thou not.

اگر بگویند: «بیا با هم متّحد شویم تا یک نفر را بکشیم و کمین کنیم تا خون بی‌گناهان را بریزیم،

If they say, Come with us, let us lay wait for blood, let us lurk privily for the innocent without cause:

بیا تا مثل قبر آنها را زنده‌زنده ببلعیم و مانند مرگ بر سر آنها نازل شویم،

Let us swallow them up alive as the grave; and whole, as those that go down into the pit:

هرگونه اموال گرانبها به دست می‌آوریم و خانه‌های خود را از اموال دزدی پر می‌کنیم.

We shall find all precious substance, we shall fill our houses with spoil:

بیا جزو دستهٔ ما باش تا هرچه بدزدیم با هم قسمت کنیم.»

Cast in thy lot among us; let us all have one purse:

ای فرزند من، با آنها همراه مشو و از ایشان دوری کن.

My son, walk not thou in the way with them; refrain thy foot from their path:

چون پاهای ایشان به سوی شرارت می‌دود و برای ریختن خون می‌شتابند.

For their feet run to evil, and make haste to shed blood.

گذاشتن دام در مقابل چشمان پرنده کار بیهوده‌ای است.

Surely in vain the net is spread in the sight of any bird.

امّا این قبیل افراد، برای خود دام می‌گسترانند، دامی که در آن هلاک خواهند شد.

And they lay wait for their own blood; they lurk privily for their own lives.

دزدی، عاقبت باعث هلاکت دزد می‌شود. عاقبت کسانی‌که با قتل و غارت زندگی می‌کنند، مرگ و نابودی است.

So are the ways of every one that is greedy of gain; which taketh away the life of the owners thereof.

حکمت در کوچه‌ها و در خیابانها با صدای بلند، همه را صدا می‌زند.

Wisdom crieth without; she uttereth her voice in the streets:

در دروازهٔ شهرها و هر جایی که مردم دور هم جمع می‌شوند فریاد می‌کند:

She crieth in the chief place of concourse, in the openings of the gates: in the city she uttereth her words, saying,

«ای مردم احمق تا کی می‌خواهید احمق باشید؟ تا کی می‌خواهید از مسخره کردن دانایی لذّت ببرید؟ آیا شما هرگز خواهید آموخت؟

How long, ye simple ones, will ye love simplicity? and the scorners delight in their scorning, and fools hate knowledge?

وقتی شما را صدا می‌‌زنم، گوش دهید. پندهای خوبی می‌دهم و آنچه می‌دانم به شما می‌آموزم.

Turn you at my reproof: behold, I will pour out my spirit unto you, I will make known my words unto you.

چندین بار شما را صدا کردم ولی نیامدید. دستهای خود را به طرف شما دراز کردم، اعتنا نکردید.

Because I have called, and ye refused; I have stretched out my hand, and no man regarded;

نصایح مرا قبول نکردید و نخواستید که شما را اصلاح کنم.

But ye have set at nought all my counsel, and would none of my reproof:

پس وقتی گرفتار شوید، به شما می‌خندم و هنگامی‌که دچار ترس و وحشت شوید، شما را مسخره می‌کنم.

I also will laugh at your calamity; I will mock when your fear cometh;

وقتی ترس مثل توفان به شما حمله کند و مصیبت مانند گردباد دور شما را بگیرد، وقتی‌که به تنگدستی و پریشانی دچار شوید.

When your fear cometh as desolation, and your destruction cometh as a whirlwind; when distress and anguish cometh upon you.

آنگاه مرا صدا خواهید کرد، ولی جواب نخواهم داد. همه‌جا به دنبال من خواهید گشت ولی مرا پیدا نخواهید کرد.

Then shall they call upon me, but I will not answer; they shall seek me early, but they shall not find me:

زیرا شما هرگز به حکمت توجّه نکردید و از خداوند اطاعت ننمودید.

For that they hated knowledge, and did not choose the fear of the LORD:

هرگز با من مشورت نکردید و به نصیحتهای من توجّه ننمودید.

They would none of my counsel: they despised all my reproof.

بنابراین، آنچه کاشته‌اید درو خواهید کرد و کارهای شما، شما را گرفتار می‌سازد.

Therefore shall they eat of the fruit of their own way, and be filled with their own devices.

مردم نادان که حکمت را قبول نمی‌کنند، نابود می‌شوند و بی‌توجّهی ایشان، آنها را هلاک خواهد کرد.

For the turning away of the simple shall slay them, and the prosperity of fools shall destroy them.

امّا کسانی‌که به من گوش دهند در آرامش زندگی خواهند کرد و از هیچ چیزی نخواهند ترسید.»

But whoso hearkeneth unto me shall dwell safely, and shall be quiet from fear of evil.